اصول گام برداری و پیاده روی صحیح در کوهنوردی با رعایت یک سری قواعد ساده می توانیم با گام برداری صحیح و تقسیم انرژی
مناسب از آسیبهای رایج ورزش کوهنوردی اجتناب کنیم. خیلی از دوستان همنورد
هستند که به علت رعایت نکردن همین اصول ساده، زانوهای خودشان را به دست
فیزیوتراپها سپرده اند.
اولین عضو فعال هر کوهنورد در ورزش کوهنوردی
پاها میباشد و اگر شخص بتواند بطور صحیح ازاین عضو استفاده کند کمتر دچار
خستگی می شود و رسیدن به این هدف مستلزم هماهنگی بین دستگاه تنفسی و اعضای
دیگر می باشد .گام برداری صحیح به صورتی است که شخص به نفس نفس زدن نیافتد
واین عمل اصولی دارد که بصورت مختصرآنها را بیان می کنیم .
اولین اصل در آمادگی بدن جهت انجام هر ورزش گرم کردن می باشد . در کوهنوردی عمل گرم کردن به دو روش انجام می شود.
۱- گرم کردن بدن با نرمش و انجام حرکات کششی در ابتدای حرکت .
۲- گرم کردن بدن با راهپیمایی بسیار آرام و گام کوتاه در ابتدای حرکت .
باید بدانیم که تنها راه جلوگیری از ساییدگی
مفاصل زانو علاوه بررعایت نکات زیر، تقویت ماهیچه های چهار سر زانو (
بالای زانو ) می باشد. بهترین تمرین برای تقویت این ماهیچه ها، دویدن های
منظم و مناسب می باشد.
اگر زمان و مکان مناسبی برای دویدن ندارید می توانید از روش ساده و بسیار کارآمد زیر استفاده کنید :
بر روی یک صندلی بنشینید؛ جفت پاهای خود را بالا بیاورید و آنها را صاف
در مقابلتان قرار دهید. چند ثانیه ای نگه دارید و بعد رها کنید و دوباره
تکرار کنید. روزهای بعد می توانید با قوی تر شدن ماهیچه های پا، مدت بیشتری
آنها را بالا نگاه دارید و یا حتی وزنه های کمی مثل کتاب یا بالشت بر روی
آن قرار داهید و تعداد دفعات تکرار را افزایش دهید.
گام برداری در پیمایش ها
- در هنگام حرکت فاصله ی پاها باید به اندازه عرض شانه ها باشد و پا نباید زیاد از حد باز شود .
- بدن در هر حالتی ایستاده بر سطح افق عمود باشد.
- ابتدا پنجه و بعد پاشنه پا روی زمین قرار میگیرد.
- در هر گام پای تکیه گاه صاف سپس پای بعدی از زمین برداشته شود (نباید با زانوی خم صعود کرد)
- تمامی کف پا روی زمین قرار گیرد، باستثناء
شیبهای تند که با نوک پا گام بر می داریم، استفاده از نوک پاموجب خستگی
زودرس عضلات پا میگردد.
- گام برداری باید با حرکت یکنواخت، قدم ها یکسان و با ریتم منظم حرکت میکنیم.
- در شیب های بالای 20 درجه بهتر است،
بصورت زیگزاگی صعود شود. البته هر چه شیب بیشتر می شود باید زاویه بین دوخط
زیگزاگ کمتر وطول مسیر زیگزاگ باتوجه به پهنای منطقه مانور، بیشتر می شود.
- برگرداندن عضله به حالت اولیه بسیار مهم است (چون هر اندازه عضله فشرده تر و درحالت انقباض باشد انرژی بیشتری جذب می کند) .
- باشد .
- با تنظیم تنفس و گام خود ، از بالا رفتن
ضربان قلب ودر نهایت خستگی زودرس جلوگیری کنید (در حالت عادی هر دو گام یک
دم و بازدم) و تنفس باید بوسیله بینی و کامل صورت گیرد ( در اصطلاح
دیافراگمی باشد) .
