بحران اقلیمی:‌ جنگل‌های استوایی خاصیت جذب کربن را از دست می‌دهند

پژوهشگران و دانشمندانی از کشورهای مختلف جهان با بررسی جنگل‌های استوایی در آمریکای لاتین و آفریقا زنگ خطری جدی را به صدا درآورده‌اند: جنگل‌های استوایی، قطب‌های ذخیره کربن جو، می‌توانند در دهه‌های بعد به قطب‌های انتشار کربن در جو بدل شوند. این پدیده که یکی از اثرهای تغییرات اقلیمی ناشی از گرمایش زمین است، بر اساس بدترین سناریوها قرار بود اواخر قرن رخ دهد.

دانشمندان نزدیک به ۱۰۰ نهاد پژوهشی بین‌المللی در پژوهش «اشباع زودهنگام جذب کربن در جنگل‌های استوایی آفریقا و آمازون» که چهارشنبه ۴ مارس / ۱۴ اسفند در نشریه علمی «نیچر» منتشر شد، ۳۰۰ هزار درخت را در بیش از سی سال تحت نظر گرفته اند. نویسندگان داده‌های متعلق به دو شبکه پژوهشی بزرگ جنگل‌بانی در آفریقا و آمازون را بررسی کرده اند و خود سال‌ها در جنگل‌های دورافتاده این مناطق به پژوهش مشغول بوده اند. یافته‌های آنها اثبات می‌کند که ذخیره کربن در جنگل‌های استوایی سیاره رو به زوال است و در سه دهه اخیر دائماً کاهش یافته.

اگر جنگل‌های استوایی نتوانند به کارکرد جذب گازهای کربنی از جو ادامه دهند،‌ بحران اقلیمی با شتابی فزاینده پیش خواهد رفت. اما دانشمندان می‌گویند خطر از این هم بیشتر است.

بر اساس مدل آنها،‌ جنگل‌های آمازون بر اثر آسیب‌های وارده به آن توسط صنایع چوب‌بری و کشاورزی و تحت تأثیر تغییرات اقلیمی، در دهه بعد از یک ذخیره‌کننده عظیم کربن به یک منبع انتشار عظیم کربن در جو بدل خواهد شد.

اگر این اتفاق بیفتد، اثرات بحران اقلیمی وخیم‌تر و شدیدتر از پیش خواهد شد و بشر باید به میزان بسیار بیشتری از تخمین‌های کنونی انتشار گازهای کربنی را کاهش دهد.

بر اساس بدترین سناریوهای تغییرات اقلیمی، این اتفاق قرار بود دهه‌ها بعد رخ دهد. سیمون لوویس،‌ پروفسور دانشگاه لیدز بریتانیا و یکی از مولفان اصلی گزارش با گفتن این موضوع به «گاردین» هشدار می‌دهد که «این یکی از نگران‌کننده‌ترین اثرات تغییرات اقلیمی است و همین حالا شروع شده».

اگر آمازون در دهه ۲۰۳۰ به منبع کربن بدل می‌شود، دیگر جنگل‌های استوایی نیز تا ۲۰۶۰ عامل آزادسازی کربن در جو خواهند بود.

یک ماه پیش، ۵ فوریه نیز گروهی بین‌المللی از دانشمندان اقلیمی در پژوهشی در ژورنال «پیشرفت‌های علمی»‌ (Science Advances) هشدار دادند که سرعت جریان سه‌چهارم آب‌های دنیا بر اثر افزایش سرعت بادها افزایش یافته. این هم تحولی بود که بر اساس بدترین سناریوهای تغییرات اقلیمی،‌ قرار بود آخر این قرن رخ دهد.

رهبران جهان ۲۰۱۵ در پاریس با امضای توافقی اقلیمی متعهد شدند که افزایش دمای هوای سیاره نسبت به دوران پیشاصنعتی را «تا حد خوبی زیر دو درجه سلسیوس» نگه دارند.

کارشناسان و فعالان محیط زیست و متخصصان پنل اقلیمی سازمان ملل نسبت به نابسنده‌بودن توافق پاریس هشدار داده‌اند و می‌گویند که افزایش دمایی بیش از ۱,۵ درجه تمام تأثیرات ویرانگر تغییرات اقلیمی را به همراه خواهد آورد. از سوی دیگر، برای رسیدن به هدف ۱,۵ درجه، باید از ۲۰۲۰ به آن سو سالانه ۷,۶ درصد از انتشار گازهای کربنی در سطح جهان کاسته شود.

