همه ما میدانیم که ورزش کردن فواید بسیار زیادی دارد. اما گاهی اوقات به دلیل مشغله زیاد، تنبلی و… ورزش کردن را ترک می کنیم. بعضی از افراد فقط به دنبال یک انگیزه یا یک محرک هستند تا ورزش کردن را دوباره شروع کنند اگر شما هم جزء این دسته از افراد هستید پس این مطلب از مجله علم ورزش را بخوانید. در این مطلب به معرفی هانا گاویوس، دونده ماراتنی میپردازیم که هیچ چیز مانع رسیدن او به اهدافش نشد؛ حتی معلولیت !
هانا گاویوس، دونده و علاقمند به یوگا، ۳ سال پیش در تایلند و هنگام فرار از دست مردی که قصد آزار او را داشت، از صخرهای به ارتفاع ۴۵ متر به پایین پرت شد. در این حادثه، نخاع او آسیب دید و توانایی حرکت کردن را از دست داد. او چندین ماه بستری شده بود. پزشکان از اینکه او بتواند دوباره راه برود اطمینان نداشتند.
او در بیمارستان و از طریق تلویزیون مسابقات ماراتن آن سال را تماشا میکرد؛ و این موضوع در شرایط جسمی که او داشت باعث حسرتش شده بود .گاویوسبا میگفت: “من هم مانند این افراد سریع و چابک بودم، اما هم اکنون زمین گیر و عاجز شدهام. :( ”
تماشای دوندگان ماراتن و همچنین شنیدن داستان زنی به نام آماندا، که سال قبل موفق به انجام ماراتن با عصا شده بود، به او انگیزه میداد. گاویوس میگوید: “من از دختری الهام میگیرم که به طور مادرزادی پا ندارد، اما اسکیت سواری میکند. دیدن اینکه افراد با وجود چالش ها و مشکلاتشان از تلاش کردن دست نمیکشند، به من انگیزه میدهد تا من هم تلاش کنم و از تمام تواناییها و پتانسیل های خود،برای رسیدن به اهدافم استفاده کنم.
بنابراین گاویوس تصمیم گرفت برای شرکت درماراتن با عصا، آماده شود. او مربیای را استخدام کرد که از شمال کالیفرنیا و از طریق تماس تلفنی، نحوه استفاده از عصا را به او آموزش میداد. گاویوس آموزش خود را به تدریج با یک ساعت راه رفتن با عصا شروع کرد،سپس آن را به دو ساعت افزایش داد و زمانی که به سه ساعت رسید، مسافتی که با عصا میرفت را ثبت میکرد. او میگوید سخت ترین قسمت آموزش، زمانی بوده که باید با عصا ۱۸ مایل میدویده است.
پس از طی کردن دوره های آموزشی، هانا گاویوس در سال ۲۰۱۸ در ماراتن نیویورک شرکت کرد و موفق شد پس از ۱۱ ساعت و ۲۰ دقیقه به خط پایان برسد. هدف امسال او این است که در زیر ۱۰ ساعت به خط پایان برسد. گاویوس میگوید:” من به اطرافیانم میگفتم که میخواهم درماراتن با عصا شرکت کنم، اما هیچکس من را باور نکرد. اگر شما از صمیم قلبتان چیزی را بخواهید، به دنبال آن می روید، من هم واقعا میخواستم بدوم.”
گاویوس میگوید:” قصد من از شرکت در دو ماراتن با عصا این بود که مردم را با آسیب های نخاعی آشنا کنم. هدف نهایی من دوباره دویدن بود.” این دونده ماراتن میگوید :” انجام هر نوع ورزش یا فعالیت بدنی برای من مانند نوری در تاریکی است و بهمن کمک میکند احساس آرامش کنم و با ترس های خود مواجه شوم. این فعالیتها باعث میشود من دائما خود را به چالش بیاندازم. من سعی کردم از حداکثر ظرفیت خود برای رسیدن به موفقیت استفاده کنم. به خودم می گویم این موفقیت، از قدم های کوچک شروع شد و من از ابتدا قادر به انجام چنین کار بزرگی نبودم.”
خواسته هانا گاویوس این است که مردم بدانند ممکن است هر کسی دچار معلولیت شود، و زندگی برای افراد معلول به پایان نمیرسد. آنها همچنان میتواند کار کنند و برای رسیدن به اهداف خود تلاش کنند. او میگوید: “من نمیخواهم مردم معلولیت را همانند برخی عوامل ناتوان کننده، مانند پای رگ به رگ شده یا زانوی شکسته، بدانند و تصور آنها این باشد که با معلولیت نمیتوان ورزش کرد. با وجود معلولیت نیز میتوان هر کاری کرد. ما معلولان نیاز به ترحمنداریم. ما میتوانیم با وجود معلولیت، به زندگی خود ادامه دهیم و اهداف خود را دنبال کنیم؛به شرطی که نحوه مدیریت معلولیت را بلد باشیم.”
او میگوید:” زمانی که میبینم میتوانم ۱۸ مایل را با عصا بدوم، اعتماد به نفسم بیشتر میشود و به توانایی های افتخارآمیز خود پی میبرم.” هانا گاویوس،از طریق تجربه چیزهای جدید و انجام فعالیتهای بدنی، توانست اعتماد به نفس خود را، حتی طی دورهی طاقت فرسای آموزشی، حفظ کند.