- تنفس از طریق بینی انجام شود زیرا تنفس از دهان باعث خشگی گلو، تشنگی و در هوای سرد سرماخوردگی و عفونت گلو میگردد.
- در شیب های تند و ارتفاعات بالا با هر گام دم و با گام بعدی عمل باز دم را انجام میدهیم.
- پس از هر یک ساعت حرکت پنج دقیقه استراحت لازم است.
- برای هر صعود مهم ترین مسئله تقسیم صحیح انرژی می باشد.
نحوه حرکت در سرازیری
اولین مرحله آمادگی هنگام حرکت در سرازیری
این است که داخل پوتین جوراب ضخیم و نرم دیگری پوشیده و با بستن محکم
بندکفش از حرکت اضافی پا در پوتین جلوگیری نماییم.
مراحل چهار گانه حرکت در سرازیری
- قدمهای برداشته شده در سرازیری می باید
متعادل تر از قدمهایی باشد که تنها تحت تأثیر قوه جاذبه قرار می گیرد و بی
اختیار برداشته می شود.
- پا در هر قدم با زانوی شکسته بر روی زمین
قرار می گیرد و پاها مرتب و متواتر در کنار یکدیگر حرکت می نمایند. راه
پیمایی در سرازیری هیچ کجا به اندازه راه پیمایی در سربالایی مشکل نیست ولی
نباید شدت جراحات وارده را در سرازیری نادیده گرفت.
- در سرازیری است که خراشهای پوستی ایجاد می
شود و مفصل زانوها جابجا شده مچ پا می پیچد، لذا سرعت راه پیمایی در
سرازیری نباید خیلی بیشتر از سرعت سربالایی باشد.
- در سرازیری شخص باید گامهای خود را با
اختیار و کنترل شده بردارد و به دلیل همین کنترل حرکت است که شخص باید به
میزان سرعت خود دقت نماید. معروف است که کامیون با هر دنده ای که در
سربالایی می رود حداکثر با یک دنده سبکتر از آن در سرازیری به آن توجه کند و
همچنین به استراحت در سرازیری به همان اندازه استراحت در سربالایی اهمیت
دهد.
گام برداری در فرود کوه
- پا از زانو کمی خم و با انعطاف حرکت میکنیم.
- ابتدا پاشنه و سپس پنجه پا را روی زمین قرار میگیرد.
- اگر شیب تند است، به روش پلکانی و از پهلو با بقل پا فرود میآییم.
- در شن اسکی ها، باید بدن را کمی خم و پاشنه پا را در شن فرو کرده فرود میآییم.
چگونگی حرکت در کوه پیمایی های طولانی:
در کوه پیمایی، قدمهای متعادل و آهنگ ثابت و
سرعت یکنواخت رکن اساسی می باشند. چنانچه یک روش کوه پیمایی بسیار مهم را
خواسته باشیم تعیین کنیم که بر اساس آن سرعت راه پیما تنظیم و انرژی ذخیره و
به طور متعادل مصرف گردد آن روش قدم برداشتن توأم با استراحت می باشد. راه
پیمایی در کوهستان همراه با صرف انرژی زیاد است لذا پا و ششها احتیاج به
یک زمان کوتاه استراحت در خلال حرکت پیدا می کنند. در قدم آهسته همان طور
که در هر گام یک لحظه و مکث وجود دارد، تعداد تنفس می باید با این جریان
تطبیق داده شود. به طور مثال در شرایط معمولی هر سه یا چهار گام یک عمل دم و
هر سه یا چهار گام دیگر با عمل بازدم هماهنگ می گردد، در یان مثال گامها
سریعتر از ریه های شخص عمل می کند و در واقع گامها باید در مکث بوجود آمده
استراحت کنند لکن در ارتفاعاتی که هوا رقیق است ریه ها احتیاج به مکث دارند
و در ازاء هر دو، سه، یا پنج نفس یک قدم برداشته می شود. در ارتفاعات بالا
کوه نوردان می باید آگاهانه نفس عمیق و سریع و پشت سر هم بکشند در
ارتفاعات پایین عضله های پا هستند که احتیاج به زمان بیشتری جهت کسب انرژی
