اکوتوریسم چه تفاوتی با دیگر انواع گردشگردی دارد؟

 بوم گردی یا اکوتوریسم چیست و چه تفاوتی با گردشگری سبز، گردشگری مسئولانه و طبیعتگردی دارد؟

علیرغم همه بحث های که در تعریف بوم گردی وجود دارد، هیچ شکی نیست که علاقه و توجه به بوم گردی یا همان اکوتوریسم در دنیا افزایش یافته است. این یک علاقه زودگذر نیست، آمارها و تحقیقات نشان می دهد تمایل به بوم گردی در حال افزایش است. بوم گردی یا اکوتوریسم چیست و چه تفاوتی با گردشگری سبز، گردشگری مسئولانه و طبیعتگردی دارد؟ در این مقاله به این سوالات پاسخ داده می شود.

اکوتوریسم چیست؟

اکوتوریسم یک مفهوم جدید در گردشگری است که بیشتر وقت ها به درستی درک نمی شود یا برداشت های غلطی از آن می شود. امکان دارد همین برداشت های اشتباه از بوم گردی موجب شود افراد یا شرکت هایی با استفاده از این نام شروع به جذب گردشگر کنند اما در عمل اتفاقی که می افتد مشابه طبیعت گردی معمول شود که به طبیعت و اکوسیستم طبیعی آسیب وارد می کنند.

بوم گردی و اکوتوریسم

لغت اکوسیستم که معادل آن بوم گردی می شود، اولین بار در سال های ۱۹۸۰ به کار رفت. اولین تعریف خلاصه و مفید بوم گردی در سال ۱۹۹۰ توسط انجمن اکوتوریسم به این صورت منتشر شد:

با گذشت زمان و گسترش بیشتر بوم گردی، نیاز به یک تعریف دقیق تر . کامل تر احساس شد. در سال ۱۹۹۹، مارتا هانی (Martha Honey) تعریف دقیق تری از اکوتوریسم ارائه داد:

اکوتوریسم یا بوم گردی سفر به مناطقی با محیط زیست شکننده و به طور معمول محافظت شده است که در آن تاثیرگذاری کم بر محیط در اولویت باشد. با این سبک از سفر می توان به گردشگران آموزش داد، برای حفاظت از بوم تامین سرمایه کرد، به اقتصاد و سیاست گذاری محلی قدرت بخشید و در نهایت احترام به تفاوت های فرهنگی و حقوق بشر را ترویج داد.

هنوز هم در تعریف اکوتوریسم اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد اما امروزه در چگونگی اجرا و بهره بردن از این سبک گردشگری نقطه نظرات مشترک زیادی به وجود آمده است. در ادامه به چند مورد اشاره می شود.

بوم گردی باید شامل این فاکتورها باشد:

تاثیرگذاری کم روی منابع طبیعی و محیط زیست
افراد و نهادهای مرتبط در تمام مراحل دخیل باشند. این افراد و نهادها می تواند شامل مردم بومی، اجرا کنندگان تور، سازمان های دولتی، آژانس های مسافرتی و … باشند.
احترام به فرهنگ و سنت های بومی
ایجاد درآمد مناسب و پایدار برای جوامع محلی و دیگر کسب و کارهای دخیل در گردشگری
تامین سرمایه برای محافظت و بهبود بوم
آموزش همه افراد و کسب و کارهای تاثیر گذار و دخیل برای آگاهی از نقشی که در حفظ محیط زیست دارند.

انقلاب اکوتوریسم

بوم گردی در گذشته هم وجود داشت اما در ۲۰ سال اخیر به یک مفهوم مستقل تبدیل شده است. در واقع بوم گردی یک معامله برد-برد را فراهم کرده است تا هم جوامع محلی و هم گردشگران از آن منتفع شوند.

تبیین این مفهوم باعث شد نقش آفرینان تاثیرگذار و منتفع دور هم جمع شوند و مسیرهایی را برای توریست هایی که خواستار این نوع سفر هستند ایجاد کنند.

صنعت گردشگری و بوم گردی

تقاضای بالا برای گردشگری طبیعت باعث شد حافظان محیط زیست این تمایل به سفر را با راهکارهای حفاظت از محیط زیست ترکیب کنند. در واقع گردشگران نیروی محرکه انقلاب بوم گردی هستند و کسب و کارها این نیرو را به سمت حفاظت از محیط زیست هدایت می کنند.

بوم گردی و گردشگری

طبق آمار منتشر شده در سال ۲۰۰۱ از سوی سازمان جهانی گردشگری (World Tourism Organization) نرخ رشد اقتصاد گردشگری به طور متوسط ۷/۴ درصد افزایش داشت که بالاترین نرخ رشد در یک دهه قبل از آن بود و نسبت به سال قبل از آن (۱۹۹۹) رشد دو برابری داشته است.

نزدیک به ۷۰۰ میلیون نفر در سال ۲۰۰۰ حداقل یک بار به یک کشور خارجی سفر و حدود ۴۷۶ میلیارد دلار خرج کردند. طبق آمار منتشر شده در سال ۲۰۱۰، از هر ۱۱ شغل دنیا یک شغل به نوعی مرتبط با صنعت گردشگری است. یعنی حدود ۲۵۰ میلیون شغل.

مناطق شرق آسیا و اقیانوسیه با نرخ رشد ۱۴.۵ درصد در جذب توریست بیشترین رشد را در سال های اخیر داشته اند.

آمار دقیقی از بوم گردی در دسترس نیست چون سازمان یا نهادی نیست که داده های مربوطه را جمع آوری کند اما شاخص هایی وجود دارد که نشان می دهد بوم گردی به عنوان زیرشاخه ای از سفر رشد قابل توجهی نسبت به رشد کل گردشگری دارد.

یک آمار منتشر شده (Ceballos-Lascuráin) نشان می دهد که سهم بوم گردی از گردشگری حدود ۷ درصد است. آمار گردشگری کشورهای مختلف هم به طور مشابه افزایش تمایل به اکوتوریسم را نشان می دهند.

چرا مردم به بوم گردی علاقه مند شدند؟

مردم وقتی به فروشگاه ها مراجعه می کنند تمایل بیشتری برای خرید محصولات ارگانیک دارند و در سال های اخیر تمایل به مشارکت در کارهایی مثل بازیافت زباله از مبدا هم افزایش یافته است. همین موارد نشان می دهد مردم نسبت به محیط زیست خود احساس مسئولیت می کنند و نسبت به خطرات آگاهی دارند. مردم علاقه دارند درباره زندگی مردم سایر مناطق اطلاعات کسب کنند و حتی تجربه واقعی از چالش های زندگی آنها داشته باشند.

گردشگری سبز

آنهایی که سفر را به صورت جدی در برنامه زندگی خود دارند علاقه کمتری برای سفر به جاذبه های گردشگری مشهور و شلوغ دنیا نشان می دهند. در مقابل، خواستار سفر به مناطق کمتر شناخته شده، رفتن به قلب جنگل های استوایی و ارتباط نزدیک با مردم هستند.

مردم حاضرند برای شرکت در دوره های آموزشی مرتبط با حفاظت از منابع طبیعی هزینه پرداخت کنند و حتی به صورت داوطلبانه در فعالیت های مرتبط مشارکت داشته باشند.

نسل های جدید به دنبال سبک های جدید سفر هستند و کمپانی های گردشگری هم این نیاز جدید را درک کرده اند. شرکت ها و آژانس های گردشگری به جای پیشنهاد مقصد هایی مثل ساحل دریاها و … گردش در میان حیات وحش، نقاط دور افتاده، تجربه های جدید و فرصت های تعامل با مردم محلی را فراهم می کنند.

مفاهیم مرتبط با بوم گردی

با توجه به تنوع بالا و جمعیت زیاد در دنیا، اکوتوریسم هم دارای نفاهیم زیر مجموعه یا مرتبطی است که گاهی اوقات تمایز بین آن ها دشوار می شود. در ادامه به چند مورد که به مفاهیم بسیار نزدیکی با بوم گردی هستند اشاره می کنیم.

گردشگری طبیعت (Nature tourism)

گردشگری طبیعت به زبان ساده یعنی بازدید از مناطق طبیعی. گردشگری طبیعت بسیار مرتبط با بوم گردی است اما امکان دارد شامل مشارکت در حفظ منابع طبیعی و گردش مسئولانه نباشد. اگر اصول اکوتوریسم در گردشگری طبیعت اعمال شود، تاثیرگذاری گردشگران در محیط هم تغییر می کند و حتی می توان آن را به نوعی زیر مجموعه اکوتوریسم دسته بندی کرد.

