نشست ناگهانی زمین

ماه می ‌سال 2010میلادی، گودال عمیقی در قلب شهر گواتمالا ایجاد شد. با ایجاد این گودال که توفان گرمسیری آگاتاکریستی متهم اصلی وقوع آن شناخته شد، یک ساختمان 3 طبقه به داخل زمین فرورفت. عامل اصلی ایجاد چنین گودال‌هایی، نشست ناگهانی زمین است که در نتیجه شسته شدن خاک در اثر جریان آب‌های زیرزمینی ایجاد می‌شود. وقوع توفان‌های گرمسیری با راه افتادن سیلاب‌های بزرگ و مهیبی همراه است که منجر به نشست زمین می‌شود. گاهی پیامد نشست زمین سطحی است و تنها به جابه‌جایی لایه‌های آسفالت سطح زمین محدود می‌شود و گاهی نشست زمین به ایجاد گودال‌هایی به عمق 100 متر منتهی می‌شود، تصور می‌شود گودال گواتمالا به قطر 18 و عمق 100‌متر، یکی از عمیق‌ترین و بزرگ‌ترین گودال‌های ایجاد شده در نتیجه نشست زمین است،

  اما نشست زمین پدیده‌ای جهانی است و برخلاف این‌که به‌نظر می‌رسد گودال گواتمالا یکی از عظیم‌ترین گودال‌های ایجاد شده در نتیجه نشست زمین باشد، در مقایسه با گودال‌هایی که در اثر پدیده نشست زمین در دیگر نقاط دنیا ایجاد شده چندان هم بزرگ نیست. برای مثال گودال سارساریناما که در ونزوئلا ایجاد شد، گودالی به قطر 352 و عمق 314 متر بود که توانست جنگلی بزرگ یا به عبارتی یک اکوسیستم کامل را در خود جای دهد. اگرچه هنوز اطلاعاتی درباره زمان دقیق نخستین باری که این پدیده در سطح زمین به وقوع پیوست، یافت نشده، اما سال1961 گروهی از محققان در حال پرواز موفق به شناسایی نخستین گودال ایجاد شده در سطح زمین شدند. بدون تردید تغییرات زمین‌شناسی عامل اصلی ایجاد فرورفتگی‌های بزرگ و کوچک در سطح زمین است. در مناطقی که لایه سطحی خاک در برابر آب نفوذپذیری بالایی داشته باشد و در لایه‌های زیرین خاک نیز منافذی وجود داشته باشد که بتواند آب‌های سطحی را در خود جذب کند، استحکام زمین کاهش یافته و زمینه مناسبی برای نشست زمین فراهم می‌شود. با گذشت زمان، آب‌های سطحی که به داخل لایه‌های زیرین خاک راه یافته، سنگ‌های آهکی که را در بستر زمین وجود دارد، تحت فرسایش قرار داده و‌ حفره‌ای در دل خاک ایجاد می‌کند که لایه‌های فوقانی زمین در بالای این حفره همچون لایه‌ای محافظ در برابر ریزش لایه‌های سطحی به داخل آن عمل می‌کند. بارش باران‌های عظیم و به راه افتادن سیلاب موجب افزایش میزان رطوبت خاک‌های سطحی و سست شدن لایه‌های محافظ و ریزش آن به داخل حفره ایجاد شده در دل زمین می‌شود. به عبارت دیگر در مناطقی که خاک سستی داشته باشد و در نتیجه نفوذ آب به لایه‌های زیرین خاک در اعماق زمین حفره‌ای مخفی ایجاد شده باشد، فرسایش زمین منجر به نشست زمین و ایجاد حفره‌ای عمیق خواهد شد. البته عوامل انسانی نیز می‌تواند به‌عنوان عاملی مؤثر در کنار دیگر عوامل زمین شناختی در وقوع چنین حوادث و پیامدهایی تاثیرگذار باشد.

منبع:

 britanica