دارند. یک عامل مهم در راه پیمایی توأم با استراحت، هماهنگی فکری و روحی می
باشد. وقتی که قله همانطور دور و غیرقابل دسترس به نظر می رسد. شخص می
باید به این روش اعتماد نماید که مسافتهای باقی مانده را به کندی ولی
پیوسته پشت سر بگذارد. در این نوع حرکت گامها می باید آهسته تر از مواقع
معمولی برداشته شود، به نحوی که نفس کشیدن مانع صحبت کردن نشود. اگر در
هنگام حرکت دچار تنگی نفس بشویم و نتوانیم براحتی با دیگران صحبت نماییم می
توان نتیجه گرفت که سرعت قدم برداشتن زیاد است. قدم برداشتن آهسته و
متعادل، احتیاج به استراحت ثابت و ایستای کمتری پیدا می نماید و بسیار بهتر
از قدم برداشتن سریعی است که مستلزم تعداد استراحت بیشتری می باشد یک کوه
پیما می باید بدون نیاز به استراحت، لااقل برای مدت یک ساعت راه پیمایی
نمودن بتواند بر روی شیبهای تند با هماهنگی قدم برداشته و تنفس خود را
کنترل نماید. یک نفر مبتدی نباید بیشتر از ده کیلومتر در روز راه پیمایی
نماید مخصوصاً در شرایطی که ارتفاع بیشتر از 1500 متر باشد. در مناطق برفی و
قلوه سنگی این مقدار به تناسب کاهش می یابد.
عوامل مؤثر در کوهپیمایی
تعیین روش صحیح راه پیمایی با عوامل متعددی
از جمله قدرت جسمی، میزان بار، مسافت و زمان در ارتباط می باشد. لذا برای
راه پیمایی صحیح در مناطق گوناگون، نمی توان به شرایطی واحد و یکسان دست
یافت ولی عوامل اساسی و مهمی که در راه پیمایی صحیح نقش تعیین کننده ای
دارد را می توان به ترتیب زیر بیان نمود.
الف ـ سرعت راه پیمایی و تعیین درستی آن.
ب ـ اتخاذ روشی که بر اساس آن سرعت راه پیمایی تنظیم و انرژی بدن ذخیره گردد.
ج ـ استراحت های لازم در خلال راه پیمایی.
الف: سرعت راه پیمایی
توجه به دو قسمت از بدن که کنترلهای جداگانه
ای را بر روی اندام اعمال می نمایند به ما کمک می کنند تا به درستی سرعت
قدم زدن خود پی ببریم، در درجه اول: «قلب»، زیرا هرکس به همان سرعتی می
تواند حرکت کند که ضربان قلبش اجازه می دهد، هنگامی که قدم برداشتن مستلزم
تلاش زیاد و همراه با افزایش ضربان قلب است این امر نشان دهنده این واقعیت
است که سرعت راه پیمایی زیاد است. دوم: «ریه ها»، چون شخص می تواند آن
مقدار سرعت داشته باشد که ریه هایش اجازه می دهند، مسلماً وقتی که ریه ها
با ناامیدی و تلاش زیاد دنبال هوای تازه هستند می توان نتیجه گرفت که سرعت
زیاد است. وجود هر یک از نشانه های فوق باعث می شود که از سرعت راه پیمایی
بکاهیم. لذا به خاطر ارتباط مستقیم توان پاها در راه پیمایی با میزان ضربان
قلب و تنفس ریه ها، معروف است که پاهای کوه نورد قلب و ریه دوم او می
باشند. سرعت در خلال راه پیمایی متغیر است. در شروع راه پیمایی مخصوصاً در
صبحها بهتر است که آهسته حرکت نمائیم تا بدن بتواند به خواسته های ما آگاهی
یافته و هماهنگی در بین فعالیت اعضای مختلف از جمله چشم، پا، قلب و ریه
ایجاد گردد. بعد از مدتی راه پیمایی شخص آمادگی بیشتری یافته و با نشاط و
قدرت بدنی خوبی حرکت می نماید. در واقع ارتباط چشم، پا، قلب و ریه به نحو
مطلوبی برقرار گشته و پا به جریان افتادن خون در بدن عضله ها و اعصاب
مربوطه نرم گشته و تحرک بیشتر و بهتری برای عکس العمل نشان می دهند.