گردشگری مسئولانه در طبیعت

این نوع از گردشگری هم به شدت با اکوتوریسم مرتبط است اما تمام اصول و فاکتورهای بوم گردی را شامل نمی شود. برای مثال، یک تله کابین که از بالای جنگل های انبوه عبور می کند شاید برای تامین هزینه های حفاظت از محیط زیست مفید باشد و به گردشگران هم آموزش های لازم را بدهند اما در هر صورت فاصله زیادی بین بازدیدکننده ها و محیط زیست ایجاد می کند و به همین دلیل شامل تعریف اکوتوریسم نمی شود.

سافاری در آفریقا

یا در مثال دیگری می توان به احداث اقامتگاه های بزرگی اشاره کرد که با عنوان «اکو» تبلیغ می شوند اما در روند ساخت و سازشان به تاثیرات زیست محیطی توجه نمی شود.

مرز بین طبیعتگردی مسئولانه و بوم گردی بسیار باریک اما بسیار مهم است. یک پروژه بوم گردی باید شامل تمام اصول ذکر شده باشد تا بتوان نام بوم گردی را به آن داد. هر پروژه ای که یکی از اصول اساسی را نداشته باشد یا به درستی موجب انتفاع جوامع محلی و حفظ منابع طبیعی نشود نمی توان به آن بوم گردی گفت.

گردشگری علمی و تحقیقاتی

این نوع گردشگری ابعاد محدودی دارد اما از نظر تعریف و جزئیات بسیار شبیه اکوتوریسم است. اکثر این نوع گردش ها را دانشجویان و علاقه مندان به محیط زیست انجام می دهند و با توجه به آگاهی این افراد نسبت به حفاظت از محیط زیست، همه اصول اکوتوریسم رعایت می شود.

گردشگری میراث فرهنگی و قومی

در این نوع گردشگری تمرکز بر سنت های محلی و مردم به عنوان جاذبه اصلی است. بازدید از موزه ها و آشنایی با میراث فرهنگی از طریق ارائه افراد با تجربه و متخصص یا جشن موسیقی و رقص در هتل ها، سالن های همایش یا درون همین جوامع جزو این نوع گردشگری است. در نوع دیگری از همین دسته بندی، گردشگران ترجیح می دهند به صورت مستقیم وارد جوامع محلی شوند.

گردشگری سبز یا مسئولانه و تفاوت آن با اکوتوریسم چیست؟

اصطلاح سبز در همه صنایع به معنی سازگاری با محیط زیست و استفاده از منابع طبیعی است. گردشگری سبز همه به همین اصل اشاره دارد. برای مثال، هواپیماهایی ساخته می شوند که مصرف انرژی آنها بهینه شده باشد یا کشتی های کروز تفریحی که پسماند و پساب های تولیدی را بازیافت می کنند.

سبزسازی صنعت گردشگری هم دچار مشکلات فراوانی است. برای مثال هتلی در یک منطقه کم آب ساخته می شود و در شعار آن گفته می شود که یک هتل سبز است و به مسافران اعلام می شود دفعات شستشوی ملافه و حوله ها به یک روز درمیان کاهش داده می شود تا آب کمتری مصرف شود. شاید کل صرفه جویی در آب از این روش ۱۵ درصد باشد اما اگر این هتل در این منطقه ساخته نمی شد ضرر بسیار کمتری داشت.

نتیجه گیری

شاید بهتر باشد اینطور بیان کنیم اکوتوریسم (با هدف حفظ منابع طبیعی از طریق توریسم) و گردشگری مسئولانه (با هدف سازگاری بیشتر صنعت گردشگری با محیط زیست) هر دو ماموریت با ارزش اما متمایزی دارند.

منبع: Ecotourism Development

راه های ساده برای کم کردن استفاده از پلاستیک در سفر

میزان پلاستیک تولیدی در ایران ۱۷ هزار تن است و اگر روند رها کردن‌ آنها در طبیعت به همین شکل ادامه پیدا کند، دیگر برگشتن به نقاطی که تا دیروز دیدنی بودند، ناممکن می‌شود. سفر به جزیره هرمزی که زیر خلوارها زباله و پلاستیک مدفون شده، چه فایده‌ای خواهد داشت؟

استفاده نکردن از پلاستیک سخت است، به خصوص اگر در سفر باشیم. شاید فکر کنیم یک پلاستیک ضرر چندانی به طبیعت نمی‌زند، ولی باید بدانیم خیلی‌ها مثل ما فکر می‌کنند و مسئولیت را بر گردن دیگری می‌اندازند.

احساس تعلق نداشتن به یک نقطه باعث می‌شود، چندان در قبالش احساس مسئولیت نکنیم، ولی ما قرار نیست فقط یک بار به هرنقطه سفر کنیم.

مواد پلاستیکی فقط  طبیعت را نازیبا نمی‌کنند. براساس مطالعات انجام شده، تجزیه پلاستیک در دریا، دریاچه و رودخانه ممکن است تا صدها سال طول بکشد. روند تجزیه آنها در مراکز دفن هم بسیار طولانی‌ست.

باید بدانیم زمینی که در آن زندگی می‌کنیم متعلق به فرزندان‌مان هم هست. آنها هم حق دارند به اندازه ما از زندگی در این زمین لذت ببرند و به جای زباله‌های رها شده در هر نقطه، تصویری شفاف و تمیز ببینند.

بنابراین هرکدام از ما با انجام کارهای ساده‌ای می‌توانیم میزان پلاستیک مصرفی‌مان را کم کنیم و مسئولیت‌مان را در قبال طبیعت انجام دهیم.

چگونه به شیوه کمپینگ سفر برویم؟

این روزها و با گرم تر شدن هوا، فصل مسافرت به مناطق ییلاقی و خوش آب و هوا فرا می رسد.بسیاری از مسافران در این سفرها از چادر به عنوان وسیله ای اقامتی استفاده می کنند .

به همین دلیل اگر این روزها سری به مناطق شناخته شده و مشهور بزنید، با انبوهی از چادرها مواجه می شوید که در گوشه و کنار منطقه نصب شده اند، اما بعد از خالی شدن این مناطق، منظره روز چندان دیدنی نیست؛ انبوه آشغال و آسیب های فراوانی که به محیط زیست منطقه وارد شده، بسیار تاسف بار است. به همین دلیل در این مطلب شیوه های کمپینگ در سفر بدون آسیب زدن به طبیعت، را مرور می کنم.

چگونه بار سفر ببندیم؟

تا آنجا که می توانید سبک سفر کنید. از بردن وسایل اضافی خودداری کنید. ظروف یکبارمصرف و پلاستیک همیشه بهترین راه حل نیستند. اگر با ماشین شخصی به سفر می روید، سبدی تهیه کنید و وسایل سفر و ظروف دائمی را در آن قرار دهید. به این ترتیب، از تولید زباله تا حد امکان جلوگیری کرده اید. ظروف یکبارمصرف علاوه بر تهدید بلندمدت زندگی همه، در کوتاه مدت و در زمان استفاده هم برای ما ضرر دارند.

اقامت در طول سفر

در بیشتر شهرها و مناطق مسافرتی معروف، مکان های رسمی و مشخصی برای چادرزدن وجود دارد. در این مکان ها، امکاناتی از قبیل آب آشامیدنی، سرویس بهداشتی و دکه هایی جهت تهیه مایحتاج اولیه و سطل های زباله برای ریختن آشغال پیش بینی شده است. اقامت در این مکان ها، به متولیان آن منطقه نیز کمک می کند تا بهتر بتوانند برای سامان دهی گردشگران و برنامه ریزی برای جمع آوری پس ماندهای ناشی از حضور آنها اقدام کنند.

چگونگی اقامت در طبیعت

اگر قصد اقامت در مناطق عمومی و چادرزدن در آنجا را ندارید و می خواهید در طبیعت چادر بزنید، باید نکاتی را رعایت کنید. بهتر است محلی را برای چادرزدن انتخاب کنید که به امکاناتی نظیر سرویس های بهداشتی نزدیک باشد. بهتر است از یک نفر بومی درباره محل انتخابی تان سوال کنید. در بسیاری از مناطق دیدنی و تفریحی، طبیعت اطراف شما بخشی از زمین های زراعی و مراتع دامداران است که حضور در آنها باعث ضرر و زیان به دیگران خواهد شد لذا قبل از حضور، از جزئیات این موضوع مطلع می شوید.

آب را گل نکنید

حتما هنگام حضور در طبیعت، جایی را انتخاب می کنید که به آب نزدیک باشد. اگر رود یا نهر آبی از نزدیکی تان می گذرد در حفاظت از آن کوشا باشید. این آب به احتمال بسیار زیاد، یا صرف مقاصد کشاورزی می شود یا به سیستم آب آشامیدنی می رود. بنابراین باید آن را از آلودگی هایی هم چون مواد شوینده و باقی مانده مواد غذایی دور نگاه دارید. ممکن است کسی در محلی بالاتر از شما و کسانی در منطقه ای پایین تر از شما در حال استفاده از آب باشند. شاید هم در فرودست، کفتری می خورد آب! پس آب را گل نکنید.