اگر اجلاس ۲۶ تغییرات اقلیمی سازمان ملل (COP۲۶) به دلیل شیوع ویروس جدید کرونا به تعویق نیفتد، در آن چندین کشور طرح‌هایشان برای کاهش انتشار گازهای کربنی به صفر تا نیمه قرن ۲۱ را ارائه خواهند داد. هرچند به گزارش گاردین، شماری از شرکت‌های بزرگ و کشورهای ثروتمند گفته اند که با حفظ و گسترش و ساختن جنگل‌های جدید با انتشار گازهای کربنی مقابله خواهند کرد؛ اقدامی که کافی نخواهد بود.

اکوتوریسم چه تفاوتی با دیگر انواع گردشگردی دارد؟

 بوم گردی یا اکوتوریسم چیست و چه تفاوتی با گردشگری سبز، گردشگری مسئولانه و طبیعتگردی دارد؟

علیرغم همه بحث های که در تعریف بوم گردی وجود دارد، هیچ شکی نیست که علاقه و توجه به بوم گردی یا همان اکوتوریسم در دنیا افزایش یافته است. این یک علاقه زودگذر نیست، آمارها و تحقیقات نشان می دهد تمایل به بوم گردی در حال افزایش است. بوم گردی یا اکوتوریسم چیست و چه تفاوتی با گردشگری سبز، گردشگری مسئولانه و طبیعتگردی دارد؟ در این مقاله به این سوالات پاسخ داده می شود.

اکوتوریسم چیست؟

اکوتوریسم یک مفهوم جدید در گردشگری است که بیشتر وقت ها به درستی درک نمی شود یا برداشت های غلطی از آن می شود. امکان دارد همین برداشت های اشتباه از بوم گردی موجب شود افراد یا شرکت هایی با استفاده از این نام شروع به جذب گردشگر کنند اما در عمل اتفاقی که می افتد مشابه طبیعت گردی معمول شود که به طبیعت و اکوسیستم طبیعی آسیب وارد می کنند.

بوم گردی و اکوتوریسم

لغت اکوسیستم که معادل آن بوم گردی می شود، اولین بار در سال های ۱۹۸۰ به کار رفت. اولین تعریف خلاصه و مفید بوم گردی در سال ۱۹۹۰ توسط انجمن اکوتوریسم به این صورت منتشر شد:

با گذشت زمان و گسترش بیشتر بوم گردی، نیاز به یک تعریف دقیق تر . کامل تر احساس شد. در سال ۱۹۹۹، مارتا هانی (Martha Honey) تعریف دقیق تری از اکوتوریسم ارائه داد:

اکوتوریسم یا بوم گردی سفر به مناطقی با محیط زیست شکننده و به طور معمول محافظت شده است که در آن تاثیرگذاری کم بر محیط در اولویت باشد. با این سبک از سفر می توان به گردشگران آموزش داد، برای حفاظت از بوم تامین سرمایه کرد، به اقتصاد و سیاست گذاری محلی قدرت بخشید و در نهایت احترام به تفاوت های فرهنگی و حقوق بشر را ترویج داد.

هنوز هم در تعریف اکوتوریسم اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد اما امروزه در چگونگی اجرا و بهره بردن از این سبک گردشگری نقطه نظرات مشترک زیادی به وجود آمده است. در ادامه به چند مورد اشاره می شود.

بوم گردی باید شامل این فاکتورها باشد:

تاثیرگذاری کم روی منابع طبیعی و محیط زیست
افراد و نهادهای مرتبط در تمام مراحل دخیل باشند. این افراد و نهادها می تواند شامل مردم بومی، اجرا کنندگان تور، سازمان های دولتی، آژانس های مسافرتی و … باشند.
احترام به فرهنگ و سنت های بومی
ایجاد درآمد مناسب و پایدار برای جوامع محلی و دیگر کسب و کارهای دخیل در گردشگری
تامین سرمایه برای محافظت و بهبود بوم
آموزش همه افراد و کسب و کارهای تاثیر گذار و دخیل برای آگاهی از نقشی که در حفظ محیط زیست دارند.

