همه چیز در مورد نوشابه های انرژی زا – عوارض، فوایدی و ترکیبات

نوشابه های انرژی زا امروزه در میان ورزشکاران به دلیل افزایش نیرو و بهبود عملکرد ورزشی طرفداران زیادی را به خود جذب کرده است.در یک تعریف ساده می توان گفت نوشابه انرژی زا، نوشیدنی است که موجب افزایش انرژی، در بدن مصرف کننده می شود.

در مطلب قبلی، در خصوص  نوشیدنی مناسب ورزشی توضیحاتی داده شده و همین موجب گردید تا علم ورزش در خصوص نوشابه های انرژی زا اطلاعاتی را به شما مراجعه کنندگان گرامی ارائه دهد.

تاریخچه نوشابه های انرژی زا

نوشابه‌های انرژی زا اولین بار در اسکاتلند در فرمی به نام Irn-Bru در سال ۱۹۰۱ ساخته شد. در کشور ژاپن قدمت این نوشابه ها به سال۱۹۶۰ برمی گردد، در آن زمان این نوشیدنی در بطری های دارو به فروش می رسید. آن دسته از کارگران ژاپنی که مجبور بودند شب ها بیدار بمانند از آن استفاده می کردند.

در انگلستان، Lucozade Energy   در سال ۱۹۲۹ به عنوان یک داروی بیمارستانی برای احیا به کار می‌رفته که در اوایل دهه ۱۹۸۰ این نوع دارو به مدلی از مایع تحت عنوان بازیافتن انرژی از دست داده شده تغییر داده شد

در سال ۱۹۹۴ که اولین نوشابه انرژی زا در اروپا تولید شد ، تا کنون کمپانی های بزرگی در سراسر دنیا محصولات مختلفی را تولید و روانه بازار کرده اند.این محصولات طرفداران زیادی را به خوب جذب کرده است به نحوی که در سال ۲۰۰۱، فروش نوشابه‌های انرژی زا در آمریکا به ۸ میلیون در سال (فقط خورده فروشی) رسید. ۵ سال پس از آن در هر سال رشدی ۵ درصدی  برای این نوع نوشابه وجود داشته و در سال ۲۰۰۵ ،۳ میلیارد دلار از این نوع نوشابه در این کشور به فروش رفته است.

اثرات نوشابه های انرژی زا

به عنوان نمونه اثرات نوشابه های (RED BULL) توسط سازندگان آن اینچنین آورده شده است:

• تحریک متابولیسم
• بهبود وضعیت احساسی(نشاط آوری)
• افزایش تمرکز و سرعت واکنش
• بهبود و افزایش عملکرد

  نوشیدنی انرژی زا چه عوارضی دارد؟

  سکته‌ی قلبی و مغزی در افرادی که مبتلا به صرع یا بیماری‌های مغزی یا قلبی از عوارض جانبی نوشابه‌های انرژی زا است. فرانسه پس از مرگ راس کانی قهرمان ۱۸ ساله والیبال که بر اثر استفاده ۴ قوطی از red bull را ممنوع اعلام کرده‌است. کمیته علمی فرانسه اعلام کرد که Red bull میزان بیش از حد نرمالی کافیین دارا می‌باشد. دانمارک نیز این نوع خاص را ممنوع اعلام کرد. همچنین انگلستان بازرسی‌هایی در این رابطه انجام داد و پس از آن در مورد استفاده از این نوع نوشابه برای زنان باردار هشدارهای جدی اعلام نمود. به‌طور کلی عوارض جانبی را می‌توان اینگونه دسته‌بندی کرد: اعتیاد، زیاد نوشی موجب تهوع، اسهال، درد معده، تجمع گاز در شکم، بی‌خوابی و چاقی می‌شود.

  ایست قلبی: نوشیدنی‌های انرژی‌زا حاوی کافئین هستند، این ترکیب برای کسانی که مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای قلب هستند، می‌تواند منجر به ایست قلبی شود. بنابراین به دلیل اینکه این نوشیدنی‌ها میتواند باعث ایجاد انقباض ثوی در قلب شود، قلب از مصرف از سلامت قلب‌تان مطمئن شوید.