محافظت از طبیعت و محیط زیست

به هر منظوری، اعم از افروختن آتش یا درست کردن سرپناه، درختان را نشکنید. درختان بسیار باارزش هستند و از بین رفتن آنها به معنی از بین رفتن یک سرپناه برای جانداران دیگر آن محیط است. برای درست کردن آتش بهتر است از مردم محلی هیزم بگیرید یا با خودتان زغال ببرید. برای پخت و پز هم استفاده از غذای پخته بهتر است، اما اگر اصرار به طبخ غذا در طبیعت دارید، گازهای کوچک سفری گزینه خوبی هستند که هم سبک اند هم کمتر باعث آلوده شدن محیط اطراف می شوند.

چطور آتش درست کنید؟

برای روشن کردن آتش بهتر است محل افروختن آتش به دور از مواد سوختنی دیگر (مخصوصا درختان و علفزار) باشد. دورتادور آتش را با سنگ محصور کرده آتش تان را به همان منطقه کوچک محدود کنید. حتما از چوب های خشک برای افروختن آتش بهره بگیرید و درختان زنده را نسوزانید. بعد از تمام شدن کارتان، مخصوصا اگر در جنگل هستید، مطمئن شوید که آتش به طور کامل خاموش شده و هیچ قسمت برافروخته ای وجود ندارد که به مناطق دیگر سرایت کند.

لانه حیوانات را خراب نکنید

طبیعت محل زندگی جانداران دیگر است، بنابراین وقتی در آن حضور پیدا می کنید، باید کمترین تاثیر را روی دیگر موجودات زنده داشته باشید. خوب به اطراف تان دقت کنید، لانه جانوران را تشخیص دهید و سعی کنید روی آنها چادر نزنید. لانه پرندگان روی درختان اطراف را هم پیدا کرده و سعی کنید از آنها فاصله بگیرید. چوب های خشکی را که پرندگان روی آنها لانه ساخته اند، نشکنید و نسوزانید و به کودکان تان بیاموزید که لانه موجودات دیگر مثل موش ها را خراب نکنند.

زباله های تان را جمع کنید

اگر در طبیعت اقامت می کنید، هر شب زباله های تان را جمع کرده و به درون چادر ببرید تا حیوانات وحشی را به سمت خودش نکشد. این کار، علاوه بر تامین امنیت خودتان باعث می شود آنها زباله ها را پاره و در محیط پراکنده نکنند. در آخرین روز هم همه زباله ها را جمع و با خودتان از منطقه خارج کنید. یادتان باشد زیبایی یک منطقه به تمیزی آن است و تمیز نگاه داشتن آن، جزئی از وظایف شماست. زباله ها را حتما در سطل زباله بیاندازید و در کوچه های شهر یا روستای نزدیک محل اقامت تان رها نکنید.

منبع: انتخاب

جهت یابی و مسیریابی در شب

جهت یابی بدون استفاده از قطب نما یا جی پی اس، یکی از کارهای مهمی است که حتما باید آن را یاد بگیرید تا در شرایط اضطراری بتوانید خود و گروه تان را نجات بدهید.

در آموزش مسیریابی در طول روز و به کمک خورشید را مرور کردیم و یاد گرفتیم که با ابزارهای خیلی ساده مانند یک تکه چوب و یا ساعت مچی جهت یابی را انجام داده و مسیرمان را پیدا کنیم.

مسیریابی در شب

در این قسمت «تکنیک های مسیریابی در شب» را با همدیگر بررسی می کنیم.

اگر در طول شب در طبیعت گم شدید و ابزارهای جهت یابی مانند قطب نما یا  جی پی اس  همراه تان نبود، چه کارهایی را باید انجام دهید؟

ستاره قطبی بهترین راهنما برای پیدا کردن شمال در نیمکره شمالی است. البته این نکته را فراموش نکنید که ستاره قطبی در نیمکره جنوبی زمین، جنوب را نشان می دهد.

اغلب هنگامی که به آسمان می نگریم به راحتی دب اکبر را تشخصی می دهیم و این نکته مثبتی برای پیدا کردن ستاره قطبی است. با این وجود بسیاری از مردم توانایی پیدا کردن این ستاره را در میان انبوه ستارگان ندارند. بهترین راهنما برای پیدا کردن این ستاره، کمک گرفتن از صور فلکی مشهور در آسمان است.

دب اکبر یا خرس بزرگ

این صورت فلکی شامل 7 ستاره اصلی که به شکل ملاقه در غرب ستاره قطبی قرار گرفته است، 4 ستاره آن به صورت یک مربع نامتوازن قسمت گودی ملاقه را تشکیل داده اند. اگر از آخرین ستاره قسمت خارجی گودی ملاقه خطی فرضی بکشید و آن را نزدیک به 4 یا 5 برابر امتداد دهید، ستاره پر نور قطبی کاملا مشخص است و اگر رو به آن بایستیم روبروی ما شمال جغرافیایی خواهد بود.

دب اصغر

با پیدا کردن و نقطه گذاری توسط دو صورت فلکی که در بالا توضیح داده شد هم می توانید ستاره قطبی را پیدا کنید هم دب اصغر را. این صورت فلکی دارای 7 ستاره اصلی (مثلا دب اکبر اما با فاصله کمتر و کوچک تر) است که انتهایی ترین قسمت آن یعنی دسته ملاقه ستاره قطبی قرار دارد.

ذات الکرسی

ابن صورت فلکی دارای 5 ستاره اصلی است که به صورت M یا W در کنار همدیگر قرار گرفته اند، برای پیدا کردن ستاره قطبی کافی است از ستاره سوم یا مرکزی در همان جهت یک خط فرضی را بکشیم و در ادامه به ستاره قطبی خواهیم رسید.

خوشه پروین

این صورت فلکی به شکل یک خوشه است و بین 12 تا 15 ستاره دارد و از شرق به سمت غرب در حرکت است و اگر به دم آن نگاه کنید می توانید مشرق را تشخصی بدهید.

گاهی اوقات در جنگل، ستارگان به راحتی دیده نمی شوند، در این مواقع ماه بهترین راهنما برای شماست. به این صورت که اگر در نیمه اول ماه قمری باشیم، قسمت بیرونی حلال ماه سمت غرب را نشان می دهد و در نیمه دوم ماه قمری شما با همین تکنیک می توانید مشرق را پیدا کنید.

مسیریابی در طبیعت

جهت یابی بدون استفاده از قطب نما یا جی پی اس، یکی از کارهای مهمی است که حتما باید آن را یاد بگیرید تا در شرایط اضطراری بتوانید خود و گروه تان را نجات بدهید.

فرض کنید که در یک سفر به کوه، جنگل یا بیابان به هر دلیلی گروه را گم کرده اید، یا وسایل جهت یابی مانند جی پی اس و قطب نما را نیز از دست داده اید. این شرایط بسیار سختی است که هیچ کس نمی خواهد در آن قرار بگیرد، اما اگر شما آموزش های ساده جهت یابی را دیده باشید به راحتی می توانید مسیر خود را پیدا کنید و خود را به جاده یا نزدیک ترین روستا برسانید.

گم شدن در طبیعت ممکن است به قیمت جان مان تمام شود، پس بهتر است مسیریابی در طبیعت را یاد بگیریم. در ادامه مطلب می خواهم چند روش جهت یابی در طبیعت بدون وسایل را به شما آموزش دهم.

به طور کلی دو نوع مسیریابی داریم:

مسیریابی عمومی: روش هایی که می توانید در بیشتر مکان ها از آن ها استفاده کنید.
مسیریابی اختصاصی: این روش ها فقط در نقاط خاصی مثل جنگل یا کوهستان قابل استفاده هستند.

شاید هیچ وقت در طبیعت گم نشوید و یا همیشه GPS همراه تان باشد و نیازی به این روش ها پیدا نکنید، اما یادتان نرود که حرفه ای ترین کوهنوردان و طبیعت گردان نیز برایشان این مشکلات به وجود آمده است.

وقتی پای در طبیعت (کوهستان، غار، جنگل، کویر، دره، تنگه، بیابان و …) می گذارید هیچ تضمینی برای سالم بازگشتن وجود ندارد. پس بهتر است برای حفظ جان خود و همراهان تان؛ مهارت های «زنده ماندن در طبیعت» را بیاموزید.