انقلاب اکوتوریسم

بوم گردی در گذشته هم وجود داشت اما در ۲۰ سال اخیر به یک مفهوم مستقل تبدیل شده است. در واقع بوم گردی یک معامله برد-برد را فراهم کرده است تا هم جوامع محلی و هم گردشگران از آن منتفع شوند.

تبیین این مفهوم باعث شد نقش آفرینان تاثیرگذار و منتفع دور هم جمع شوند و مسیرهایی را برای توریست هایی که خواستار این نوع سفر هستند ایجاد کنند.

صنعت گردشگری و بوم گردی

تقاضای بالا برای گردشگری طبیعت باعث شد حافظان محیط زیست این تمایل به سفر را با راهکارهای حفاظت از محیط زیست ترکیب کنند. در واقع گردشگران نیروی محرکه انقلاب بوم گردی هستند و کسب و کارها این نیرو را به سمت حفاظت از محیط زیست هدایت می کنند.

بوم گردی و گردشگری

طبق آمار منتشر شده در سال ۲۰۰۱ از سوی سازمان جهانی گردشگری (World Tourism Organization) نرخ رشد اقتصاد گردشگری به طور متوسط ۷/۴ درصد افزایش داشت که بالاترین نرخ رشد در یک دهه قبل از آن بود و نسبت به سال قبل از آن (۱۹۹۹) رشد دو برابری داشته است.

نزدیک به ۷۰۰ میلیون نفر در سال ۲۰۰۰ حداقل یک بار به یک کشور خارجی سفر و حدود ۴۷۶ میلیارد دلار خرج کردند. طبق آمار منتشر شده در سال ۲۰۱۰، از هر ۱۱ شغل دنیا یک شغل به نوعی مرتبط با صنعت گردشگری است. یعنی حدود ۲۵۰ میلیون شغل.

مناطق شرق آسیا و اقیانوسیه با نرخ رشد ۱۴.۵ درصد در جذب توریست بیشترین رشد را در سال های اخیر داشته اند.

آمار دقیقی از بوم گردی در دسترس نیست چون سازمان یا نهادی نیست که داده های مربوطه را جمع آوری کند اما شاخص هایی وجود دارد که نشان می دهد بوم گردی به عنوان زیرشاخه ای از سفر رشد قابل توجهی نسبت به رشد کل گردشگری دارد.

یک آمار منتشر شده (Ceballos-Lascuráin) نشان می دهد که سهم بوم گردی از گردشگری حدود ۷ درصد است. آمار گردشگری کشورهای مختلف هم به طور مشابه افزایش تمایل به اکوتوریسم را نشان می دهند.

چرا مردم به بوم گردی علاقه مند شدند؟

مردم وقتی به فروشگاه ها مراجعه می کنند تمایل بیشتری برای خرید محصولات ارگانیک دارند و در سال های اخیر تمایل به مشارکت در کارهایی مثل بازیافت زباله از مبدا هم افزایش یافته است. همین موارد نشان می دهد مردم نسبت به محیط زیست خود احساس مسئولیت می کنند و نسبت به خطرات آگاهی دارند. مردم علاقه دارند درباره زندگی مردم سایر مناطق اطلاعات کسب کنند و حتی تجربه واقعی از چالش های زندگی آنها داشته باشند.

گردشگری سبز

آنهایی که سفر را به صورت جدی در برنامه زندگی خود دارند علاقه کمتری برای سفر به جاذبه های گردشگری مشهور و شلوغ دنیا نشان می دهند. در مقابل، خواستار سفر به مناطق کمتر شناخته شده، رفتن به قلب جنگل های استوایی و ارتباط نزدیک با مردم هستند.

مردم حاضرند برای شرکت در دوره های آموزشی مرتبط با حفاظت از منابع طبیعی هزینه پرداخت کنند و حتی به صورت داوطلبانه در فعالیت های مرتبط مشارکت داشته باشند.

نسل های جدید به دنبال سبک های جدید سفر هستند و کمپانی های گردشگری هم این نیاز جدید را درک کرده اند. شرکت ها و آژانس های گردشگری به جای پیشنهاد مقصد هایی مثل ساحل دریاها و … گردش در میان حیات وحش، نقاط دور افتاده، تجربه های جدید و فرصت های تعامل با مردم محلی را فراهم می کنند.

