با توجه به اینکه ورزش شامل سفرهایی برای بازی و رقابت در کشورهای مختلف است، بنابراین ورزش و گردشگری به هم وابسته هستند و مکمل یکدیگرند.
رویدادهای معروف ورزشی، مانند بازیهای المپیک یا مسابقات قهرمانی فوتبال، راگبی و هاکی از جاذبههای موثر در گردشگری هستند و سهم بسیار مثبتی در ایجاد تصویری از گردشگری کشور میزبان دارند.
گردشگری ورزشی چیست؟
گردشگری ورزشی به مسافرتی اطلاق میشود که در آن مسافران برای تماشای مسابقه یا شرکت در رویداد ورزشی سفر میکنند. بر اساس اظهارات سازمان جهانی گردشگری (UNWTO)، گردشگری ورزشی، یکی از بخشهای گردشگری در حال رشد است و رشد گردشگران در این بخش مربوط بهاین است که یا علاقهمند به فعالیتهای ورزشی هستند و یا هدف اصلی سفر آنان شرکت در فعالیتهای ورزشی است.
از آنجا که رویدادهای ورزشی در انواع و اندازههای مختلف، گردشگران را بهعنوان شرکتکننده یا تماشاگر جذب میکند، مقصد گردشگری، میتواند ویژگیهای محلی را به این رویدادها اضافه کند تا تجربیات محلی اصیل را ارائه دهد و نسبت به بقیه متفاوت باشد. برخی رویدادهای ورزشی مانند بازیهای المپیک و جام جهانی در صورت استفاده موفقیتآمیز از برندهای مقصد، توسعه زیرساختها و سایر مزایای اقتصادی- اجتماعی، میتوانند کاتالیزوری برای توسعه گردشگری باشند.
گردشگری ورزشی چه چیزی را به ارمغان میآورد؟
گردشگری میتواند در صورت توسعه و مدیریت مناسب، به ایجاد توسعه پایدار کمک کند. گردشگری ورزشی، بهعنوان بخشی از گردشگری، برای دستیابی به توسعه پایدار به روش متمایزی به توسعه گردشگری کمک میکند. قدرت نسبی گردشگری ورزشی در انجام فعالیتهای بدنی، فرصتهای تعامل و پتانسیل بالای توسعه است (رویدادهای کوچک یا فعالیتهای سبک مانند پیادهروی).
گردشگری ورزشی، علاوه بر منافع اقتصادی در فرصتهای شغلی و درآمد و درآمد حاصل از هزینه بازدیدکننده شامل موارد ذیل است:
رقابت برای مقصد میزبان
گردشگری ورزشی میتواند با گسترش پیشنهادها گردشگری مقصد، جذابیت و رقابت در مقصد را افزایش دهد. این موضوع به افزایش مدت اقامت بازدیدکنندگان کمک میکند. اگر گردشگری ورزشی و رویدادهای ورزشی، هنگامیکه منطقهای بازدید کمتری نسبت به مقصد دارد یا در فصول خارج از اوج سفر سازماندهی شود، میتواند به پراکندگی مکانی و زمانی گردشگری کمک کند.
ارتقاء درک متقابل
گردشگری ورزشی باعث رویایی با افرادی میشود که پیشینه فرهنگی متنوعی از سراسر جهان دارند و از طریق فعالیتهای ورزشی با یکدیگر تعامل برقرار میکنند. این مورد باعث ایجاد دوستی و درک متقابل میشود و بنیان جوامع صلحآمیز خواهد بود. همچنین از طریق ورزش و سایر فعالیتها، به افراد محلی و بازدیدکنندگان کمک میکند تا روابط دوستانه برقرار کنند.
افزایش آگاهی و تشویق به حفظ محیطزیست
گردشگری ورزشی مبتنی بر طبیعت، فرصتهایی برای تجربه مستقیم و لذت بردن از طبیعت فراهم میکند، اما بیشتر به وجود منابع طبیعی متکی است. گرم شدن زمین، تاثیرات منفی بر گردشگری ورزشی زمستانی دارد. از دست دادن تنوع زیستی بر غواصی تاثیر دارد و از دست دادن جانوران و گیاهان، لذت پیادهروی و کوهنوردی بر روی آنها را کاهش میدهد. گردشگری ورزشی با ارتباط نزدیک با محیط طبیعی، میتواند نقش مهمی در افزایش آگاهی از ارزش و اهمیت حفاظت از طبیعت و تشویق اقدامات حفظ محیطزیست در میان مسافران، افراد محلی و صنعت گردشگری داشته باشد.
برای توسعه موثر گردشگری ورزشی، چه مقصدی باید در نظر گرفته شود؟
زمانی که رویداد ورزشی برنامهریزی میشود، نوع و اندازه آن باید متناسب با ظرفیت و ویژگیهای مقصد باشد. همچنین مسئولین، باید زمان و مکان برگزاری یک رویداد ورزشی را متناسب با اهداف آن در نظر بگیرند. بهمنظور تشخیص این رویداد از سایر موارد مهم است که ویژگیهای محلی به آنها اضافه شود، برای مثال، مقاصد میتوانند فعالیتهای ورزشی را بافرهنگ محلی و غذا ترکیب کرده و به گردشگران فرصتی برای تعامل با افراد محلی ارائه دهند.
علاوه بر این، مدیریت مقصد ممکن است مشوقهایی مانند کوپن و برگههای تخفیف ارائه کند تا شرکتکنندگان در فروشگاههای محلی، رستورانها و سایر خدمات بیشتر هزینه کنند. رویدادهای ورزشی فرصت خوبی برای ارتقاء مقصد از طریق رسانههاست و فعالیتهای روابط عمومی آنها باید بیشتر موردتوجه قرار گیرد. اگر این رویدادها بهطور منظم برگزار شود، دستیابی به تاثیرات مثبت طولانیمدت امکانپذیر است.