روش های عمومی

1. مسیریابی در روز
2. مسیریابی در شب

مسیریابی در روز به کمک خورشید

خورشید از شرق طلوع و از سمت غرب غروب می کند. مابین ساعات طلوع و غروب خورشید می توانید به راحتی مسیرتان را پیدا کنید. اما این روش در فصل بهار و تابستان بیشتر به شما کمک می کند. چراکه خورشید در فصول پاییز و زمستان با انحراف از مشرق و مغرب طلوع و غروب می کند و ممکن است مسیر درست را پیدا نکنید.

اگر ساعات ظهر شرعی – که خورشید در بالاترین حالت خود قرار دارد – را بدانید، می توانید شمال و جنوب را تشخصی دهید، چون در این ساعت خورشید در سمت جنوب قرار می گیرد.

استفاده از شاخص هایی مثل چوب

روش اول: برای این کار می توانید یک چوب را به صورت ایستاده بگذارید و نوک سایه چوب را علامت بزنید. نیم ساعت صبر کنید و محل جدید سایه را نیز علامت بزنید. اینک اگر پای چپ تان روی نقطه سایه اول و پای راست تان روی نقطه سایه دوم باشد، روبروی شما شمال قرار داره (البته این روش در مکان هایی که از خط استوا فاصله دارند خیلی دقیق نیست و من روش دوم را پیشنهاد می کنم).

روش دوم: قبل و بعد از ظهر سایه رو نشانه گذاری کنید، یعنی چوب را مانند روش اول ایستاده بگذارید و سایه قبل از ظهر را علامت بزنید، اکنون با بند کفش یک کمان از سایه اول بکشید و صبر کنید تا آفتاب از ظهر بگذرد. پس از اینکه دوباره سایه خورشید بعدازظهر به کمان رسید علامت دوم را بگذارید. نیمساز این زاویه شمال را به شما نشان می دهد. همانند روش اول پای چپ تان را روی نقطه اول و پای راست را روی نقطه دوم قرار بدهید، روبروی شما شمال است.

جهت یابی با ساعت مچی

ساعت را بر روی دست تان قرار دهید. به صورتی که عقربه ساعت شمار روبروی خورشید باشد. با عدد ۱۲ یک زاویه بسازید، نیمساز این زاویه سمت جنوب را به شما نشان می دهد.

بایدهای عکاسی در سفر

با عکس هایی که در طول سفر ثبت می کنید نه تنها می خواهید مکان ها و مناظر زیبا را به تصویر بکشید، بلکه احساسات خود در رابطه با آن مکان ها را نیز می خواهید به بیننده منتقل کنید. یک  عکاس خوب سفرکسی است که از خانه یا محل کار خود عکاسی و شکار لحظه ها را آغاز کند. به این ترتیب می توانید در طول سفر عکس های زیبایی ثبت کنید.

شاید شما نیز جزو آن دسته از افراد باشید که با  عکاسی در طول سفر علاوه بر اینکه می خواهید مناظر و مکان های زیبای سفر خود را ثبت کرده و به تصویر بکشید، احساسات خود را نیز در رابطه با آن مکان ها و مناظر به بیننده منتقل نمایید.

توجه داشته باشید یک عکاس خوب و باتجربه سفر آن کسی است که از خانه و یا محل کار خود عکاسی را آغاز کرده و به شکار لحظه های گوناگون می پردازد. به این صورت این شخص می تواند در طول مسافرت های خود نیز هم عکس هایی زیبا را ثبت نماید.

پیش از آغاز سفر خود، تحقیق و بررسی نمایید!

توصیه می کنیم پیش از آنکه به محل و مقصد مورد نظر خود سفر نمایید، حتما در رابطه با آنجا تحقیق کرده و مکان ها و مناظر زیبا و دیدنی آن را پیدا کنید. حتی چنانچه این امکان را دارید درباره فرهنگ مردم بومی و محلی آن منطقه تیز اطلاعات لازمی را کسب نمایید. توصیه می کنیم به عکس های راهنمای آن منطقه یا شهر مراجعه کرده و با دقت نگاه نمایید؛ و از قبل تعیین کنید که کدام یک از آن بخش های برای عکاسی و ثبت با دوربین مناسب و ایده آل است.

شاید دانستن این موضوع برای شما بسیار عجیب و حتی جالب باشد که آگاهی از تمامی مسائل و موضوعات مرتبط با منطقه یا شهر مقصد شما از جمله موضوعاتی چون سیستم حمل و نقل آن منطقه، مناطق گردشگری و دیدنی آن جا، فرهنگ مردم محلی و بومی آن، قوانین حاکم و سنت های عرف در آن جامعه و بسیاری موارد دیگر می تواند در نحوه عکاسی شما از محیط و افراد تاثیر فوق العاده شگرفی داشته باشد. توجه داشته باشید شما می توانید با داشتن اطلاعات لازم و کامل با نگاهی متفاوت و همچنین بسیار دقیق به عکاسی بپردازید.

از وسایل و لوازم مورد نیاز خود، چک لیستی تهیه نمایید!

توجه داشته باشید هر فرد عکاسی بایستی فهرست یادآوری از وسایل و لوازم مورد نیاز خود را در طول سفر فراهم آورد تا ناگهان به دلیل عجله های رایج در سفر، آن ها را فراموش ننماید. همچنین توجه داشته باشید بهتر است تمامی وسایل مورد استفاده تان بروز و نیز جدید باشند تا در طول سفر برایتان مشکلی پیش نیاید.

از عکس های کلیشه ای پرهیز نمایید!

توصیه می کنیم به هیچ وجه از همان زاویه ای که در عکس های کتاب های راهنمای عکاسی و یا حتی در وب سایت های مسافرتی و گردشگری دیده اید، عکاسی ننمایید. بهتر است زاویه ای را انتخاب نمایید که خاص و ویژه شما باشد! توصیه می کنیم نگاهی متفاوت و جدید به مکان و منظره مورد نظر خود داشته باشید. توجه داشته باشید تکرار کلیشه ها و نیز سبک موجود در عکس های تان، سبب کاهش جذابیت های آن ها شده و گیرایی آن ها را از بین می برد.

از زندگی محلی و مردم بومی عکاسی کنید!

توجه داشته باشید زندگی مردم محلی در کشورها و شهرهای دیگر در کنار بافت شهری متفاوت و نیز مناظر زیبای آن می تواند جذابیت های بی بدلیلی را برای عکاسی  شما فراهم آورد و شما آن ها را در قاب دوربین خود ثبت نمایید. بهتر است بدانید شما می توانید حتی به وسیله آشنایی با مردم محلی و نیز مردم آن منطقه و همچنین کسب آگاهی از زندگی روزمره آن مردمان، تصاویر و عکس هایی ماندگار و فراموش نشدنی را ثبت نمایید. این دسته از عکس ها بیشتر از موضوع زیبایی و جذابیت، ماندگاری بسیار طولانی تری دارند.

خود را سوژه عکس هایتان نمایید!

ممکن است شما به عنوان یک عکاس متوجه شوید که عکس های بسیار کمی از خود در مقابل دوربین دارید! برای برطرف کردن این موضوع، می توانید از افراد همسفر خود بخواهید که از شما عکس بگیرند. دقت داشته باشید برای اینکه بتوانید از خود عکس هایی خوب و ایده آل و نیز دلخواه داشته باشید، می توانید به همسفر خود ایده داده و به او بگویید و تعیین نمایید که از کدامین زاویه و همراه با کدامین تنظیمات از شما عکاسی نماید.

عکاسی پرتره را از یاد نبرید!

توصیه می کنیم با نهایت احترام به مردم محلی و نیز آگاهی داشتن کامل پیرامون فرهنگ آن مردمان، اعتقادات و نیز قوانین میان آنها، از آن مردم اجازه گرفته و عکس های پرتره از آن ها ثبت نمایید. شما با انجام این کار می توانید زیبایی و همچنین تفاوت آن دسته از مردمی که هیچ شناختی نسبت به آن ها ندارید را به صورت ایده آل به تصویر بکشید. توجه داشته باشید شما می توانید برای ثبت پرتره های خوب و جذاب، محل زندگی این مردمان را نیز در گوشه ای از کادر تصویر خود بگنجانید؛ به همین دلیل به شما توصیه می کنیم به هیچ وجه بر روی صورت شخص و گردن سوژه مورد نظرتان زوم نکنید! بهتر است کمی عقب تر بروید تا مناظر اطراف نیز در کادر تصویر شما ثبت شوند. توجه داشته باشید شما می توانید برای انجام این منظور، از لنزهای واید استفاده نمایید.

سوژه های موجود را شکار نمایید!