  اضطراب: اضطراب از یگر عوارض نوشیدنی‌های ورزشی است، کافیئن موجود در این نوشابه‌ها برای برخی موجب افزایش اضطراب و حتی حملات وحشت شود.

  اختلال ‌خواب: هر چند که برخی برای بیدار ماند به مصرف این نوشیدنی‌ها روی می‌آورند اما افراط در مصرف می‌تواند منجبر به اختلال در خواب و بی خوابی شود، عوارض بی خوابی  نیز چیز ساده‌ای نیست!

  اعتیاد به مصرف: هر چند که کافئین می‌تواند باعث افزایش عملکرد و هوشیاری شود، اما سوء مصرف آن اعتیاد به کافئین را به دنبال دارد و در صورتی که فرد دچار چنین مشکلی شود، در صورت عدم مصرف با اختلال عملکردی مواجه می‌شود.

  همچنین: دیابت نوع ۲ به دلیل قند زیاد این محصولات، استرس، عصبانیت، افزایش فشار خون و میگرن از دیگر عوارضی است که در صورت زیاده روی در مصرف و یا حساسیت به نوشابه های انرژی زا می‌تواند پدیدار شود.

  انواع نوشیدنی ورزشی و ترکیبات آن در یک چهارم لیتر

  Gatorade

  ۵۰ کالری، ۱۴ گرم قند(از سوکروز و فروکتوز)، ۱۱۰میلی گرم سدیم.بدون کافئین دیگر مواد تشکیل دهنده: پتاسیم۳۰ (میلی گرم).

  Propel Fitness Water

  ۱۰ کالری، ۲ گرم قند،۳۵ میلی گرم سدیم، بدون کافئین.ویتامین ها: ویتامین C (درصد ۱۰)،ویتامین E (درصد ۱۰)، ویتامین B3 و B6  (درصد ۲۵)، ویتامین B12   (درصد۴).اسید پانتوتنیک ۲۵ درصد.

• ترکیبات انواع نوشابه انرژی زا در یک چهارم لیتر

  Red Bull

  ۱۱۰کالری، ۲۷ گرم قند (از ساکارز و گلوکز)، ۲۰۰ میلی گرم سدیم، حاوی کافئین است.ویتامین ها: ویتامین B3  (درصد ۱۰۰)، ویتامینB6  (درصد ۲۵۰)، ویتامینB12  (درصد۸۰). اسید پانتوتنیک ۵۰ درصد.این نوشیدنی انرژی زا ، نوع بدون قند آن نیز موجود است که ۱۰ درصد کالری دارد و بدون قند می باشد.

  Rock Star

  ۱۴۰ کالری، ۳۱ گرم قند (از ساکارز و گلوکز)، ۱۲۵ میلی گرم سدیم  و حاوی ۸۰ میلی گرم کافئین است. دیگر مواد تشکیل دهنده: تائورین (۱۰۰۰ میلی گرم)، عصاره برگ جینگو (۱۵۰ میلی گرم)، عصاره گوارانا (۲۵ میلی گرم)، اینوسیتول (۲۵ میلی گرم)، L-کارنیتین (۲۵ میلی گرم)، عصاره جینسنگ  (۲۵ میلی گرم)، عصاره شیر (۲۰ میلی گرم). این نوع نوشیدنی نیز نسخه بدون قند آن بدین صورت است: دارای ۱۰ کالری و ۰ گرم قند است.

  Sobe, Energy Citrus Flavor

  ۱۲۰ کالری،۳۱ گرم قند (به طور عمده از شهد ذرت سرشار از فروکتوز و کنسانتره آب پرتقال)، ۱۵ میلی گرم سدیم و حاوی کافئین است. دیگر مواد تشکیل دهنده: گوارانا ۵۰ (میلی گرم)، جینسنگ ۵۰( میلی گرم)، تائورین ۱۶٫۵( میلی گرم). ویتامین ها : حاوی ۱۰ درصد ویتامین C.

  Amp Energy Overdrive

  ۱۱۰ کالری، ۲۹ گرم قند ( از شهد ذرت سرشار از فروکتوز و کنسانتره آب پرتقال)،۶۵ میلی گرم سدیم و حاوی کافئین است. دیگر مواد تشکیل دهنده: عصاره گوارانا ۱۵۰ (میلی گرم)، عصاره جینسنگ ۱۰ ( میلی گرم)،تائورین ۱۰ ( میلی گرم).ویتامین ها: ویتامینB2  (درصد ۲۰)، ویتامین B3  (درصد ۱۰)، ویتامینB6   (درصد ۱۰)، ویتامینB12  (درصد ۱۰) و اسید پانتوتنیک ۱۰ درصد.