ایمنی
هرچه گردشگری ورزشی توسعه یابد، ایمنی، اهمیت بیشتری خواهد داشت. فعالیتهای ورزشی، باید با حداقل خطر برنامهریزی شوند و شرکتکنندگان باید از موارد خطرساز و ایمنی آگاهی داشته باشند تا با رضایت وارد این حیطه شوند. مربیان و راهنمایان باید آموزشهای لازم را فراگیرند تا در مواقع اضطراری بدانند، چگونه عمل کنند و بازدیدکنندگان، کارکنان و مشاغل نیز باید بیمه شوند.
مشارکت و همکاری
برای توسعه موفقیتآمیز گردشگری ورزشی، نیاز به همکاری نزدیک بین ذینفعان ورزش (ازجمله کمیسیون ورزش) و بخشهای گردشگری (ازجمله بخشهای خصوصی و دولتی) است. همچنین، مشارکت برای گردشگری ورزشی برای بهرهمندی از مقصد و همچنین افزایش رفاه افراد محلی و محرومان بسیار مهم است. درگیر کردن افراد محلی، به روشهای مختلف اهمیت بسیاری دارد زیرا میتواند در جهت توسعه گردشگری و بهبود کیفیت زندگی باشد.
حمایت از افراد محلی
استخدام افراد محلی، تشویق کارآفرینان محلی و استفاده از محصولات محلی کمک میکند تضعیف اقتصادی را به حداقل و منافع محلی را به حداکثر رساندند. کارکنان برای گردشگری ورزشی (مربی و راهنما)، باید مهارتهای ویژهای داشته باشند؛ بنابراین، باید فرصتهای آموزشی برای افراد محلی فراهم شود. فرصتهای شغلی جدید یا توسعهیافته گردشگری ورزشی بنگاههای کوچک و بزرگ محلی تحقق یابد و ارائه مشاوره و سرمایهگذاری اندک برای آنها ضروری است.
به کارگیری فناوری
گردشگری ورزشی باید از جدیدترین فناوری و نوآوری مانند هوش مصنوعی (AI)، واقعیت افزوده (AR) یا واقعیت مجازی (VR) استفاده کند تا تجربههای گردشگری ورزشی را هیجانانگیزتر کند. گوگل استادیا (سرویس اشتراکی بازی ابری) هوشمند سازی را با استفاده از برنامههای و دستگاههای پوشیدنی برای بهبود راحتی مخاطب شروع کرده است. رویدادهای ورزشی و موزهها، میتوانند با کمک فناوری، تجربه بازدیدکنندگان را افزایش دهند. همچنین انتظار میرود که نوآوری چرخدندههای جدیدی برای معلولان ایجاد کند تا از فعالیتهای ورزشی لذت ببرند.
تلفیق گردشگری ورزشی با سایر منابع گردشگری
گردشگران ورزشی در طول اقامت در مقصد تمایل دارند، جاذبههای دیگری را نیز تجربه کنند. شرکتکنندگان در یک رویداد ورزشی بهویژه مسابقات غیررقابتی از فرصت این رویداد، برای کشف سایر جاذبههای گردشگری مقصد استفاده میکنند؛ بنابراین، مهم است که گردشگری ورزشی را با سایر منابع گردشگری ترکیب کرده و آنها را باهم ارائه دهیم تا به تفاوتهای مقصد از سایر مقاصد کمک کند و بهطورکلی منافع بیشتری را به همراه داشته باشد.
Sport Tourism and Sustainable Development Goals SDGs
Tourism can contribute to sustainable development and the achievement of the 17 Sustainable Development Goals (SDGs) if properly
developed and managed. As a segment of tourism, sport tourism also helps
achieve sustainable development in a distinct way stemming from
its characteristics. This article illustrates how sport tourism can
contribute to these goals and what needs to be considered when
developing
sport tourism to realize its contribution to sustainable development.
The comparative strength of sport tourism
lies in (1) engagement in physical activities, (2) opportunities for
interactions, and (3) high
development potential almost anywhere (small events or light activities
like walking in particular). Thanks to these characteristics, sport
tourism
can play an important role in achieving various SDGs if developed with consideration of SDGs.
Sport Tourism and Sustainable Development Goals – SDGs
گردشگری، سفر به مکانهایی خارج از محیط همیشگی برای مدت زمان کمتر از یک سال و بهمنظور گذراندن اوقات فراغت، کسبوکار یا اهداف دیگر اشاره دارد. صنعت گردشگری ترکیبی از فعالیتها، خدمات و صنایعی مانند وسایل حملونقل، محل اقامت و سرگرمی، مراکز ورزشی، رستورانها، فروشگاهها و … است که همه این امکانات دستبهدست هم میدهند تا یک تجربه خوب و دلنشین از مسافرت را به وجود بیاورند.
گردشگری یکی از بزرگترین صنایع موجود در جهان است و بر پایه اطلاعات اداره میشود. فنآوری اطلاعات، ارتباطات و اساساً اینترنت بیشترین میزان اطلاعات را در اختیار صنعت گردشگری قرار میدهند. این صنعت در صورت رشد میتواند درامد بسیار زیادی را برای کشورها به وجود بیاورد. بنابراین با پیشرفت تکنولوژی و بهکارگیری اینترنت در بخشهای مختلف، صنعت گردشگری نیز باید به این مقوله توجه کرده و از این طریق خود را بروز رسانی کند. در این صورت فرصتهای بسیار زیادی در صنعت گردشگری به وجود میآید که هم برای رونق این صنعت و هم برای درآمدزایی در کل کشور بسیار مهم و کاربردی خواهد بود.