مفاهیم مرتبط با بوم گردی

با توجه به تنوع بالا و جمعیت زیاد در دنیا، اکوتوریسم هم دارای نفاهیم زیر مجموعه یا مرتبطی است که گاهی اوقات تمایز بین آن ها دشوار می شود. در ادامه به چند مورد که به مفاهیم بسیار نزدیکی با بوم گردی هستند اشاره می کنیم.

گردشگری طبیعت (Nature tourism)

گردشگری طبیعت به زبان ساده یعنی بازدید از مناطق طبیعی. گردشگری طبیعت بسیار مرتبط با بوم گردی است اما امکان دارد شامل مشارکت در حفظ منابع طبیعی و گردش مسئولانه نباشد. اگر اصول اکوتوریسم در گردشگری طبیعت اعمال شود، تاثیرگذاری گردشگران در محیط هم تغییر می کند و حتی می توان آن را به نوعی زیر مجموعه اکوتوریسم دسته بندی کرد.

گردشگری مسئولانه در طبیعت

این نوع از گردشگری هم به شدت با اکوتوریسم مرتبط است اما تمام اصول و فاکتورهای بوم گردی را شامل نمی شود. برای مثال، یک تله کابین که از بالای جنگل های انبوه عبور می کند شاید برای تامین هزینه های حفاظت از محیط زیست مفید باشد و به گردشگران هم آموزش های لازم را بدهند اما در هر صورت فاصله زیادی بین بازدیدکننده ها و محیط زیست ایجاد می کند و به همین دلیل شامل تعریف اکوتوریسم نمی شود.

سافاری در آفریقا

یا در مثال دیگری می توان به احداث اقامتگاه های بزرگی اشاره کرد که با عنوان «اکو» تبلیغ می شوند اما در روند ساخت و سازشان به تاثیرات زیست محیطی توجه نمی شود.

مرز بین طبیعتگردی مسئولانه و بوم گردی بسیار باریک اما بسیار مهم است. یک پروژه بوم گردی باید شامل تمام اصول ذکر شده باشد تا بتوان نام بوم گردی را به آن داد. هر پروژه ای که یکی از اصول اساسی را نداشته باشد یا به درستی موجب انتفاع جوامع محلی و حفظ منابع طبیعی نشود نمی توان به آن بوم گردی گفت.

گردشگری علمی و تحقیقاتی

این نوع گردشگری ابعاد محدودی دارد اما از نظر تعریف و جزئیات بسیار شبیه اکوتوریسم است. اکثر این نوع گردش ها را دانشجویان و علاقه مندان به محیط زیست انجام می دهند و با توجه به آگاهی این افراد نسبت به حفاظت از محیط زیست، همه اصول اکوتوریسم رعایت می شود.

گردشگری میراث فرهنگی و قومی

در این نوع گردشگری تمرکز بر سنت های محلی و مردم به عنوان جاذبه اصلی است. بازدید از موزه ها و آشنایی با میراث فرهنگی از طریق ارائه افراد با تجربه و متخصص یا جشن موسیقی و رقص در هتل ها، سالن های همایش یا درون همین جوامع جزو این نوع گردشگری است. در نوع دیگری از همین دسته بندی، گردشگران ترجیح می دهند به صورت مستقیم وارد جوامع محلی شوند.

گردشگری سبز یا مسئولانه و تفاوت آن با اکوتوریسم چیست؟

اصطلاح سبز در همه صنایع به معنی سازگاری با محیط زیست و استفاده از منابع طبیعی است. گردشگری سبز همه به همین اصل اشاره دارد. برای مثال، هواپیماهایی ساخته می شوند که مصرف انرژی آنها بهینه شده باشد یا کشتی های کروز تفریحی که پسماند و پساب های تولیدی را بازیافت می کنند.