  Full Throttle Energy Drink

  ( محصول کوکا کولا)

  ۱۱۰ کالری انرژی، ۲۹ گرم قند ( شهد ذرت با فروکتوز بالا)، ۸۵ میلی گرم سدیم و حاوی کافئین است.دیگر مواد تشکیل دهنده: عصاره گوارانا ۰/۷۰( میلی گرم)، عصاره جینسنگ ۹۰ (میلی گرم).ویتامین ها: ویتامین B3  (درصد ۲۰)، ویتامین B6 (درصد ۲۰)و حاوی ۱۰ درصد ویتامینB12   درصد.

  Sugar-Free Tab Energy

  ۵ کالری، بدون قند، ۱۱۰ میلی گرم سدیم و حاوی کافئین است. دیگر مواد تشکیل دهنده: عصاره جینسنگ، عصاره گوارانا.ویتامین ها : ۲۵ درصد ویتامین B3 ، ویتامینB6  (درصد۲۰) و حاوی ۱۵ درصد ویتامین B12   درصد.

• 
  کافئین موجب افزایش عملکرد ورزشکار می شود که  شامل بهبود استقامت، مقاومت و زمان واکنش است.اما توجه به اثرات مثبت کافئین بر روی بدن باید در مصرف آن اعتدال را رعایت نمود زیرا مصرف بیش از اندازه کافئین باعث ایجاد وابستگی به کافئین با کافئینیسم می شود
• 
  

  محتویات نوشابه های انرژی زا چیست؟

• تائورین(TAURINE)
  

• 
  

• تائورین یک آمینو اسید غیر ضروری می باشد. یعنی بدن قادر به ساخت آن است.تائورین در ساخت بافت عضلانی نقش دارد و از اجزای اصلی صفرا است که به منظور هضم چربی ها، کنترل کلسترول خون و جذب ویتامین های محلول در چربی به آن نیاز داریم.تائورین یک آنتی اکسیدان بوده و همچنین خاصیت سم زدایی از بدن را دارد.مصرف تائورین موجود در نوشابه های انرژی زا باعث تحریک سیستم عصبی، افزایش انرژی، رفع خستگی، نشاط آوری، افزایش استقامت و رفع استرس می شود.

  عصاره جینگو بیلوبا (GINKO BILOBA)

  یک گیاه بومی کشور چین است که اثرات مصرف آن شامل بهبود یادگیری و حافظه، بهبود تمرکز ( کاهش زوال مغزی)، بهبود گردش خون، ضد افسردگی، خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد سرطانی می باشد.

  عصاره جینسینگ (GINSENG)

   جینسینگ یک گیاه آسیای شرقی است که مصرف آن باعث افزایش مقاومت بدن نسبت به استرس، تقویت حافظه، تقویت سیستم ایمنی و عصبی، افزایش شادابی، افزایش انرژی و هوشیاری ذهنی می شود.

  عصاره گوارانا (GUARANA)

  گوارانا یک گیاه منطقه آمریکای جنوبی با نام مستعار کافئین گیاهی است. این گیاه حاوی کافئین، تئوفیلین (THEOPHYLINE) و تئوبرومین(THEOBROMINE) می باشد. عصاره این گیاه خاصیت محرک سیستم عصبی مرکزی، افزایش گوش بزنگی، افزایش انرژی، ادرار آوری دارد. ماهیت این گیاه مشابه کافئین است.

  نکات پایانی در خصوص مصرف نوشابه های انرژی زا

  ۱-مصرف آن ها را محدود سازید.
  ۲-از آنجایی که مصرف این نوشابه ها به دلیل کافئین موجود در آن باعث کم آبی بدن می شود، باید مراقب کاهش آب بدن نیز باشید.
  ۳-مصرف آن ها توسط زنان باردار و شیرده و کودکان توصیه نمی گردد .

• تهیه و تدوین:elmevarzesh.com

• منابع: webmd و ویکی پدیا