شبکههای اجتماعی مانند کانالهای جدید و مدرن ارتباطی، در زمینه اطلاعرسانی و آگاهی افراد از کشورهای مختلف، نشان دادن آدابورسوم و فرهنگ آنها، تقویت مناسبات فرهنگی بین ملتها و …. نقش مهم و غیرقابلانکاری دارند. بسیاری از مسافران بعد از جستوجو و مطالعه در مورد مقصدهای گردشگری متنوع، یک مکان را انتخاب میکنند و از طریق خرید بلیط اینترنتی به آن مکان رفته و با ارائه عکس و فیلمهای جذاب نوعی تبلیغات ناخواسته در مورد آن مکان انجام میدهند. کاربران دیگر با مشاهده این عکسها و فیلمها در وب سایتها و شبکههای مجازی برای سفر به آن مکان ترغیب میشوند، امکانات سفر و مزایا و معایب آن را میبینند و در مورد مسافرت به آن مکان تصمیم میگیرند و اینگونه اینترنت میتواند از طریق شبکههای مجازی صنعت گردشگری را دچار تحول کند.
گردشگری در شبکههای اجتماعی از طریق تبلیغ جهت معرفی جاذبههای یک منطقه، کسب اطلاعات در خصوص این مکانهای دیدنی، مکان تاریخی، آدابورسوم، مشاهده خدمات و امکانات و … بسیار مهم و حیاتی است. فعالان در زمینه گردشگری باید از طریق ارائه وب سایتهای زیبا و جذاب بروز رسانی اطلاعاتشان و ارائه خدمات و امکانات خوب و کاربردی، ترجمه پیج ها و وبسایتها به زیان انگلیسی و بسیاری از فعالیتهای دیگر، در گردشگران این انگیزه را به وجود بیاورند که به شهر و کشور آنها سفر کرده و صنعت گردشگری را رونق ببخشند.
در ایران شبکههای اجتماعی حضور مؤثر و فعالی دارند و کاربران ایرانی میتواند از طریق روشهای گوناگونی جاذبههای دیدنی کشور و منطقه خود را به نمایش بگذارند. این کار در کنار فعالیتهای گسترده افراد متخصص در حوزه گردشگری، در شبکههای اجتماعی، میتواند به جذب گردشگر داخلی و خارجی، جلوگیری از خروج ارز از کشور و درآمدزایی داخلی در مکانهای دور افتاده کمک کند.
در این میان گوشیهای هوشمند نقش مهمی در صنعت گردشگری به وجود آوردهاند. این وسایل با اتصال به اینترنت و استفاده از برنامهها و ابزارهای کاربردی دیجیتالی باعث تحول در صنعت گردشگری شدهاند؛ شما بهراحتی میتوانید به مکانهای ناشناخته دنیا سفر کرده و با استفاده از نقشههای الکترونیک که در گوشی هوشمند خود ذخیره کردهاید و اتصال به اینترنت، به تمام نقاط آن شهر و روستا و کشور سفر کنید. اطلاعات ضروری و راهنمای کامل در مورد هر شهر و روستا در فضای مجازی وجود دارد که با مراجعه به آن میتوانید به سرعت این اطلاعات را به دست آورید؛ مثلاً اگر از غذاهای محلی آن منطقه خوشتان نمیآید، با جستوجو در رستورانهای خارجی یک رستوران با غذای بینالمللی پیدا کنید و یا بافرهنگ آن ملت بیشتر آشنا شده و بهصورت مؤثرتری با آنها ارتباط برقرار نمایید.
ایران از جمله کشورهایی است که با تاریخچه و مقاصد گردشگری خود سالانه بسیاری از توریستها را به خود جذب میکند. در کشور ایران مکانهای دیدنی طبیعی، تاریخی، باستانی و دستسازهای بشری باعث شده تا یکی از قطبهای گردشگری خاورمیانه و آسیا بهحساب بیاید. بااینحال در برخی موارد به دلیل نگاههای سیاسی و امنیتی و فشارهای محیطی که به کشور وارد میشود؛ صنعت گردشگری تحت تأثیر قرار گرفته و آنقدرها موفق نیست. بنابراین استفاده از اینترنت و فناوری اطلاعات در صنعت گردشگری ایرانی بسیار حائز اهمیت میباشد تا مردم جهان با شرایط و محیط داخلی کشور بیشتر آشنا شده و برای سفر به آن ترغیب شوند.
یکی از راههای استفاده از فناوری اطلاعات و اینترنت برای ترغیب سفر به ایران، فعالیت در شبکههای مجازی و اجتماعی است. این شبکهها از طریق تأثیر گذاشتن بر متغیرهای رفتاری میتواند باعث جذب گردشگران داخلی و خارجی در کشور ایران شوند. کاربران این شبکهها با اشتراک گذاشتن تجربیات خود از سفر، باعث تشویق و یا انصراف گردشگران میشوند، بنابراین این شبکهها تا میزان زیادی میتواند باعث موفقیت و یا شکست سیاستهای گردشگری در ایران شود.
گسترش تکنولوژی و استفاده از اینترنت در صنعت گردشگری باعث پیشرفت این صنعت شده است. شرکتها و افراد فعال در این زمینه اگر بهطور عاقلانه و تخصصی از این فرصتها استفاده کنند؛ میتوانند اینترنت و گردشگری دیجیتالی را به یک استراتژی نوآورانه و کارآفرینانه تبدیل کنند و از این طریق موقعیت شغلی و حرفهای خود را ارتقا دهند و باعث افزایش درامد و پیشرفت شهر و منطقه و کشور خود شوند.