سبزسازی صنعت گردشگری هم دچار مشکلات فراوانی است. برای مثال هتلی در یک منطقه کم آب ساخته می شود و در شعار آن گفته می شود که یک هتل سبز است و به مسافران اعلام می شود دفعات شستشوی ملافه و حوله ها به یک روز درمیان کاهش داده می شود تا آب کمتری مصرف شود. شاید کل صرفه جویی در آب از این روش ۱۵ درصد باشد اما اگر این هتل در این منطقه ساخته نمی شد ضرر بسیار کمتری داشت.

نتیجه گیری

شاید بهتر باشد اینطور بیان کنیم اکوتوریسم (با هدف حفظ منابع طبیعی از طریق توریسم) و گردشگری مسئولانه (با هدف سازگاری بیشتر صنعت گردشگری با محیط زیست) هر دو ماموریت با ارزش اما متمایزی دارند.

منبع: Ecotourism Development

راه های ساده برای کم کردن استفاده از پلاستیک در سفر

میزان پلاستیک تولیدی در ایران ۱۷ هزار تن است و اگر روند رها کردن‌ آنها در طبیعت به همین شکل ادامه پیدا کند، دیگر برگشتن به نقاطی که تا دیروز دیدنی بودند، ناممکن می‌شود. سفر به جزیره هرمزی که زیر خلوارها زباله و پلاستیک مدفون شده، چه فایده‌ای خواهد داشت؟

استفاده نکردن از پلاستیک سخت است، به خصوص اگر در سفر باشیم. شاید فکر کنیم یک پلاستیک ضرر چندانی به طبیعت نمی‌زند، ولی باید بدانیم خیلی‌ها مثل ما فکر می‌کنند و مسئولیت را بر گردن دیگری می‌اندازند.

احساس تعلق نداشتن به یک نقطه باعث می‌شود، چندان در قبالش احساس مسئولیت نکنیم، ولی ما قرار نیست فقط یک بار به هرنقطه سفر کنیم.

مواد پلاستیکی فقط  طبیعت را نازیبا نمی‌کنند. براساس مطالعات انجام شده، تجزیه پلاستیک در دریا، دریاچه و رودخانه ممکن است تا صدها سال طول بکشد. روند تجزیه آنها در مراکز دفن هم بسیار طولانی‌ست.

باید بدانیم زمینی که در آن زندگی می‌کنیم متعلق به فرزندان‌مان هم هست. آنها هم حق دارند به اندازه ما از زندگی در این زمین لذت ببرند و به جای زباله‌های رها شده در هر نقطه، تصویری شفاف و تمیز ببینند.

بنابراین هرکدام از ما با انجام کارهای ساده‌ای می‌توانیم میزان پلاستیک مصرفی‌مان را کم کنیم و مسئولیت‌مان را در قبال طبیعت انجام دهیم.

چگونه به شیوه کمپینگ سفر برویم؟

این روزها و با گرم تر شدن هوا، فصل مسافرت به مناطق ییلاقی و خوش آب و هوا فرا می رسد.بسیاری از مسافران در این سفرها از چادر به عنوان وسیله ای اقامتی استفاده می کنند .

به همین دلیل اگر این روزها سری به مناطق شناخته شده و مشهور بزنید، با انبوهی از چادرها مواجه می شوید که در گوشه و کنار منطقه نصب شده اند، اما بعد از خالی شدن این مناطق، منظره روز چندان دیدنی نیست؛ انبوه آشغال و آسیب های فراوانی که به محیط زیست منطقه وارد شده، بسیار تاسف بار است. به همین دلیل در این مطلب شیوه های کمپینگ در سفر بدون آسیب زدن به طبیعت، را مرور می کنم.

چگونه بار سفر ببندیم؟

تا آنجا که می توانید سبک سفر کنید. از بردن وسایل اضافی خودداری کنید. ظروف یکبارمصرف و پلاستیک همیشه بهترین راه حل نیستند. اگر با ماشین شخصی به سفر می روید، سبدی تهیه کنید و وسایل سفر و ظروف دائمی را در آن قرار دهید. به این ترتیب، از تولید زباله تا حد امکان جلوگیری کرده اید. ظروف یکبارمصرف علاوه بر تهدید بلندمدت زندگی همه، در کوتاه مدت و در زمان استفاده هم برای ما ضرر دارند.