توجه داشته باشید شما می توانید با لنزهای بزرگ و همچنین لنز زوم از فاصله های دور نیز از انسان ها و افراد عکاسی نمایید! بدون اینکه آن افراد متوجه کار شما شوند. فراموش نکنید اینکه سوژه شما پوز خاصی نداشته باشد حالت طبیعی تر و دلچسب تری به عکس های شما خواهد داد. برای انجام این مقصود بایستی همیشه و در همه حال هوشمندانه و همراه با نگاه های تیزبینانه خود اطراف را نگاه کنید و توجه داشته باشید. سعی کنید همواره موقعیت ها و نیز لحظه هایی را شکار نمایید که به طور واضح و آشکار نشان دهنده  فرهنگ و همچنین آداب و رسوم مردمان آن منطقه باشد.

در عکاسی، به دنبال جزئیات اشیا و اتفاقات باشید!

توجه داشته باشید شما می توانید با نزدیک شدن به اشیا و اتفاقات، رنگ ها و زیورآلاتی را در رنگ های متفاوت و متنوع آن ها خواهید دید که نشان دهنده و توصیف کننده فرهنگ و آداب و رسوم آن منطقه است. بهتر است بدانید این موضوع تنها در رابطه با انسان ها صدق نمی کند! حتی بافت و نوع مصالح ساختمان ها نیز می تواند گویا و بیانگر نوع سبک معماری آن ها باشد. توجه داشته باشید با این کار، شما می توانید علاوه بر ثبت عکس های خاص و منحصر به فرد، زیبایی ها و جذابیت ها را نیز به صورتی متفاوت به تصور بکشید. در این شرایط توصیه می کنیم از حالت ماکرو و یا حتی لنز تله فوتو استفاده نمایید.

به داستان پردازی اقدام کنید!

توجه داشته باشید شما می توانید با گرفتن و ثبت چندین عکس پشت سر هم از یک منطقه و یا اتفاق، داستان زندگی مردم محلی آن منطقه را تعریف نمایید؛ اینکه آن افراد چگونه لباس می پوشند، چگونه کار کرده و نیازهای خود را برطرف می نمایند، در کجا زندگی می کنند و در کجا به استراحت می پردازند.

به شما توصیه می کنیم برای عکس های خود یک تم مشخص و منحصر به فرد انتخاب نمایید تا گویای داستانی خاص و ایده آل باشد. برای نمونه شما می توانید در یک روز مورد نظر از صبحی که از خواب بیدار می شوید تا شب هنگام و دوباره زمان خواب، به عکاسی بپردازید و بدین صورت داستان های خود را با عکس ها به تصویر بکشید.

تا می توانید به عکاسی بپردازید!

به شما توصیه می کنیم تا می توانید عکاسی کنید! زیاد عکس بگیرید! توجه داشته باشید هر چه قدر هم که عکس بگیرید باز هم کم و کم است! بهتر است بدانید شاید این تنها فرصتی باشد که توانسته اید به آن کشور و یا شهر مورد نظر خود سفر داشته باشید پس تا می توانید عکس های زیادی را در مورد آن مکان و اتفاقات ثبت نمایید. توصیه می کنیم خاطرات سفر خود را ثبت نمایید. توصیه می کنیم علاوه بر ثبت عکس های خوب از سفر خود، به ثبت و یادداشت خاطره های به یادماندنی خود نیز اقدام نمایید. توجه داشته باشید شما می توانید با استفاده از فیلم و فیلم برداری نیز خاطرات خود را ثبت نمایید اما هرچه باشد عکس، زیبایی بیشتر و نیز حال و هوای متفاوت و دیگری خواهد داشت. همچنین، عکس بسیار کمتر از فیلم فضای حافظه دستگاه شما را اشغال خواهد کرد.

ارزش تالاب ها

به بهانه نزدیک شدن به روز جهانی تالاب ها، یکی از زیست بوم های حیاتی که زندگی 2 میلیارد انسان بر روی کره زمین مستقیم به این زیست بوم ارتباط دارد را بررسی می کنیم. امید است که در این راه با اشتراک گذاشتن این مطلب با همنوردان و دوستان و آشنایان خود قدمی دیگر در دانش افزایی زیست محیطی برداریم.

دوم فوریه برابر با ۱۳ بهمن‌ماه، روز جهانی تالاب‌ها نام‌گذاری شده‌ است. در چنین روزی در سال ۱۹۷۱ میلادی، برابر با ۱۳۴۹ خورشیدی و در شهر رامسر ایران، معاهده‌ای جهانی برای حفاظت از تالاب‌ها به تصویب رسید که به "کنوانسیون رامسر" مشهور شد.

تعریف تالاب:

تالاب که در زبان انگلیسی wetland خوانده می شود ، نام عمومی مکانهایی است که آب عامل اصلی تشکیل دهنده محیط زیست آن باشد.

تالاب ها معمولا زمانی شکل می گیرند که پهنه آب در سطح زمین یا در نزدیکی سطح وجود داشته باشد. به عبارت دیگر آب کم عمقی پهنه ای از زمین را پوشانده باشد. تعاریف و تعابیر مختلفی از اصطلاح تالاب در جهان رایج شده است. متداولترین تعریف از تالاب تعریفی است که کنوانسیون جهانی حفاظت از تالابها (کنوانسیون رامسر) به شرح زیر عنوان نموده است:

"مناطقی پوشیده از مرداب، باتلاق، لجن زار یا آبگیرهای طبیعی و مصنوعی اعم از دائمی یا موقت که در آن آب های شور یا شیرین به صورت راکد یا جاری یافت می شود، از جمله شامل آبگیرهای دریایی که عمق آنها در پائین ترین حد جزر از شش متر تجاوز نکند."

با توجه به این تعریف، تالاب ها انوع گوناگونی از زیستگاه ها نظیر رودخانه ها، دریاچه ها، کرانه های ساحلی، جنگلهای حرا، لجن زارها و حتی آبسنگهای مرجانی را در بر می گیرند.

به علاوه انواع تالاب های مصنوع بشر مثل حوضچه های پرورش ماهی و میگو، آب بندانهای ها، اراضی تحت کشت آبی، حوضچه های استحصال نمک، مخازن ذخیره آب در پشت سدها، بستر شنی رودخانه ها و کانال های آب نیز مشمول این تعریف کلی می گردند.

در قسمت اول تعریفی از تالاب داشتیم و همانطور که گفتیم به بهانه نزدیک شدن به روز جهانی تالاب ها، این موضوع را انتخاب کردیم. پس امید داریم با اشتراک گذاشتن این مطلب، گامی هرچند کوچک در راستای آگاهی دادن به هموطنانمان برداریم.

ارزش های تالاب ها:

تالاب ها از جمله مولدترین محیط های جهان هستند. برای مثال، برنج یکی از محصولات رایج تالابی، غذای نیمی از جمعیت جهان را تأمین می کند. این اکوسیستم ها گهواره های تنوع زیستی دنیا هستند که با فراهم ساختن آب و قابلیت زادآوری اولیه نقش مهمی در بقای گونه های بیشماری از گیاهان و جانوران وابسته به خود ایفا میکنند.

تالاب ها از اجتماعات انبوه گونه های پرندگان، پستانداران، خزندگان، دوزیستان، ماهیان و بی مهرگان حمایت می کنند. از بین ۲۰ هزار گونه مختلف ماهی در سطح جهان، بیش از ۴۰ % آنها در آبهای شیرین (تالاب ها) زندگی می کنند. تالاب ها ذخیره گاه های بسیار مهمی از مواد ژنتیکی (وراثتی) گیاهی نیز محسوب می شوند.

اقتصاددانان و دانشمندان به طور روزافزون در زمینه ارزیابی و مطالعه ارزشها و خدمات اکوسیستمی محیطهای طبیعی از جمله تالاب ها مشغول به کار هستند. این وظیفه دشوار با تقریب ها و تردیدهای فراوانی همراه است. برخی از مطالعات اخیر نشان می دهد که اکوسیستمها سالیانه حداقل ۳۳ تریلیون دلار ارزش خدماتی بوجود می آورند که ۹/۴ تریلیون دلار آن از طریق تالاب ها تأمین می شود.

تأثیر و تأثر متقابل اجزای فیزیکی، بیولوژیکی و شیمیایی یک تالاب مثل خاک، آب و گیاهان و جانوران، عملکردهای حیاتی متعددی برای تالاب ایجاد می کند. از جمله: ذخیره سازی آب، حفاظت در مقابل طوفان و کاهش تخریب سیل، تثبیت خطوط ساحلی و مهار فرسایش، تزریق مجدد آبهای زیرزمینی (جابجائی آب از تالاب به درون سفره های زیرزمینی)، تخلیه آبهای زیرزمینی (جابجائی آب به سوی بالا و تبدیل آن به آب های سطحی)، پالایش آب از طریق تثبیت عناصر محلول، رسوبات و دیگر آلودگی ها و تعدیل آب و هوای محلی.