برنامه یکروزه کارگروه طبیعت گردی باشگاه شیراز جوان و آژانس کیاسان گشت پارس
تنگ بغدیون
نوع برنامه گلگشتی و سبک
تاریخ اجرای برنامه جمعه 9/3/99
ساعت آغازبرنامه: 6 بامداد
بازگشت به شیراز : حدود ساعت 20 تا 21
مکان قرار و حرکت : درب ورودی بوستان خلدبرین ، خیابان خلدبرین
خدمات برنامه:
راهنما
بیمه
مجوز
وسیله نقلیه عمومی
شنا در حوضچه های زیبای منطقه
آب بازی
پذیرایی عصرانه
*******************
09172618717 09178936761
شگفتی و زیبایی آبشارهای ایران اندک نیست. اما شاید هیچ کدام به پای آبشار «آب ملخ» نرسند. این آبشار چنان خیالانگیز است که بیش از آنکه پدیدهای طبیعی به چشم بیاید، دست کاری انسان گمان بُرده میشود! در هیچ آبشار دیگری آن همه زیبایی دست به دست هم ندادهاند تا پهنهای چنین دلربا بسازند. اما فریب زیبایی آب ملخ را نباید خورد! در پشت آبشار پرتگاهی هولناک هست که جان آنهایی را که شیفتهی زیباییهای آب ملخ شدهاند، گرفته است.
آبشار آبملخ در شهرستان سمیرم، در استان اصفهان، جای دارد. روستایی زیبا در دامنههای شمالی کوه دنا، در 160 کیلومتری شهر اصفهان و 60 کیلومتری جنوب شهر سمیرم، هست که آب ملخ نامیده میشود. نام آبشار برگرفته از همین روستاست. از روستا تا پای آبشار، نزدیک به یک ساعت پیادهروی نیاز دارد. آب از بالای کوهستان جاری میشود و با گذر از آبشار، در رودخانهی ماربر سرازیر میشود. آب ماربر با رود سمیرم درمیآمیزد و پس از پیوستن به رودی دیگر، در رود خرسان جاری میشود.
اما آن گذر خروشان یک شگفتی طبیعی نیز دارد: آب رودخانهی ماربر به ناگهان
در زمین فرو میرود و از چشمها پنهان میشود. اما اندکی پیشتر از زمین
سربرمیآورد و به راه خود ادامه میدهد. این روی نهان کردن و دوباره
برآمدن، شگفتآور است. گفتهاند که در زمانی دور، ریزش کوه راه آب را بسته
بود. اما آبِ توفنده، در زیر زمین تونلی 80 متری کنده است تا در جایی دیگر
از زمین، خود را نمایان کند. این پدیدهی طبیعی، یکی از زیباییهای آبشار
آبملخ است.
زیبایی دیگر این آبشار یگانه، به پُلی طبیعی بازمیگردد که
پوششی یکسره سبز دارد. آبشار از دو سوی این قطعه سنگِ پُل مانند، سرریز
میشود و به رودخانهی ماربر میپیوندد. از روی پل است که میتوان گذر
رودخانه را دید. اما درست در پشت همین پدیدهی هوشرُباست که پرتگاهی مرگ
آفرین دهان گشوده است. از اینرو، آبشار آب ملخ را خطرناکترین آبشار ایران
نامیدهاند. آنهایی که بی هوا و شیفتهوار محو تماشای آبشار شدهاند و
پرتگاه را برای آن و لحظهای از یاد بردهاند، در کام آن حفره افتادهاند و
جان خود را از دست دادهاند.
باز هم شگفتی دیگری هست که آبشار آب ملخ دیدنیتر میسازد. این آبشار
«آفتکُش» است! آب آبشار ویژگی و ترکیباتی دارد که ملخها را از میان
میبرد. از اینرو، روستاییان از این آب برای آبیاری کشتزارهای خود بهره
میبرند. این را هم به همهی آن شگفتیها بیفزاییم که در روستا و پیرامون
آبشار آبملخ تنها 3 ساعت در روز خورشید روشنایی خود را بر آن گستره
میافکند.
اینها، و بسیارانی دیگر، از آبشار آبملخ تفرجگاهی برای
گردشگران ساخته است. در گذشتههای دور نیز شاهان صفوی و قاجار به آنجا
میرفتند. پیرامون این آبشار داستانهای استورهای سینه به سینه بازمانده
است.
آبشار طاقدیس مانندِ آبملخ، بیگمان یکی از زیباترین آبشارهای ایران به شمار میرود. دیدن آن به یادماندنی خواهد بود و دلپذیر. به ویژه هوای خنک آن گستره و چشماندازهای دلانگیزش تنها به شرط آنکه در بازدید از این آبشار دلربا مراقب پرتگاه آن باشیم.
همچنانکە راشل کارسون در کتاب «بهار خاموش» بیان میکند، تاریخ زندگی در کره زمین تاریخ تاثیر موجودات زندە بر محیط خود بودە و گونەای از این موجودات زندە کە همانا انسان است، با دستیابی بە نیرویی شگرف، توانستە ماهیت دنیای خویش را تغییر دهد.
آثار منفی فعالیتهای انسانی و در نتیجه نابودشدن بخش عمدهای از ساختار و عملکرد اکوسیستمهای مهم در سطح جهان از مهمترین مباحث زیست محیطی عصر حاضر است. امروزه، شواهد زیادی مبتنی بر وجود مقادیر بسیار بالای تنش در بیشتر اکوسیستمهای تحت سلطه انسان، و از دست رفتن تدریجی کارایی آنها وجود دارد.
این تکدرخت جایی در وسط جنگلهای آمازون ایستاده و سرتاسر دور و بر آن از درختان مشابه خالی شده است. آمازون هر دقیقه به اندازه دو زمین فوتبال جنگل از دست میدهد ــ عکس: AFP
اکوسیستم های تحت استرس، در نتیجه تداوم فشار، به آهستگی اما شدیداً تخریب میشوند.