ب: تنظیم سرعت و ذخیره سازی انرژی
برای آشنایی با نحوه حرکت صحیح در شیبها،
تصور نمایید که در پایین پلکانی با تعدادی پله ایستاده اید. برای شروع
زانوهایتان را حتی المقدور به عقب متمایل نموده و مفصل زانوها را تا حد
امکان باز و در یک راستای مستقیم و عمود بر زمین قرار دهید. سپس یک قدم به
جلو برداشته و پای عقب را همان گونه راست و به حالت ثابت نگاه دارید. بعد
از قرار دادن یا روی اولین پله پای دیگرتان را حرکت داده و قدم بعدی را
بردارید. این بار پایی را که روی اولین پله قرار گرفته می باید به حالت
راست و ثابت نگهدارید. این تعویض پاها می باید در تمام طول راه پیمایی
رعایت گردد. تا بدین ترتیب سنگینی وزن شما مستقیماً بر روی استخوانهای پا
قرار گرفته و فشار حاصل حتی المقدور به زمین منتقل گردد. بدین ترتیب هر یک
از پاها در حین قدم برداشتن برای لحظه ای فرصت استراحت پیدا می کنند. بهتر
است که این حرکت را بر روی پله تمرین نموده و سپس آن را در کوه نیز تجربه
نمایید. در راه پیمایی گامها باید به صورت موازی برداشته شود وابتدا کف پا و
سپس پاشنه پا بر روی زمین قرار گیرد. بنابراین نباید پنجه پا را از قسمت
خارجی و یا ابتدا از پاشنه آن بر روی زمین قرار داد. عضلات پا وظیفه به
حرکت درآوردن اهرمها و مفصلها را به عهده دارند، نه تحمل سنگینی و فشار
حاصله از وزن بدن، بدین خاطر توجه به اندازه گامها و فاصله آن با زمین در
راه پیمایی بسیار مؤثر می باشد. در انجام حرکات ورزشی اندازه های طبیعی بدن
نقش به سزایی داشته و به تجربه ثابت شده که اندازه گامهای هر شخص در راه
پیمایی برابر با اندازه طبیعی کمر وی می باشد. فاصله گامها از زمین نبایستی
از قوزک پا بیشتر باشد چون در غیر این صورت عضلات در هنگام جابجایی و قدم
برداشتن انرژی بیشتری مصرف نموده و زودتر خسته و ناتوان می گردند. دقت بر
مسیر راه پیمایی از طریق چشم بسیار حائز اهمیت است و نمی تواند به صورت یک
عادت و عمل عادی درآید. کوهستان محیطی است که تحت تأثیر نیروهای طبیعی
فراوانی قرار دارد و به عنوان مثال مسیری که یک بار قبلاً تجربه کرده ایم
ممکن است بر اثر ریزش کوه، جاری شدن سیل، فرود آمدن بهمن و ده ها عوارض
دیگر دگرگون شود. نادیده گرفتن نکات یاد شده فوق ممکن است باعث صدمه دیدن
عضلات و مفاصل گردد.