از میان ارزشهای اقتصادی متعدد تالاب ها، می توان به حفظ ذخایر ژنی گیاهی و جانوری،‌ تأمین آب (کیفی و کمی)، آبزی پروری (بیش از دوسوم از برداشت محصول ماهی جهان به سلامت مناطق تالابی بستگی دارد)، تولید محصولات کشاورزی (از طریق تأمین آب و عناصر غذایی)، تولید چوب، تأمین انرژی، تولید مواد لجنی و گیاهی، حمل و نقل و کاربردهای تفریحی و گردشگری (توریستی) اشاره کرد.

علاوه بر این تالاب ها به عنوان بخشی از میراث فرهنگی بشر اهمیت ویژه ای دارند. با باورهای جهان شناسی و مذهبی رابطه داشته، منشاء تعالی زیبایی شناختی می شوند، پناهگاه هایی برای حیات وحش ایجاد نموده و شالوده سنن مهم بومی را شکل می دهند.

در این قسمت از معاهده ای خواهیم گفت که ما ایرانیان مفتخریم به نام یکی از تالاب های کشور زیبایمان نامگذاری شده، بله کنوانسیون بین المللی رامسر که به همت اسکندر فیروز بین کشورهای دنیا بسته شد.

کنوانسیون رامسر (میثاق بین المللی حفاظت از تالاب ها)

هر چند در حال حاضر علیرغم وجود میثاق های بین المللی محیط زیستی، زیست بوم های طبیعی و انسان ساخت با انواع مشکلات روبرو هستند، ولی اگر همین تعداد محدود از توافق و قراردادهای بین المللی زیست محیطی وجود نداشت، عمل حفاظت و نگهداری از محیط زیست به مراتب مشکل تر از آنچه امروز با آن مواجه هستیم، می بود. قوانین و معاهدات بین المللی پایه اجرا و بعمل درآوردن اصول و قوائد زیست محیطی در سطح جهانی می باشند. آنها نه تنها استانداردهای جهانی را تعیین می کنند بلکه صرف وجود آن ها در صحنه جهانی اغلب دولت ها را به امضا معاهدات و یا تدوین قوانین داخلی خود ترغیب می کنند.

کنوانسیون رامسر قدیمی ترین معاهده بین المللی، با تاکید بر حفاظت از طبیعت در جهان است. آغاز آن در دوم ماه فوریه ۱۹۷۱ (۱۳ بهمن ۱۳۴۹) در شهر رامسر ایران بوده که  کنوانسیون نام خود را از این شهر اقتباس کرده است و کنوانسیون رامسر در سال ۱۹۷۵ جنبه قانونی یافت.

این معاهده ۱۵۸ کشور عضو را ملزم به تعیین و حفظ تالاب های با اهمیت بین المللی و تشویق به استفاده خردمندانه از آنها می نماید. بیش از ۱۷۰۰سایت با مساحت کل حدود ۱۵۰ میلیون هکتار در سراسر جهان در حال حاضر در این کنوانسیون به ثبت رسیده اند (آمار سال ۲۰۰۸).

گرچه نام رسمی کنوانسیون: «کنوانسیون تالاب های بین المللی بویژه به عنوان زیستگاه پرندگان آبزی» یا به اختصار کنوانسیـون تالابهـا (رامسـر، ایــران ، ۱۹۷۱) » نوشتـه می شـود، ولی به طور معمول به کنوانسیون رامسر شهرت دارد.

این کنوانسیون بر حفاظت و بهره برداری معقول از تالاب ها به خصوص در جهت فراهم ساختن زیستگاهی برای پرندگان آبزی تأکید داشت. طی گذشت سالها، کنوانسیون گستره نگرش خود را چنان افزایش داده که تمام ابعاد حفاظت و بهره برداری معقول و پایدار از تالاب ها را در بر می گیرد و تالاب ها را در زمره زیست بوم هایی می داند که در حفاظت از تنوع زیستی و رفاه جامعه بشری اهمیت فوق العاده ای دارند

.

قدرت اثر هر معاهده فقط به اندازه ضعیف ترین عضو آن است. کنوانسیون رامسر نیز از این موضوع مستثنی نمی باشد. اگر قرار بر این باشد که تالاب های در معرض تهدید جهان حفظ شوند، اعضاء فعلی بایست الزامات کنوانسیون را جدی تر بگیرند و کشورهای بیشتری، بدون تاخیر، به عضویت این کنوانسیون در آیند.

کنوانسیون رامسر باعث دست آوردهای قابل توجهی در حفاظت از تالابها شده است اما حفاظت و نگهداری، ایده ال های شکننده ای هستند و ما باید دائما هوشیار باشیم تا اطمینان حاصل کنیم که تمام موافقتنامه ها، معاهدات، قوانین و کنوانسیون های زیست محیطی با شدت و حدت پیگیری شوند.

حال این سوال پیش می آید که من به عنوان یک ایرانی فقط به این که این معاهده به نام کشورم در دنیا بسته شده باید بسنده کنم؟ پس نقش من برای حفاظت از این تالاب های با ارزش چیست؟ منتظر نظرات شما هستیم و هرچه این پست بیشتر منتشر شود قطعا باعث آگاهی بیشتر هموطنانمان خواهد شد.

حال که تعریف تالاب را گفتیم و کنوانسیون رامسر را شناختیم، مختصراً در مورد انواع تالاب ها می گوییم. انواع تالاب با توجه به تعریف کنوانسیون رامسر بشرح زیر می باشد:

الف) تالاب های دریایی و ساحلی:

مانند آب های دریایی کم عمق دائمی، بسترهای دریایی زیر جذر و مدی، سواحل دریایی صخره ای، سواحل ماسه ای، قلوه سنگی یا  سنگریزه ای، مانداب های بین جذر و مدی، غارهای آهکی و دیگر سیستمهای هیدرولوژیک زیرزمینی، دریایی و ساحلی

ب) تالاب های داخل خشکی:

مانند دلتاهای درون خشکی دائمی، رودخانه ها، نهرها، رودخانه های فصلی، جویبارها و نهرها، دریاچه های آب شیرین دائمی (بزرگتر از هشت هکتار)، دریاچه های آب شیرین فصلی (بزرگتر از هشت هکتار)، دریاچه های شور، لب شور و قلیایی دائمی، مانداب ها و حوضچه های شور، لب شور و قلیایی دائم، غارهای آهکی و دیگر سیستم های هیدرولوژیک زیرزمینی داخل خشکی

ج) تالاب های مصنوعی:

مانند استخرهای پرورش آبزیان، استخرها (وچکتر از ۸ هکتار) شامل استخرهای کشاورزی، دامداری و مخازن کوچک، اراضی تحت آبیاری شامل کانال های آبیاری و مزارع برنج، اراضی کشاورزی تحت تاثیر سیلاب های فصلی، مناطق تصفیه فاضلاب،  آبراهه ها، کانالهای زهکشی و جوی ها

تالاب های ایران:

فلات ایران که بیش از ۸۰ درصد خاک سرزمینی کشور ایران را در برگرفته، تنوعی از چشم اندازهای کوهستانی، کوهپایه ای، دشتی، کویری و غیره را بوجود آورده است. همین ویژگی باعث شده که کشور ایران علی رغم قرار گرفتن در کمربند خشک و نیمه خشک جهان دارای میکرواقلیم های متنوعی باشد و از اقلیم های خیلی سرد تا خیلی گرم و از خیلی مرطوب تا خیلی خشک در آن یافت می شود.

تنوع اقلیم، پستی و بلندیهای فراوان، وجود دو دریای وسیع در شمال و جنوب کشور و گسترش وسیع تشکیلات زمین شناسی دوران سوم زمین شناسی که اغلب شور هستند، باعث شده که انواع مختلفی از تالاب ها، از جنگلهای مانگرو (حرا) و صخره های مرجانی گرفته تا دریاچه های کوهستانی و دشت های شور کویری در آن شکل بگیرند.

از طرفی ایران در مسیر دو کریدور اصلی مهاجرت پرندگان کره زمین قرار گرفته لذا اهمیت تالاب های ایران در پشتیبانی نظام طبیعی مهاجرت پرندگان بسیار زیاد است.

امیدوارم که فراموش نکرده باشید که روز 13 بهمن روز جهانی تالاب ها است و روز 13 بهمن اسامی تالاب های ایرانی که جزو کنوانسیون رامسر هستند را نام خواهیم برد. شما چند تا از این تالاب ها را می شناسید؟ در مورد کدام هایشان اطلاعات دارید؟ خوشحال می شویم در این چند روز اطلاعاتی در مورد تالاب های مهم استان فارس یا ایران با ما به اشتراک بگذارید.