اکوسیستمها با داشتن قابلیت هموستازی (خودـتنظیمی) سعی میکنند سیستمی کە از تعادل خارجشدە را بە تعادل بازگرداند. هموستازی ویژگی اصلی پایداری هر سیستم بیولوژیکی (از ارگانیسم تا اکوسیستم) است. سیستم هموستازی در محدودە دو بازخورد (فیدبک) منفی عمل میکند و بازخوردهای مثبت آن را از تعادل خارج میکنند. بازخوردهای منفی که باعث تثبیت خواص سیستم میشوند، اغلب به عنوان مکانیسم هموستاتیک شناخته میشوند.
روند تغییرات اکوسیستمهای کرە زمین در صد سال اخیر نشان میدهد کە فعالیتهای انسان پیامدهای جبرانناپذیری بر آن گذاشته و انسان بهجای آنکە درک درستی از جایگاە خود در طبیعت بهعنوان عضوی از آن داشتە باشد، با تصور اینکە ارباب و صاحب طبیعت است، بهعنوان فیدبک مثبت و خارجکنندە تعادل سیستم عمل کرده است. به عبارت دیگر، انسان با خودبرتربینی در طبیعت حتی زنجیرەهای غذایی را بر هم زدە و طبیعت را در مسیر نابودی تدریجی قرار دادە است.
اکوسیستمها با مکانیسم هموستازی پس از هر گونه تغییر در آنها ابتدا سعی بر مدارا و تحمل دارند و بعد ناگهان از خود واکنش نشان میدهند. اغلب اوقات این واکنشها غیر قابل جبران است و نمونههای فراوانی از آن را این روزها شاهد هستیم، مانند: تغییر اقلیم، خشکشدن دریاچهها، تالابها، و رودخانهها، از بین رفتن درختان و درختچههای جنگلها، شور شدن آبها، بروز سیل و سیلاب، کمآبی، آلودگی آب، هوا و خاک و وجود ریزگردها. از طرف دیگر نیز ازدیاد جمعیت، فراوانی محصولات مصرفی، افزایش تقاضای مردم و بالارفتن ردپای اکولوژیک بشر (Ecological footprint) را داریم.
این روزها بشر درگیر ویروس جدید کرونا ــعامل بیماری کووید ١٩ ــ شدە است و شواهد حاکی از آن است کە دخالت بشر در زنجیرە غذایی کە خارج از حلقە مربوط بە انسان بودە، منشا این ویروس است. این نمونە بارزی از فعالیت انسانی خارج از فیدبک منفی است که سیستم را از تعادل خارج کرده و پیامد آن هم برای نوع بشر ناگوار است.
از سوی دیگر، بیماری کووید ١٩ فعالیتهای مخرب انسان را در بسیاری از نقاط جهان بە تعلیق درآوردە است. همچنانکە تصاویر ماهوارەای نشان میدهند، میزان غلظت NO۲ در آسمان بسیاری نقاط جهان از جملە تهران نسبت بە سال گذشتە کاهش چشمگیری داشتە است. فعالیت صنایع آلایندە از جملە صنایع وابستە بە زغالسنگ در اغلب کشورها یا بە حالت تعلیق درآمدە و یا آنکە کاهش چشمگیری داشتە است. سفرهای هوایی، دریایی و زمینی کاهش زیادی داشتە، و شکار بیرویە بە حالت تعلیق در آمدە است. درست زمانیکە بشر با کرونا دست و پنجە نرم میکند، طبیعت نفسی تازە میکند.
شرایط پیشآمده بر اثر شیوع بیماری کووید ١٩ میتواند آغاز پایان فعالیتهای مخرب انسان در زمین باشد. به این شرط که انسان با تامل بە نقش و جایگاە خود در طبیعت بە سمت همراهی و هماهنگی با طبیعت گام بردارد، در اخلاق و رفتار خویش تجدید نظر کند، بهسوی اخلاق اکولوژیک برود، دولتمردان و صاحبان صنایع برنامەهای توسعەای خود را با طبیعت همگام و همسو سازند و مسیر توسعەهای نامتوازان و غیر پایدار را بە سمت پایداری و اقتصادی سبز هدایت کنند.
آیندە حیات در کرە زمین مستلزم این ضرورت است کە نوع بشر اعمال و رفتار خود را تغییر دهد، در غیر این صورت، تباهی و نابودی در انتظار انسان و طبیعت خواهد بود.
گردشگری پس از گذر از روزهای سخت (بخش یکم، گردشگری تاریخی)
چه کسی فکر میکرد ویروسی نادیدنی، که همه جا هست و هیچ جا نیست، تا به این اندازه جهان ما را به آشوب بکِشاند؟ انسانها را چنان بترساند که از هم دوری کنند، در خانه بمانند و «تا اطلاع ثانوی» از دستدادن و دیدوبازدید و سفر کردن و هزار کار دیگر بپرهیزند؛ برنامههای نوروزیمان را به هم بریزد و ما را از کار و زندگی بیندازد؟
کرونا، مهمان ناخواندهای است که بیش از اندازه به دست و پایمان پیچید. زمانش که برسد و کرونا بار سفر از ایران و جهان ببندد ما میمانیم و یک دل سیر دید و بازدید و سفر کردن؛ رفتن به جاهایی که باید رفت و شهرها و روستاها و موزهها و خانههای تاریخی که باید یک به یک سر زد. پس دست روی دست نگذاریم و از هم اکنون به فکر آن روزهای گردشگری باشیم. ما برای آن روزها، که خیلی زود، زودتر از آن چه فکرش را بکنیم خواهد رسید، چند پیشنهاد گردشگری داریم. فهرستی از کارهایی که باید انجام بدهیم، برای زمانی که آن مهمان نطلبیده را از زندگیمان دور کرده باشیم.