ج: استراحت در خلال راه پیمایی
در طول ساعات اولیه روز وقتی که هنوز بدن
خسته نشده توقفها باید خیلی کم و کوتاه باشد. برای استراحت کنندگان بهتر
است در حالت ایستاده قرار گیرند و با تکیه بر یک درخت یا تخته سنگ کوله را
از دوش خود بردارند و روپوش به تن کنند و تنفس عمیق انجام دهند و در طول
ساعات بعدی راه پیمایی بدن نیازمند استراحت کاملتر است و در این حال راه
پیمایان می توانند در یک جای مناسب نشسته و در حالی که پاها صاف و کشیده بر
روی زمین قرار دارد، شخص می تواند خوردنی و نوشیدنی از نوع قندی میل
نماید. از نظر روانی بهتر است که در بالای شیب استراحت نمایید نه در پایین
آن و سعی کنید محلی را انتخاب نمایید که مشرف به مناظر خوبی باشد و امکان
عکس برداری را برای شما فراهم سازد. انجام این کار، فکر شما را از پاها و
عضلات خسته تان باز می دارد. در مناطق مشرف به باد استراحت ننمایید چون وزش
باد و هوای سرد عضلات شما را به سرعت می بندد.
د: تنفس صحیح در کوه
تنفس باید عمیق و به طریقه صحیح صورت گیرد
برخلاف آن چه اکثر اشخاص انجام می دهند حجم ششها نباید از طرفین افزایش
یابد در اثر این نوع تنفس غلط حجم قفسه سینه افزایش می یابد.
در تنفس صحیح حجم ششها از ناحیه تحتانی افزایش یافته که این امر با افزایش
حجم شکم همراه است. این شکل تنفس در ناحیه شکم به صورت ضربان مشخص و روشنی
قابل رؤیت می باشد.
لذا از نظر راحتی هیچ وقت نباید کمر را محکم با کمربند و مانند آن بست،
کمربند می باید در پایین ترین حد ممکن بسته شود، در این روش باید سعی گردد
هوای دم به تحتانی قسمت ریه ها هدایت و انباشتگی ریه ها از هوای دم انجام
پذیرد. عمل بازدم بعد از یک مکث چند ثانیه ای و حداقل سه ثانیه به دنبال
عمل دم با فشار پرده دیافراگم به قسمت تحتانی ششها به طور کامل با حداکثر
تخلیه صورت بگیرد.
چگونه حرکت کنیم؟
فرمول کلاسیک آن عبارتند از:
هماهنگی قدم با نفس، تنظیم سرعت حرکت با شیب و سختی مسیر.
در تابستان استراحت در فواصل معین و در جاهای بدون باد.
در زمستان حرکت مداوم.
نه خیلی سریع و نه خیلی آهسته (معمولأ ابتدا آهسته و پس از گرم شدن تندتر).
حرکت با چشم باز، با توجه به اطراف و مسیر بازگشت و با توجه به فواصل و موانع و زمانها .
در صورت لزوم یادداشت برداری و جمع آوری هر چه بیشتر اطلاعات.
با احتیاط و بدون خطر کردن زیاد.
هنگام کوهنوردی باید انرژی خود را به گونه
ای تقسیم کرد تا کمتر خسته شویم. تند راه رفتن در سربالایی ها به ویژه در
کسانی که فاقد آمادگی جسمانی لازم اند یا این که کوله پشتی سنگین با خود به
همراه دارند، نه تنها باعث تنگی تنفس خواهد شد بلکه مصرف انرژی بیشتری را
می طلبد.
اگر این عمل ادامه یابد، شخص کوهنورد به
اصطلاح خواهد برید. بیشتر کسانی که در کوه می برند آن هایی هستند که انرژی
خود را به خوبی تقسیم ننموده اند.
طول قدم یک کوهنوردی باید با در نظر گرفتن قد و عوامل دیگری همچون شیب مسیر تنظیم شود.
در مکان های تقریبا تخت که شیب اندکی
دارند، می توان قدمهای بلندی برداشت. ولی در سربالایی ها و مکان های پرشیب
باید فاصله قدمها را کوتاه تر در نظر گرفت تا خستگی به کمترین میزان خود
برسد.