منابع:
پایگاه خبری دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران
سایت کتابداران سبز
مجله سرزمین من
https://www.worldwildlife.org/habitats/wetlands
نسخه الکترونیکی:
عنوان فارسی: تالاب
ناشر: Dumont Buchverlag
سال: 2008
زبان: آلمانی
تعداد صفحه (نسخه چاپی - نسخه الکترونیکی): 218-218
شابک: 3832180575, 9783832180577

گردشگری سازگار با زیست‌بوم در سانیای چین

سانیا در جزیرهٔ هاینان چین، با کوهستان خیره‌کننده، جنگ‌های بارانی و سواحل زیبایش خودبه‌خود گردشگران را مجذوب می‌کند. مسئولان سانیا که خواستار حفظ زیبایی‌های طبیعی آن ‌اند برای ساخت آینده‌ای پایا به «گردشگری سازگار با زیست‌بوم» روی آورده‌اند.

کوهستان خلیج یالونگ جایی است که انواع درختان و گیاهان، و پرندگان و پستانداران در دل جنگل‌های بارانی انبوه‌اش خانه دارند، جایی که آدمی در آن احساس یکی بودن با طبیعت می‌کند.

«آشیان پرنده»؛ خانه‌درختی‌های مجلل در دل طبیعت

اقامتگاه کوهستانی «بردز نِست» یا همان «آشیان پرنده»، فضایی است سبز با ذهنیت گردشگری سازگار با زیست‌بوم، در میان درختان کوهستانی می‌توان در خانه‌درختیِ مجلل خودتان اقامت کرد و از منظرهٔ بی‌نظیرش لذت برد.

ژوندان هوانگ، مدیر این اقامتگاه می‌گوید: «واحد‌های اقامتی ما، از ساخت‌وساز تا شیوهٔ بهره‌برداری با این ایده ایجاد شده‌ است که جزئی از زیست‌بوم باشد. امیدواریم مهمانان ما در اینجا خود را به طبیعت نزدیکتر و از سروصدای شهر دورتر حس کنند.»

او دربارهٔ ویژگی زیست‌محیطی اقامتگاهش و تشویق مهمانان به دوستی با زیست‌بوم می‌گوید:‌ «کارهای زیادی برای حفاظت از محیط زیست کرده‌ایم، مثلا استفاده از پمپ هوا برای گرم کردن آب یا استفاده از انرژی خورشیدی، آب باران و نیز داشتن سامانهٔ تصفیهٔ فاضلاب. مهمانان را هم تشویق می‌کنیم به محیط زیست احترام بگذارند و از مواد بازیافت‌نشدنی استفاده نکنند.»

اتوبوس‌های برقی، سواحل تمیز و تالاب‌های سبز

«وان هتل» یکی دیگر از استراحت‌گاه‌های سازگار با زیست‌بوم سانیاست که قرار است در ماه ژانویهٔ امسال گشایش پیدا کند، اینجا حتی یک مزرعه هم برای تولید میوه و سبزیجات ارگانیک دارد.

ساکنان سانیا که در پی جذب بیشتر گردشگرانند، تلاش دارند تا حد ممکن از تولید زباله کم کنند، و بازیافت را افزایش بدهند آنها همچنین به ترابری الکتریکی نظر دارند. تا کنون ۶۰۰ اتوبوس منطقه برقی شده‌اند و شهر تا چند سال دیگر همهٔ آنها برقی خواهند شد.

همچنین اقدامات بسیاری برای حفظ زیبایی طبیعی شهر صورت گرفته است یکی از آنها پارک تالاب سانیا ریور است که به تازگی ایجاد شده، پناهگاهی آرامبخش برای گردشگران که فواید زیست‌بومی هم دارد.

ژین یانگ، مدیر کل دفتر زیست‌بومِ شهرداری سانیا می‌گوید: «محیط زیست زیبای سانیا نقطهٔ حیاتیِ رشد و توسعهٔ این شهر است. پارک تالابی دونگ‌آن نمونه‌ای از حفاظت زیست‌بوم است. سانیا در پروژهٔ ملی بی‌زباله پیشگام شده و حالا برای کاهش زباله و بازیافت آن نیازمند کمک همگانی هستیم.»

شماری از شهروندان نیز برای حفاظت از محیط زیست داوطلب شده‌اند. این بچه‌‌ها حالا دربارهٔ اهمیت حفظ تالاب‌های شهر تعلیم می‌بینند. در ساحل نزدیک به اینجا نیز داوطلبان پیوسته ماسه‌های ساحلی را وارسی می‌کنند تا کنار دریا از آشغال‌های پلاستکی تمیز باشد.

چی ژیانگ ژو، عضو انجمن حفظ اقیانوسِ «روبان آبی» در این باره می‌گوید:«ما اغلب برای انجام فعالیت‌هایی نظیر کاشت گیاهان تالابی و حفظ زندگی دریایی، با شماری از آژانس‌های گردشگری محلی همکاری می‌کنیم. همچنین برخی هتل‌ها و اماکن توریستی هم پوسترهایی برای حفاظت از محیط زیست نصب کرده‌اند.»

یافتن توازن میان گردشگری و حفظ محیط زیست چالش بزرگی است که سانیا، به‌عنوان یک مقصد مهم گردشگری، برای رشد پایای خود آن را پذیرفته است.

نکات مفید در کمپینگ

کمپینگ یکی از فعالیت های تفریحی است که می تواند به شکل گروهی یا فردی برگزار شود. با این حال بدون دانستن نکات مفید در کمپینگ نمی توانید خاطرات خوشی در سفر بسازید. در هر نقطه ای درون طبیعت می توانید کمپ خود را برپا کنید. شما می توانید در کنار رودخانه ها، در بالای صخره ها، در قلل برفی کوه های مرتفع، در کنار دریاچه های آرام یا جنگل هایی پر از صدای دلنشین پرندگان چادر و کمپ خود را برپا سازید و از طبیعت لذت ببرید. می توانید درون طبیعت آرامش را بیابید، مطالعه کنید، آشپزی کنید یا حتی در ننویی که به دو درخت آویخته اید، چرتی نیم روزی بزنید. در مجله الی گشت سعی می کنیم تا برای کمپینگ های بهاری یا دیگر سفرهایی که در طول سال برای مقاصد طبیعت گردی انتخاب می کنید، به شما نکات مفید در کمپینگ را بگوییم.

روش های فراوانی برای کمپ زدن درون طبیعت وجود دارد. طبعا بسته به افراد و علایق گردشگران نوع کمپینگ و روش های کمپ زدن متفاوت خواهد شد. در اینجا به چند روش به همراه نکات مفید در کمپینگ اشاره می کنیم:

• بعضی افراد ترجیح می دهند که تنها با یک کوله پشتی بر دوش به کوهپیمایی و راهپیمایی بروند و در نتیجه وسایل کمتری به نسبت دیگر گردشگران با خود برای کمپینگ حمل می کنند.
• گردشگری با دوچرخه و موتوسیکلت یا همان سایکل توریسم روش دیگری برای کمپینگ است.
• بعضی از افراد علاقه مند به قایقرانی در رودخانه ها هستند و ترجیح می دهند که بیشتر از یک روز را درون طبیعت سپری کنند. همراه داشتن لوازم مورد نیاز برای گذراندن چند روز در طبیعت برای این افراد بسیار واجب است.
• بعضی ها با اتومبیل های شخصی خود به سفر و کمپینگ می روند؛ در نتیجه امکان حمل چادرهای یک اتاقه تا چند اتاقه و بزرگ و سنگین را دارند. این گردشگران می توانند تمام وسایل مورد نیاز خود در سفر به طبیعت را به همراه داشته باشند و محدودیت کمتری در این زمینه خواهند داشت.
• اگر جزو افرادی هستند که در چادرهای مسافرتی نمی توانید به خوبی استراحت کنید، بهتر است که به سراغ تریلر، کاروان و وسایل نقلیه کمپی، بروید.

توان مالی هر گردشگری شیوه و روش انتخاب سفر و کمپینگ را تعیین می کند. ولی به هر حال اقدام به سفر و توجه به نکات مفید در کمپینگ باید با توجه به شرایط مناسب و وضعیت مالی شما و راحتی خانواده و گروه همراه انجام شود.