ایران، دیدنی است
کیست که نداند هر گوشه و کنار ایران دیدنی است؟ زیست بوم ما، با همهی آسیبهایی که دیده است، هنوز دلپسند گردشگران و دوستداران طبیعت است. پیشینهی درازدامن تاریخی، این بخش از جهان را که زادگاه ماست، سرشار از یادمانهای دیرینه کرده است. پا به هر کجا که بگذاریم یادمانهایی از نیاکانمان را میبینیم که دستسازهای خود را با هنری والا آمیختهاند؛ مردمان هنرورزی را مییابیم که آفرینههایشان نگاه را خیره میکند. هنر مردمی که در سراسر این مرز و بوم زندگی میکنند، به هم گره میخورد، جاری می شود و با زندگی آمیختگی مییابد. در روزهای دلخواهی که پس از گرفت و گیرهای کرونایی پیش روی ما خواهد بود، میتوان از دیدن دوباره و چندبارهی ایران سیراب شد و از طبیعت چشمنواز این کهنسرزمین بهرهها برد.
آنچه در اینجا برمیشماریم، راهنمای سفر نیست. حتا نام بردن فهرستوار از جاذبههای گردشگری ایران هم دشوار است، اینها تنها گزینههای پیشنهادی ماست برای روزهای شادمانهای که میرسد و به یادمان میآورد که نوروز امسال را سفر نرفتهایم و باید آن نرفتهها و ندیدهها را جبران کنیم. از پاسارگاد، تخت جمشید، نقش جهان، مسجد شیخ لطفالله، سعدیه، حافظیه و غار علیصدر، چغازنبیل، تختسلیمان، بیستون، ماسوله، ماسال و دهها و صدها جای دیگری چیزی نگفتهایم. اینها آشنای هر ایرانی است. دیدن تختجمشید و ساعتی نشستن در حافظیه و دمی آسودن در طبیعت سرسبز شمال را البته که از یاد نمیبریم. ما سراغ چند جای کمتر شناخته شدهی دیگر برای گردشگری ماههای آینده رفتهایم که دیدنشان به همان باشکوهی و زیبایی جاهای شناخته شدهتر ایران است.
گردشگری تاریخی
ایران کشوری است با تاریخی چندهزارساله که با وچود تازشها و یورشهای بیشمار و سخت دچار گسست نشده و با تکیه بر فرهنگ و هنری پیشنهدار، همچنان جاودان و پایدار مانده است.
خانه بروچردیها
اگر اهل گردشگری تاریخی هستید، نخستین پیشنهاد ما بازدید از خانههای تاریخی کاشان است که از شاهکارهای مهرازی (:معماری) ایران بهشمار میروند. خانهی طباطباییها، خانهی بروجردیها، خانهی راهب، خانهی عامریها، خانهی منوچهری و خانهی عباسیان تنها بخشی از خانههای شگفت و دیدنی کاشان هستند.
آتشکده یزد
همچنین اگر به شهر جهانی یزد سفر کردید افزون بر دیدن بافت تاریخی این شهر، آتشکدهی یزد و میدان امیرچخماق بازدید از خانههای تایخی آنرا فراموش نکنید. خانهی لاریهای یزد (موزهی اسناد) ، خانهی کلاهدوزها (موزهی آب یزد)، خانهی اخوان سیگاری (خانهی تراب) از جمله خانههای تاریخی یزد هستند.
بقعهی شیخ صفیالدین اردبیلی
دیگر پیشتهاد ما دیدن «بقعهی شیخ صفیالدین اردبیلی» در شهر اردبیل است. در یکی از برنامههای گردشگری خود دیدن اردبیل و آرامگاه صفیالدین را فراموش نکنید.
شیوهی مهرازی آرامگاه (:بقعه) نمونه است. تالار آن با چهار شاه نشین، تاق نماهای کممانند و طلاکاریهای نقششده بر دیوارها، هر بینندهای را شگفت زده میکند. به همهی اینها چینیخانهی آرامگاه شیخ صفی را هم باید افزود. یکی از آثاری که در آن جا نگهداری میشود ظرفهایی است که امپراتور چین برای شاه عباس صفوی فرستاده است. قندیل خانهی بنا و پنجرههای چوبیاش، آرامگاه شاهزادگان صفوی، چلهخانهی صفیالدین، اسلیمیها و دهها اثر دیگر، آرامگاه شیخ صفیالدین (نیای شهریاران صفوی) را دیدنی و جایی دلخواه برای گردشگری تاریخی میسازد.
گنبد سلطانیه
در میان آثار تاریخی سرزمین ما، گنبد سلطانیه هم جایی آشناست. حتا اگر آن جا رفته باشید، دیدن دوبارهی آن شما را با یکی از نمونههای کم مانند مهرازی ایران بیشتر آشنا میکند.
گنبد سلطانیه در استان زنجان، پس از گنبد کلیسای سانتاماریا در فلورانس ایتالیا و گنبد مسجد ایاصوفیه در ترکیه، سومین گنبد بزرگ جهان است. این بنای شگفتانگیز، هشت ایوان و هشت منار دارد و 3000 کارگر در ساخت آن دست داشتهاند. بلندی سازه به 48 متر میرسد. افزون بر اینکه کاشیهای لعابی فیروزه رنگ گنبد، دیدن آن را دلپذیرتر میکند. دیدن از شگفتیهای این سازهی جهانی را نباید از دست داد.
گنبد قابوس
یک نمونهی دیگر از مهرازی هنرمندانهی ایرانیان در گنبد قابوس، در استان گلستان، جای دارد. بلندای این گنبد که بلندترین برج تمام آجری جهان است، به 15 متر میرسد.
استانهای شمالی ما، این روزها از دست کرونا حال و روز خوشی ندارند. آرزو میکنیم از سختیهای این روزها گذر کنند، با شادمانی و دل خوش روزها و سالیان آینده را بگذرانند و پذیرای دوبارهی هممیهنانی باشند که دلشان برای دیدن شمال سرسبز لک زده است!