هنگام راهپیمایی باید تمام سطح پا روی زمین گذاشت. اما در بعضی از سربالایی ها می توان فقط از قسمت جلویی پا نیز استفاده کرد.
یکی از نکات بسیار مهم در کوهپیمایی، تنفس
صحیح نگام صعود و فرود است. زیرا که با تنفس صحیح، اکسیژن کافی به بدن
خواهد رسید. به خصوص که در ارتفاعات به دلیل کم شدن میزان هوا، بدن نیاز به
مصرف انرژی بیشتری برای کسب اکسیژن مورد نیاز خود دارد.
هنگام دم می توان هم از بینی و هم از دهان
استفاده نمود (با نسبت 70 به 30 درصد). استفاده صرف از بینی با توجه به
تمام مزایایی آن، به دلیل حجم هوای ورودی کمتر، گاهی اوقات امکان پذیر
نیست.
هنگام بازدم باید هوای درون ریه ها را محکم
از دهان خارج کرد (بازدم قوی) تا بتوان از حجم هوای مرده داخل ریه ها تا حد
امکان کاست و هوای پر اکسیژن را جایگزین نمود.
تعداد دم و بازدم، به عواملی چون ارتفاع،
آمادگی جسمانی، شیب مسیر، طول قدم ها حجم ریوی، میزان رطوبت هوا و در نهایت
نحوه قرار گیری سر و گردن بستگی دارد.
معمولا نمی توان مدت زمان طی یک مسیر معین
را با دقت کامل تعیین کرد. اما روش هایی وجود دارد که می توان با استفاده
از آن ها این زمان را با دقت قابل قبولی به دست آورد.
یکی از این روشها به قانون نایسمیت
(Naismith's Rule) معروف است. با استفاده از این قانون و داشتن نقشه های
بزرگ مقیاس ( مقیاس 5000/1 یا بزرگتر) می توان قبل از انجام یک برنامه
تقریب خوبی برای زمان انجام آن برنامه به دست آوریم.
قانون نایسمیت برای تخمین زمان انجام یه برنامه:
برای هر 5 کیلومتر راهپیمایی در مسیرهای تخت و ساده 1 ساعت در نظر می گیریم.
برای هر 3 کیلومتر کوهپیمایی در شیب ها که شما را به تقلا وا می دارد، 1 ساعت در نظر می گیریم.
برای هر 1 کیلومتر مسیر ناهموار، بوته زار انبوه، برف نرم، شن زار، 1 ساعت در نظر می گیریم.
به ازای هر 500 متر افزایش ارتفاع، 1 ساعت به زمان کل اضافه می کنیم.
به ازای هر 1000 متر کاهش ارتفاع، 1ساعت به زمان کل اضافه می کنیم.
در مجموع به ازای هر 5 ساعت نیز 1 ساعت اضافی برای اوقات تلف شده و استراحت در نظر می گیریم.
باید عادت نماییم تا بعد از حدود 2 ساعت
کوهپیمائی مداوم حدود 10 تا 15 دقیقه استراحت کنیم تا بدن ما بتواند خود را
برای فعالیت بعدی آماده کند.
در موقع عبور از سطوح شیب دار باید عمود بر سطح حرکت نماییم در این حالت پاها را نیز عمود بر سطح افق قرار داد.
در شیب می توان از باتوم راهپیمائی نیز استفاده نمود.
تا حد امکان از صعود در شیب های پر از
سنگریزه و شن اجتناب نمایید چرا که با صرف انرژی زیاد مسافت کمی را خواهید
پیمود. در این جور مکان ها باید جایی را انتخاب کرد تا شخص به عقب لیز
نخورد، هنگام پایین آمدن از این نوع سطوح باید اول پاشنه پا را روی زمین
گذاشت.