مشتاقان فضای آزاد خواهان راهنمایی های مؤثری هستند. آن ها خواهان اطلاعات صحیح درباره وسایل و تجهیزات، هستند، به خصوص اگر این لوازم سبک وزن، قابل حمل و کاربردی باشند. ممکن است تنوع لوازم کمپی موجب آشفتگی ذهنی و بی تکلیفی شود و برای انتخاب وسایل مناسب دچار مشکل شوید. پس در نکات مفید کمپینگ تاکید می کنیم برای غلبه بر آشفتگی ذهنی خود نیاز به اطلاعات کافی در مورد این تجهیزات دارید.

انتخاب محل کمپینگ

اولین کاری که باید انجام دهید این است؛ تصمیم بگیرید که اساسا به کجا بروید، چه وقت و با چه کسی و برای چه مدتی می روید. وقتی به همه سؤالات خود جواب دادید، حالا در مورد محلی که قرار است چادر بزنید یا مستقر شوید، به جمع آوری اطلاعات بپردازید. جمع آوری اطلاعات از نکات مفید در کمپینگ است.

چنانچه تمایل دارید که در داخل کمپ های دارای مجوز قانونی و مجهز اقامت کنید؛ باید بدانید که در بعضی از کمپ ها برای زدن چادر یا استفاده از فضای کمپ مجبور به پرداخت هزینه هستید. گاهی فضای کمپ خصوصاً در روزهای تعطیل به شدت شلوغ و پر ازدحام است و ممکن است اقامت شما را در کمپ با مشکل همراه سازد.

از نکات مفید در کمپینگ پرسیدن راجع به امکان مکان کمپ است. نیازهای اولیه از جمله توالت، حمام و آب تمیز باید حتماً در کمپ وجود داشته باشد. در بعضی از کمپ ها علاوه بر موارد فوق امکانات تفریحی بیشتری مثل سینما یا تئاتر نیز وجود دارد. آگاهی از تجهیزات و وسایل موجود در کمپ بسیار مهم است. برای مثال اگر زمانی تمایل به پختن غذا نداشته باشید باید از وجود رستوران یا کافی شاپ در داخل کمپ مطمئن باشید.

بسیاری از کمپ ها قوانین خاصی در مورد روشن کردن آتش، همراهی حیوانات اهلی، کودکان و میزان سر و صدا دارند.

زمانی که در دامن طبیعت قرار می گیرید تا با زدن چادر و برقراری کمپ زمانی را از زیبایی خلقت خداوند لذت ببرید، یادتان باشد که نباید به طبیعت صدمه بزنید. از نکات مفید در کمپینگ که لازمه سفر هم هست، توجه به حفظ و حراست از طبیعت است. پس با رعایت قوانین زیر ضمن لذت از طبیعت به سلامت آن نیز توجه کنید:

• در موقع راهپیمایی از مسیر اصلی خارج نشوید و میانبر نزنید. چون با خروج از مسیرهای مشخص، بر گیاهان گام خواهید گذاشت و موجب آسیب رسانی به نشو و نمای گیاه می شوید.
• در فاصله ۱۵ متری دورتر از ساحل هر برکه یا رودخانه چادر خود را بر پا کنید. هیچوقت گیاهان ساحل رودخانه، برکه یا دریاچه ها را لگد مال نکنید.
• گروه های بیش از ۱۲ نفر بدون مجوز نمی توانند در طبیعت چادر بزنند. در نکات مفید در کمپینگ پیشنهاد می شود که حداکثر نفرات یک گروه ۶ نفر باشند و بیش از آن به معنای تجمع تعدادی چادر و لوازم و تجهیزات در یک نقطه و ایراد خسارت به طبیعت می باشد.
• لوازم مختلف و مواد غذایی را در محل خاص خود قرار دهید و به آن ها نظم دهید تا به این ترتیب از ریخت و پاش آن ها و تولید زباله جلوگیری کنید.

  شما می توانید به حفظ و نگهداری طبیعت کمک کنید

  به پیروی از نکات مفید کمپینگ زیر می توانید از آسیب رساندن به طبیعت جلوگیری کنید. با رعایت این نکات اثرات مخرب حضور و اقامت انسان ها در دامن زیبا و پاک طبیعت را به حداقل می رسانید.

  زباله ها را جمع کنید

  توجه به زباله هایی که ایجاد کرده اید، از نکات مفید در کمپینگ است. زباله ها را جمع کنید و به خانه بر گردانید. حتی زباله هایی که دیگران جا گذاشته اند را نیز بردارید. اجسامی که نمی سوزند، مثل فویل نباید در اجاق باقی بمانند.

  از اجاق های موجود استفاده کنید

  اگر می خواهید آتش روشن کنید، از اجاق های موجود یا اجاق هایی که افراد قبل از شما درست کرده اند، استفاده کنید.

  چادر زدن در مناطق جنگلی

  از بریدن شاخه درختان و کندن خندق به دور چادر خودداری کنید و قبل از ترک محل، تمام علایم حضور خود را در آن محل از بین ببرید.

  از کیفیت آن حفاظت کنید

  هیچ وقت دست ها یا ظروف خود را در داخل برکه یا نهر نشویید. تمام شتشوها باید دور از هر نوع منبع و سرچشمه آب صورت گیرد.

  سکوت را مراعات کنید

  سعی کنید محل برپایی چادر شما در مقابل دید سایر چادرها نباشد و از خواندن و با صدای بلند فریاد زدن اجتناب کنید تا مزاحم دیگران نشوید.

  آب را خوب بجوشانید

  از آشامیدن آب طبیعی بدون جوشاندن آن اجتناب کنید. خوردن آب های کثیف یا پر از میکروب می تواند باعث مریض شدن شما شود. در نکات مفید در کمپینگ به این نکته توجه کنید.

  گزینه های کمپینگ

  در میان نکات مفید در کمپینگ توجه به گزینه های پیش رو می تواند انتخاب شما را راحت تر نماید. برای بعضی افراد رفتن به طبیعت به معنای فضای شلوغ و پر هیاهو با تعدای چادر به همراه کباب پزهای فراوان است. برای گروهی دیگر، به معنای روزهایی است که فرد در طبیعت و دور از شلوغی و ازدحام دیوانه کننده جامعه می گذراند. برای بسیاری نیز مفهومی بینابین دارد و عبارت از اقامت در یک پارک، کناره رودخانه یا یک کلبه کوچک و دور افتاده است. در زیر به اختصار توضیحاتی راجع به انواع شکل های کمپینگ ارائه می شود:

  • کمپینگ در وسایل نقلیه

  کمپینگ با ماشین، اقامت در طبیعت را راحت ساخته است.

  • کمپ های خانوادگی

  کمپینگ خانوادگی برای والدین با بهترین تجربه ها همراه است. چون به آن ها فرصت می دهد تا زمانی را برای گذراندن با فرزندان داشته باشند و از طرفی وقتی بچه ها مشغول فعالیت هستند، چند ساعت استراحت کوتاه برای والدین فراهم می شود. نکات مفید در کمپینگ را مانند جمع آوری زباله ها به کودکان خود آموزش دهید.

۶ راه ساده برای کم کردن استفاده از پلاستیک در سفر

میزان پلاستیک تولیدی در ایران ۱۷ هزار تن است و اگر روند رها کردن‌ آنها در طبیعت به همین شکل ادامه پیدا کند، دیگر برگشتن به نقاطی که تا دیروز دیدنی بودند، ناممکن می‌شود. سفر به جزیره هرمزی که زیر خلوارها زباله و پلاستیک مدفون شده، چه فایده‌ای خواهد داشت؟

استفاده نکردن از پلاستیک سخت است، به خصوص اگر در سفر باشیم. شاید فکر کنیم یک پلاستیک ضرر چندانی به طبیعت نمی‌زند، ولی باید بدانیم خیلی‌ها مثل ما فکر می‌کنند و مسئولیت را بر گردن دیگری می‌اندازند.

احساس تعلق نداشتن به یک نقطه باعث می‌شود، چندان در قبالش احساس مسئولیت نکنیم، ولی ما قرار نیست فقط یک بار به هرنقطه سفر کنیم.

مواد پلاستیکی فقط  طبیعت را نازیبا نمی‌کنند. براساس مطالعات انجام شده، تجزیه پلاستیک در دریا، دریاچه و رودخانه ممکن است تا صدها سال طول بکشد. روند تجزیه آنها در مراکز دفن هم بسیار طولانی‌ست.

باید بدانیم زمینی که در آن زندگی می‌کنیم متعلق به فرزندان‌مان هم هست. آنها هم حق دارند به اندازه ما از زندگی در این زمین لذت ببرند و به جای زباله‌های رها شده در هر نقطه، تصویری شفاف و تمیز ببینند.

بنابراین هرکدام از ما با انجام کارهای ساده‌ای می‌توانیم میزان پلاستیک مصرفی‌مان را کم کنیم و مسئولیت‌مان را در قبال طبیعت انجام دهیم.