قلعه رودخان
سفر به فومن و بازدید از قلعه رودخان و کوچصفهان با پل خشتی «مورغانه پرد» در گیلان، پل ورسک و کاخ رامسر در مازندران، میل گنبد شهر گنبدکاوس گلستان و بسیاران جاذبهی تاریخی در گسترهی شمالی سرزمین زیبایمان در روزهای تندرستی و شادی بسیار دلچسب است.
پل شکسته خرمآباد
لرستان را پایتخت پلهای تاریخی ایران میدانند. این استان با بیش از 100 پل تاریخی که برخی از آنها از شگفتترین سازههای کهن جهان بهشمار میروند خواستگاه خوبی برای گردشگری تاریخی است. در سفر به لرستان بازدید از پلهای کهنسالی همچون پل کشکان و پل شکسته یا پل شاپوری، (تنها پل تمام سنگ جهان) را از یاد نبرید.
قلعه سام شیروان چرداول
اگر به ایلام سفر کردید در کنار لذت بردن از طبیعت بیمانندش بازدید از سازههای تاریخی چهارطاقی درهشهر، قلعه سامِ شیروان چرداول و آتشکدهی سیاهگِل ایوان را هم در برنامهی خود داشته باشید.
گورستان هفتادملا
در سفر به استان سیستان و بلوچستان دیدن پوشش رنگارنگ و زیبای مردم این بخش از کشور خود از جاذبههای گردشگری این استان است اما در کنار این زیبایی دلفریب، از آتشکدهی کرکویه در شهرستان هیرمند، کاروانسرای ملک و ساختمان قدیم دادگستری زاهدان هم دیدن کنید. گورستان هفتادملا هم جاذبههای تایخی این استان است.
پل لاتیدان هرمزگان
پل لاتیدان در غرب بندرعباس و بر روی رودخانهی کول قرار دارد که به عنوان
یکی از آثار تاریخی استان هرمزگان در منطقهی بندر خمیر شناخته میشود.
جالب است بدانید که از پل لاتیدان به عنوان یکی از طولانیترین پلهای
ایران نام برده شده که در ابتدا زیر خاک مدفون بوده تا اینکه در سال ۱۳۷۲
در اثر سیلاب نمایان شده است.
پل لاتیدان که در زبان محلی پلکول نامیده می شود، با طولی در حدود یک
کیلومتر، شهر بندرعباس را به لارستان متصل میکرده است. این پل همچنین، از
آثار تاریخی به جا مانده از دوران صفوی است که قدمتی در حدود 500 سال دارد و
هدف ساخت آن بیرون راندن پرتغالیها بوده است و بعدها به عنوان مسیری برای
کاروانهای بازرگانی مورد استفاده قرار میگرفته است.
بافت تاریخی بوشهر
قلعه هزاره میناب، قلعهی اسرارآمیز فین و پل لاتیدان که در پی سیلاب در سال 1372 خورشیدی در نزدیکی شهرستان خمیر، سراز خاک برآورد در استان هرمزگان، کاخ زمستانی کورش در برازجان، گورستان باستانی سیراف، عمارت ملک، بافت تاریخی بوشهر در کنار نخلستانهای سر به آسمان ساییده، تنگهی کولفرح ایذه، پل ساسانی دزفول و آرامگاه یعقوب لیث صفاری در خوزستان، گرمابه پهنه سمنان، دروازه ارگ سمنان و شهر تاریخی بسطام، تنگه تاریخی ابوالحیات کازرون، تنگ چوگان و حمام وکیل در فارس، بلاد شاپور یا شهرکهنهی دهدشت و نقشبرجستههای ایلمایی (اشکانی) تنگ سروک در شهر بهمئی کهگیلویه و بویراحمد از دیگر جاذبههای گردشگری کشورمان هستند.
ارگ نارین
بازدید ارگ نارین قلعه از آثار بهجامانده در شهر تاریخی بلقیس اسفراین با قدمتی ۱۲۰۰ ساله، که دومین بنای خشتی و گلی ایران است و سنگنگارهی نرگسلوی بجنورد در خراسان شمالی، آرامگاه بزرگمهر یا بوذرجمهر قائنی در قائن پایتخت زعفران ایران و قنات ثبتجهانی شدهی بلده فردوس در خراسان جنوبی، آتشکدهی بازههور (دره خورشید) در جنوب مشهد و پاک کوهسنگی مشهد در خراسان رضوی را هم در برنامههای گردشگری خود بگنحانید.
قلعه دزک شهرکرد
در کنار دشت لالههای واژگون کوهرنگ در فصل بهار، قلعه دزک شهرکرد و پل زمانخان سامان در استان چهارمحال و بختیاری هم دیدنی است.
آرامگاه شمس تبریزی
معبد آناهیتای کنگاور، تاق گرا در سرپلذهاب کرمانشاه، قلعه قمچای کردستان که آنرا مربوط به سه دورهی اشکانیان، مادها و پارتها میدانند و کتیبهای به زبانهای هیراتیک و هریوگلیف کنار آن وجود دارد، آرامگاه شمس تبریزی در خوی و یخچال دوقوز پله در خیابان عسگرخان ارومیه و در محلهای به همین نام که یکی از بهترین جاذبههای گردشگری آذربایجان غربی است را هم باید دید.
سد چندمنظورهی امیرکبیر کرج
و اما استان البرز که تا پیش از سال 1389 خورشیدی، بخشی از استان تهران بود و از آن پس به عنوان سیویکمین استان ایران شناخته میشود، در کنار طبیعت دلپذیر و روستاهای شگفتانگیزش از جاذبههای تاریخی بسیاری برخوردار است. محوطه باستانی ازبکی در شهرستان نظرآباد، قلعه دزدبند از سازههای دوره ساسانی در شهرستانک، کاروانسرای شاهعباسی کرج و سد چند منظورهی امیرکبیر بخشی از این جاذبهها هستند که باید دید.