هنگام پاین آمدن از شیب های تند بهتر است
فاصله قدم ها را کوتاهتر انتخاب نماییم. رعایت فاصله مناسب با نفر جلویی
نیز از واجبات است. به طوری که اگر نفر جلویی ناگهان ایستاد، تعادل نفر
قبلی به هم نخورده و احتمالا به نفر جلو برخورد نکند. از سویی اگر تعادل
نفر عقب به هم خورد، نفر جلویی فرصت کافی برای عکس العمل داشته باشد. باید
به خاطر بسپاریم که هنگام پایین آمدن متناسب با میزان شیب مسیر زانوها را
خم و بالاتنه را نیز به شرط آن که مرکز ثقل بدن هنوز داخل سطح اتکای بدن
بماند، به جلو متمایل کنیم.
شیب های بیش از 20 درجه را چه هنگام صعود و
چه هنگام فرود حتما به صورت مارپیچ (زیگ زاگ) طی نمایید. زیرا در این صورت
فشار وارد بر بدن بسیار کمتر می شود به یاد داشته باشید که هر چه شیب تند
تر می شود، زاویه بین دوخط زیگزاگ کمتر و طول مسیر زیگزاگ کمتر و طول مسیر
زیگزاگ با توجه به پهنای منطقه مانور بلندتر می شود.
هنگام بالارفتن از شیب بهتر است که از پاکوب ها برای طی مسیر استفاده شود و حتی المقدور از مسیرهای نامشخص پرهیز گردد.
مسیرهای با شیب کم را می توان به طور مستقیم
بالا رفت. این مسیرها اکثرا مسیرهایی هستند که از گذشته های دور اهالی
کوهپایه نشین آن منطقه، در شرایط هوایی مناسب، به دلایل متفاوت در آن تردد
می کردند که اکنون مورد توجه کوهنوردان قرار گرفته است. این گونه مسیرها
غالبا در کنار رودها یا کَمَربُر کوه ها قرار دارد.
به هر روش که در حال بالارفتن از شیبی باشیم
باید پای باردار بعد از هر گام همیشه به صورت مستقیم قرار بگیرد. این عمل
باعث می شود تا فشار وزن بدن از روی ماهیچه های پا خارج و به استخوان ها و
تاندوم ها منتقل شود. در غیر این صورت ماهیچه های پا باید دائماً وزن بدن
را تحمل کنند. که این امر سبب خستگی زودرس خواهد شد.
عبور از رودخانه و جریان‌های آب
راه‌های عبور از رودخانه‌ها و تاثیرات عمق
آب، سرعت جریان آب و عرض رودخانه یکی از مسایل پیش روی کوهنوردان است که در
این مطلب بررسی شده است:
تا آنجا که امکان دارد سعی کنید برای عبور از روی رودخانه‌ها از پل‌ها یا
معابری که امکان عبور از آن را فراهم می‌سازند، استفاده کنید حتی اگر فاصله
آنها دور باشد و شما مجبور به طی مسافتی بیشتر شوید. تنها در مواقع ضروری و
غیرقابل اجتناب داخل آب شوید. در صورتی که به هر علتی مجبور بودید از داخل
آب عبور کنید،
موارد مهم زیر را مدنظر قرار دهید:
الف) دمای هوا : خیس شدن
در فصول سرد میتواند حیات شما را به خطر اندازد، پس قبل از اقدام به عبور
از آب لازم است از وجود لباس‌های خشک اضافی و همچنین امکان تولید
گرمایش(نظیر دسترسی به چوب برای روشن کردن آتش) اطمینان حاصل کنید. لذا در
صورت مهیا نبودن این شرایط توصیه اکید بر بازگشت میکنیم. به‌ویژه امکان
خشک کردن کفش بسیار مهم است.