اقامت در طول سفر

در بیشتر شهرها و مناطق مسافرتی معروف، مکان های رسمی و مشخصی برای چادرزدن وجود دارد. در این مکان ها، امکاناتی از قبیل آب آشامیدنی، سرویس بهداشتی و دکه هایی جهت تهیه مایحتاج اولیه و سطل های زباله برای ریختن آشغال پیش بینی شده است. اقامت در این مکان ها، به متولیان آن منطقه نیز کمک می کند تا بهتر بتوانند برای سامان دهی گردشگران و برنامه ریزی برای جمع آوری پس ماندهای ناشی از حضور آنها اقدام کنند.

چگونگی اقامت در طبیعت

اگر قصد اقامت در مناطق عمومی و چادرزدن در آنجا را ندارید و می خواهید در طبیعت چادر بزنید، باید نکاتی را رعایت کنید. بهتر است محلی را برای چادرزدن انتخاب کنید که به امکاناتی نظیر سرویس های بهداشتی نزدیک باشد. بهتر است از یک نفر بومی درباره محل انتخابی تان سوال کنید. در بسیاری از مناطق دیدنی و تفریحی، طبیعت اطراف شما بخشی از زمین های زراعی و مراتع دامداران است که حضور در آنها باعث ضرر و زیان به دیگران خواهد شد لذا قبل از حضور، از جزئیات این موضوع مطلع می شوید.

آب را گل نکنید

حتما هنگام حضور در طبیعت، جایی را انتخاب می کنید که به آب نزدیک باشد. اگر رود یا نهر آبی از نزدیکی تان می گذرد در حفاظت از آن کوشا باشید. این آب به احتمال بسیار زیاد، یا صرف مقاصد کشاورزی می شود یا به سیستم آب آشامیدنی می رود. بنابراین باید آن را از آلودگی هایی هم چون مواد شوینده و باقی مانده مواد غذایی دور نگاه دارید. ممکن است کسی در محلی بالاتر از شما و کسانی در منطقه ای پایین تر از شما در حال استفاده از آب باشند. شاید هم در فرودست، کفتری می خورد آب! پس آب را گل نکنید.

محافظت از طبیعت و محیط زیست

به هر منظوری، اعم از افروختن آتش یا درست کردن سرپناه، درختان را نشکنید. درختان بسیار باارزش هستند و از بین رفتن آنها به معنی از بین رفتن یک سرپناه برای جانداران دیگر آن محیط است. برای درست کردن آتش بهتر است از مردم محلی هیزم بگیرید یا با خودتان زغال ببرید. برای پخت و پز هم استفاده از غذای پخته بهتر است، اما اگر اصرار به طبخ غذا در طبیعت دارید، گازهای کوچک سفری گزینه خوبی هستند که هم سبک اند هم کمتر باعث آلوده شدن محیط اطراف می شوند.

چطور آتش درست کنید؟

برای روشن کردن آتش بهتر است محل افروختن آتش به دور از مواد سوختنی دیگر (مخصوصا درختان و علفزار) باشد. دورتادور آتش را با سنگ محصور کرده آتش تان را به همان منطقه کوچک محدود کنید. حتما از چوب های خشک برای افروختن آتش بهره بگیرید و درختان زنده را نسوزانید. بعد از تمام شدن کارتان، مخصوصا اگر در جنگل هستید، مطمئن شوید که آتش به طور کامل خاموش شده و هیچ قسمت برافروخته ای وجود ندارد که به مناطق دیگر سرایت کند.

لانه حیوانات را خراب نکنید

طبیعت محل زندگی جانداران دیگر است، بنابراین وقتی در آن حضور پیدا می کنید، باید کمترین تاثیر را روی دیگر موجودات زنده داشته باشید. خوب به اطراف تان دقت کنید، لانه جانوران را تشخیص دهید و سعی کنید روی آنها چادر نزنید. لانه پرندگان روی درختان اطراف را هم پیدا کرده و سعی کنید از آنها فاصله بگیرید. چوب های خشکی را که پرندگان روی آنها لانه ساخته اند، نشکنید و نسوزانید و به کودکان تان بیاموزید که لانه موجودات دیگر مثل موش ها را خراب نکنند.