موزهگردی را فراموش نکنید
پیشنهاد موزهگردی ما نخست موزهی آذربایجان است؛ دیگری موزهی آبگینه و سرانجام موزهی جواهرات ملی.
موزه آذربایجان
موزهی آذربایجان، در شهر تبریز، یکی از ارزشمندترین موزههای کشور و دومین موزهی تخصصی تاریخ باستانشناسی در ایران است. در این موزه آثاری از یافتههای باستانشناسان در فلات ایران، نگهداری میشود. برای نمونه، آثار یافتهشده از تمدن جیرفت، سفالهای تپهی اسماعیلآباد قزوین با 7000 سال پیشینه، تندیس بانویی که در رستمآباد گیلان به دست آمده است و 3000 سال دیرینگی دارد، بشقاب زرینی از روزگار ساسانیان، ظرفهای سفالی دورهی ایلخانان و صدها اثر باستانی و تاریخی دیگر را میتوان دید و با تاریخ ایران بیشتر آشنا شد.
به همین گونه باید از موزهی آبگینه در خیابان سی تیر تهران یاد کرد. ساختمان تاریخی آن یکی از دیدنیهای تاریخی است و نیز سفالهای زرینفام، عطردانهای شیشهای که در آنجا نگهداری میشود، شیشههای یافتهشده در چغازنبیل که به هزارهی دوم پیش از میلاد میرسند، کهنترین سفال دستساز از دورهی اشکانی و نمونههای بسیار دیگر که هر گردشگری را به دیدن موزه فرامیخواند.
تهران، این روزها، آن اندازه کم رفتوآمد است که بهراستی دلمان میگیرد! ما که همیشه از شلوغی و ترافیک تهران کلافه و آزرده بودیم، حالا آرزوی بازگشت روزهایی را داریم که پیادهروها مملو از رفتوآمد بود و خیابانها از فراوانی خودروهای ریز و درشت، جا برای سوزن انداختن نداشت. اما نباید ناامید بود. روزهای خوش (و امیدواریم کم ترافیک!) پس از راندن ویروس کرونا، برمیگردد. برای آن روز و گردشگری موزهها، پیشنهاد دیگر ما دیدن موزهی جواهرات ملی ایران است.
موزهی جواهرات ملی، در خیابان فردوسی تهران، روبهروی سفارت ترکیه، جایی برای نگهداری الماس دریای نور است و نیز موزهای برای دیدن تخت نادری، تاج فرح پهلوی و دیگر جواهرات بازماندهی تاریخی. گفتنی است که الماس دریای نور یکی از کمیابترین الماسهای جهان است و 182 قیراط وزن دارد.
همچنین بازدید از موزهی جنگ خرمشهر که یادآور از جانگذشتگی و دفاع فرزندان ایران از کیان و مرز این سرزمین سپند است را در سفر به خوزستان از دست ندهید.
بازارگردی حالتان را خوش میکند!
اگر اهل خرید هستید و میخواهید در کنار دیدن و خریدن، جاهای تاریخی را هم ببینید، پیشنهاد ما رفتن به بازار تبریز است. اگرچه آذربایجان هم این روزها با کرونا دست و پنجه نرم میکند و بازار تبریز بسته است، اما روزهای پُررونق بازمیگردد. پس آمادهی سفر باشیم!
بازار تبریز یکی از زیباترین و ارزشمندترین بازارهای سرپوشیدهی جهان است. در دالانها، تیمچهها و سراهای آن کالاهای دستساز و فرشهای گرانبهایی را خواهید دید که چشم پوشیدن از آنها آسان نیست. افزون بر اینکه از چایخانهها، قهوهخانهها و تیمچهی مظفری بازار هم میتوانید دیدن کنید.
اگر به همدان سفر کردید بازدید از بازار تاریخی این شهر را هم در برنامههای خود بگنجانید. بازار تاریخی همدان از آثار دوره قاجاریه است که در مرکز شهر همدان جای دارد. این بازار نیز همچون بسیاری از بازارهای دیگر شهرهای کهن ایران سرپوشیده است.
بازار بزرگ کرمان
بازدید و خرید از بازار قدیمی اراک که آمیختهای از شیوهی مهرازی سنتی و مدرن است و بازار بزرگ کرمان که یکی از بزرگترین مجموعههای تاریخی این شهر و طولانیترین راستهبازار ایران بهشمار میرود هم از پیشنهادهای بازارگردی ما در شهرهای ایران است.
راستی اگر به اهواز سفر کردید، چرخیدن در بازار کاوه این شهر که پر از خوراکیهای خوشمزه و سوغاتهای خوردنی است را فراموش نکنید.
بازار قم هم یکی از زیباترین بازارهای کهن ایران از دید مهرازی است. این بازار از بخشهای گوناگونی همچون چهار سوق، تیمچه، سرا و راسته تشکیل شده است. دارای دو راستهی سر پوشیده با پوشش گنبدی است که در آن دریچههایی جهت تهویه و نور رسانی تعبیه شدهاند.
به این پیشنهادها دهها و صدها نمونهی دیگر هم میتوان افزود. گوشه گوشهی ایران افزون بر طبیعتی دلربا، نشان از تاریخی کهن دارد و دیدن آنها هر گردشگر طبیعتدوست و دلبستهی تاریخ را خرسند میکند. بیگمان در میان پیشنهادهای ما نام بسیاری از جاذبههای دیدنی و بیمانندشان از قلم افتاده است که این از بخت و زمان کوتاه نگارنده در یافتن و پرداختن به این مکانها حکایت دارد.
با امید به گذشتن از روزهای سخت با رعایت توصیههای بهداشتی و ماندن در خانه تا رسیدن روزهای بهتر، به پیشنهادهای گردشگری ما بیندیشید و برخی از آنها را در برنامههای آیندهی سفرهای خود داشته باشید.
نقل از : امردادتارنمای خبری زرتشتیان