ب) عمق آب : هر چه عمق آب
بیشتر باشد، نیاز به انجام حمایت از افراد تیم بیشتر میشود. اگر عمق آب
پایین‌تر از گردن افراد تیم بوده و به اندازه عرض رودخانه طناب انفرادی
همراه داشته باشید کار راحت خواهد شد. در این حالت لازم است ابتدا یکی از
افراد قوی تیم با بستن یک سر طناب به خود از رودخانه عبور نموده و آنگاه با
کمک یکی از افراد دیگر تیم در این سمت رودخانه، دو سر طناب را به نحوی که
طناب خیلی کشیده نگردد و کمی آویزان باشد کنترل نمایند، سپس بقیه افراد تیم
با توجه جریان آب از سمت چپ ویا راست طناب عبور. اما اگر عمق آب بالاتر از
گردن افراد تیم بوده و یا طناب انفرادی کافی نداشته باشید چاره‌ای جز شنا
برای عبور از رودخانه نخواهید داشت. همچنین حتی اگر عمق آب در حد سینه شما
باشد، اما فشار و سرعت آب بیشتر باشد بهتر است با شنا از آن عبور کنید.
برای شنا ابتدا کوله خود را در آورده و در زیر سینه خود قرار دهید و سپس دو
دست خود را بر روی آن بیندازید. آنگاه چهار دست و پا و به شیوه شنای سگی
از رودخانه عبور کنید. ترجیحاً تک‌تک شنا کنید تا احیاناً اگر برای کسی
اتفاقی افتاد بقیه بتوانند به او کمک کنند.
ج) سرعت جریان آب : هرچه سرعت جریان آب و عمق آب بیشتر
باشد باید مایل‌‌تر و در جهت موافق جریان رودخانه شنا کنید، حتی اگر ۵۰ متر
پایین‌تر موفق به رسیدن به آن سمت رودحانه شوید. توجه داشته باشید که حفظ
جان مهم‌تر از حفظ کوله است و لذا اگر احساس کردید نگهداری کوله میتواند
جان شما را به خطر اندازد، کوله را رها کرده و خودتان را نجات دهید. همچنین
لازم است دقت و توجه بیشتری نسبت صخره‌های موجود در وسط و اطراف رودخانه و
همچنین احتمال وجود آبشار در پایین رودخانه کنید.
د) عرض رودخانه : اگر عرض رودخانه کم باشد، میتوان از چوب یا باتوم نیز برای حمایت استفاده کرد.
شما می توانید شیوه های عملی و مختلف عبور از رودخانه را از مربیانتان بیاموزید . فقط کافیست که بخواهید !!!
چند نکته اضافی :
۱- ترجیحاً با کفش از رودخانه عبور کنید. کفش شما محافظ شما در برابر
سنگ‌های تیز و برنده، مارهای زهرآلود در بعضی از مناطق، سر خوردن در آب و
پیچ‌خوردن پا در وسط سنگ‌ها خواهد بود. البته راه رفتن با کفش خیس میتواند
سبب تاول زدن پای بعضی از افراد تیم شود. لذا قبل از ادامه طریق به نحو
مناسب اقدام به خشک کردن کفش و تعویض جوراب کنید.
۲- قبل از وارد شدن در آب نسبت به آب‌بندی بودن وسایل خود اطمینان حاصل
کنید، به‌ویژه کبریت، اسناد و مدارک، نقشه، پول، کیسه‌خواب، لباس‌های خشک
اضافی، غذا و وسایل صوتی و دیجیتالی خود و غیره.
۳- در کف بعضی از رودخانه‌ها امکان وجود تورهای ماهیگیری وجود دارد، توجه
داشته باشید که گیر کردن پای شما در تور میتواند باعث گرفتن جان شما شود.
در صورتی که عبور از رودخانه ریسک بالایی دارد، مبادرت به این‌کار نکنید و
برگشتن را بر به خطر انداختن جان خود و دوستانتان ترجیح دهید.
منابع:کوهنوردان زرتشتی ایران- گروه کوهنوردی تیلار- گروه کوهنوردی مهر قم