زباله های تان را جمع کنید

اگر در طبیعت اقامت می کنید، هر شب زباله های تان را جمع کرده و به درون چادر ببرید تا حیوانات وحشی را به سمت خودش نکشد. این کار، علاوه بر تامین امنیت خودتان باعث می شود آنها زباله ها را پاره و در محیط پراکنده نکنند. در آخرین روز هم همه زباله ها را جمع و با خودتان از منطقه خارج کنید. یادتان باشد زیبایی یک منطقه به تمیزی آن است و تمیز نگاه داشتن آن، جزئی از وظایف شماست. زباله ها را حتما در سطل زباله بیاندازید و در کوچه های شهر یا روستای نزدیک محل اقامت تان رها نکنید.

منبع: انتخاب

جهت یابی و مسیریابی در شب

جهت یابی بدون استفاده از قطب نما یا جی پی اس، یکی از کارهای مهمی است که حتما باید آن را یاد بگیرید تا در شرایط اضطراری بتوانید خود و گروه تان را نجات بدهید.

در آموزش مسیریابی در طول روز و به کمک خورشید را مرور کردیم و یاد گرفتیم که با ابزارهای خیلی ساده مانند یک تکه چوب و یا ساعت مچی جهت یابی را انجام داده و مسیرمان را پیدا کنیم.

مسیریابی در شب

در این قسمت «تکنیک های مسیریابی در شب» را با همدیگر بررسی می کنیم.

اگر در طول شب در طبیعت گم شدید و ابزارهای جهت یابی مانند قطب نما یا  جی پی اس  همراه تان نبود، چه کارهایی را باید انجام دهید؟

ستاره قطبی بهترین راهنما برای پیدا کردن شمال در نیمکره شمالی است. البته این نکته را فراموش نکنید که ستاره قطبی در نیمکره جنوبی زمین، جنوب را نشان می دهد.

اغلب هنگامی که به آسمان می نگریم به راحتی دب اکبر را تشخصی می دهیم و این نکته مثبتی برای پیدا کردن ستاره قطبی است. با این وجود بسیاری از مردم توانایی پیدا کردن این ستاره را در میان انبوه ستارگان ندارند. بهترین راهنما برای پیدا کردن این ستاره، کمک گرفتن از صور فلکی مشهور در آسمان است.

دب اکبر یا خرس بزرگ

این صورت فلکی شامل 7 ستاره اصلی که به شکل ملاقه در غرب ستاره قطبی قرار گرفته است، 4 ستاره آن به صورت یک مربع نامتوازن قسمت گودی ملاقه را تشکیل داده اند. اگر از آخرین ستاره قسمت خارجی گودی ملاقه خطی فرضی بکشید و آن را نزدیک به 4 یا 5 برابر امتداد دهید، ستاره پر نور قطبی کاملا مشخص است و اگر رو به آن بایستیم روبروی ما شمال جغرافیایی خواهد بود.

دب اصغر

با پیدا کردن و نقطه گذاری توسط دو صورت فلکی که در بالا توضیح داده شد هم می توانید ستاره قطبی را پیدا کنید هم دب اصغر را. این صورت فلکی دارای 7 ستاره اصلی (مثلا دب اکبر اما با فاصله کمتر و کوچک تر) است که انتهایی ترین قسمت آن یعنی دسته ملاقه ستاره قطبی قرار دارد.

ذات الکرسی

ابن صورت فلکی دارای 5 ستاره اصلی است که به صورت M یا W در کنار همدیگر قرار گرفته اند، برای پیدا کردن ستاره قطبی کافی است از ستاره سوم یا مرکزی در همان جهت یک خط فرضی را بکشیم و در ادامه به ستاره قطبی خواهیم رسید.

خوشه پروین

این صورت فلکی به شکل یک خوشه است و بین 12 تا 15 ستاره دارد و از شرق به سمت غرب در حرکت است و اگر به دم آن نگاه کنید می توانید مشرق را تشخصی بدهید.

گاهی اوقات در جنگل، ستارگان به راحتی دیده نمی شوند، در این مواقع ماه بهترین راهنما برای شماست. به این صورت که اگر در نیمه اول ماه قمری باشیم، قسمت بیرونی حلال ماه سمت غرب را نشان می دهد و در نیمه دوم ماه قمری شما با همین تکنیک می توانید مشرق را پیدا کنید.

مسیریابی در طبیعت

جهت یابی بدون استفاده از قطب نما یا جی پی اس، یکی از کارهای مهمی است که حتما باید آن را یاد بگیرید تا در شرایط اضطراری بتوانید خود و گروه تان را نجات بدهید.

فرض کنید که در یک سفر به کوه، جنگل یا بیابان به هر دلیلی گروه را گم کرده اید، یا وسایل جهت یابی مانند جی پی اس و قطب نما را نیز از دست داده اید. این شرایط بسیار سختی است که هیچ کس نمی خواهد در آن قرار بگیرد، اما اگر شما آموزش های ساده جهت یابی را دیده باشید به راحتی می توانید مسیر خود را پیدا کنید و خود را به جاده یا نزدیک ترین روستا برسانید.

گم شدن در طبیعت ممکن است به قیمت جان مان تمام شود، پس بهتر است مسیریابی در طبیعت را یاد بگیریم. در ادامه مطلب می خواهم چند روش جهت یابی در طبیعت بدون وسایل را به شما آموزش دهم.

به طور کلی دو نوع مسیریابی داریم:

مسیریابی عمومی: روش هایی که می توانید در بیشتر مکان ها از آن ها استفاده کنید.
مسیریابی اختصاصی: این روش ها فقط در نقاط خاصی مثل جنگل یا کوهستان قابل استفاده هستند.

شاید هیچ وقت در طبیعت گم نشوید و یا همیشه GPS همراه تان باشد و نیازی به این روش ها پیدا نکنید، اما یادتان نرود که حرفه ای ترین کوهنوردان و طبیعت گردان نیز برایشان این مشکلات به وجود آمده است.

وقتی پای در طبیعت (کوهستان، غار، جنگل، کویر، دره، تنگه، بیابان و …) می گذارید هیچ تضمینی برای سالم بازگشتن وجود ندارد. پس بهتر است برای حفظ جان خود و همراهان تان؛ مهارت های «زنده ماندن در طبیعت» را بیاموزید.

روش های عمومی

1. مسیریابی در روز
2. مسیریابی در شب

مسیریابی در روز به کمک خورشید

خورشید از شرق طلوع و از سمت غرب غروب می کند. مابین ساعات طلوع و غروب خورشید می توانید به راحتی مسیرتان را پیدا کنید. اما این روش در فصل بهار و تابستان بیشتر به شما کمک می کند. چراکه خورشید در فصول پاییز و زمستان با انحراف از مشرق و مغرب طلوع و غروب می کند و ممکن است مسیر درست را پیدا نکنید.

اگر ساعات ظهر شرعی – که خورشید در بالاترین حالت خود قرار دارد – را بدانید، می توانید شمال و جنوب را تشخصی دهید، چون در این ساعت خورشید در سمت جنوب قرار می گیرد.

استفاده از شاخص هایی مثل چوب

روش اول: برای این کار می توانید یک چوب را به صورت ایستاده بگذارید و نوک سایه چوب را علامت بزنید. نیم ساعت صبر کنید و محل جدید سایه را نیز علامت بزنید. اینک اگر پای چپ تان روی نقطه سایه اول و پای راست تان روی نقطه سایه دوم باشد، روبروی شما شمال قرار داره (البته این روش در مکان هایی که از خط استوا فاصله دارند خیلی دقیق نیست و من روش دوم را پیشنهاد می کنم).

روش دوم: قبل و بعد از ظهر سایه رو نشانه گذاری کنید، یعنی چوب را مانند روش اول ایستاده بگذارید و سایه قبل از ظهر را علامت بزنید، اکنون با بند کفش یک کمان از سایه اول بکشید و صبر کنید تا آفتاب از ظهر بگذرد. پس از اینکه دوباره سایه خورشید بعدازظهر به کمان رسید علامت دوم را بگذارید. نیمساز این زاویه شمال را به شما نشان می دهد. همانند روش اول پای چپ تان را روی نقطه اول و پای راست را روی نقطه دوم قرار بدهید، روبروی شما شمال است.

جهت یابی با ساعت مچی

ساعت را بر روی دست تان قرار دهید. به صورتی که عقربه ساعت شمار روبروی خورشید باشد. با عدد ۱۲ یک زاویه بسازید، نیمساز این زاویه سمت جنوب را به شما نشان می دهد.