هانا گاویوس، یکی از ۵.۴ میلیون آمریکایی است که با معلولیت، چیزی که او اذعان میکند مردم آن را کامل درک نکردهاند، زندگی میکنند. گاویوس میگوید:” مردم آشنایی چندانی با آسیبهای نخاعی و معلولیت ندارند. آنها فکر میکنند پاهای من مشکل دارد، در حالیکه کمر من آسیب دیدهاست.” گاویوس تلاش میکند مردم با آسیب های نخاعی آشنا شوند؛ بنابراین به بنیاد هایی که به تحقیق درباره آسیب های نخاعی و روش های درمان آن میپردازند، کمک مالی میکند.
تهیه و ترجمه: elmevarzesh.com
علم ورزش
آن چه اغلب طبیعت گردان و گردشگران مبتدی، حتی بیشتر از خطر خرس ها و حشرات، نگران آن هستند این است که چگونه در طبیعت به دستشویی ( توالت صحرایی ) بروند. این کاری است که انسان ها برای هزاران سال آن را انجام داده اند. بنابراین قبل از اینکه سفر خود را آغاز کنید و بخواهید در طبیعت به دستشویی ( توالت صحرایی ) بروید موارد زیر را بررسی کنید. پس تا انتهای این مطلب را مطالعه نمایید .
از قانون ( هیچ سرنخی از خودت جانذار ) استفاده کنید: یکی از بهترین کارهایی که می توانید در حق سایر گردشگران انجام دهید تمیز کردن محل،حتی تمیزتر از روز اول آن است .
بررسی کنید و ببینید آیا قوانینی درباره دفع ضایعات انسانی در آن محل وجود دارد یا خیر:
برخی مناطق مرتفع، حساس یا پر رفت و آمد قوانینی برای جمع آوری و دفع ایمن
فضولات خشک انسانی دارند که از افراد می خواهد این گونه ضایعات را در کیسه
ای با خود حمل کنند.
فراتر از موارد فوق، چند اصل مهم وجود دارد که باید آن ها را رعایت کنید. پس بیاید برویم سر اصل مطلب!
مکانی را انتخاب کنید که از محل چادرزنی یا کاروان شما دور باشد. برخی افراد ممکن است بیش از یک مکان را برای این کار تعیین کنند. هنگام انتخاب مکان برای دستشویی، بسته به جایی که هستید همیشه موارد زیر را در نظر بگیرید: در کنار آبراه های کوچک: در این مکان ها هرگز مستقیما داخل دریاچه، تالاب یا جریان آبراه ادرار نکنید. همیشه حدود ۲۰۰ فوت ( تقریبا ۷۰ قدم) از منبع آب فاصله بگیرید. در کنار آبراه های بزرگ: اگر عضوی از یک گروه رفتینگ و قایق سواری هستید که در کنار رودخانه های بزرگ مستقر می شوند، در صورت اجبار میتوانید مستقیما به داخل آب ادرار کنید. در این مناطق جریان آب ادرار را در خود حل کرده و می برد و همچنین از اشباع زمینی که در آن چادر زده اید جلوگیری می شود. البته توصیه ما این است که این کار را انجام ندهید .در ادامه این مطلب روش هایی آورده شده که میتوانید ابتدا از آنان استفاده نمایید . مناطق کوهستانی و مرتفع: در مناطق کوهستانی که محدوده زندگی بزهای کوهی است، توصیه می شود روی یک تخته سنگ ادرار کنید. بزها به نمک های موجود در ادرار جذب می شوند و با کندن خس و خاشاک اطراف در جستجوی بلور نمک محل را پاکسازی می کنند.
اگر برای ادرار کردن چمباتمه می زنید(نشسته ادرار می کنید) زمین نرمی پیدا کنید تا ادرار روی لباستان ترشح نکند(مثلا برگ های سوزنی کاج روی زمین مناسبند). حالت نشستن بازتر به شما در حفظ تعادل کمک می کند. مطمئن شوید شلوار، کفش ها، بند کفش و سایر وسایلتان در معرض ادرار قرار نداشته باشند. به شیب زمین توجه کنید و در سربالایی ادرار کنید تا جریان مایع به سمت پایین سرازیر و از شما دور شود.
اگر جایی که ادرار می کنید شلوغ است و فضای شخصی کافی در اختیار
ندارید، می توانید یک لنگ،حوله پیاده روی به دور خود بپیچید تا دیگران شما
را نبینند. و یا اگر شخص دیگری همراه شماست می تواند مراقب نزدیک شدن سایر
گردشگران باشد تا شما به کارتان برسید.
یک فانل ادراری( دستگاه دفع
ادرار سرپایی که معمولا برای بانوان استفاده می شود) به شما کمک می کند در
هوای سرد و بارانی و یا در بیابان و کوهستان که فضای شخصی زیادی وجود
ندارد، بتوانید ایستاده ادرار کنید. استفاده از آن را از قبل در خانه تمرین
کنید. در صورت امکان فانل را آبکشی و خشک کرده و در یک کیسه پلاستیکی حمل
کنید.
در پیاده روی های روزانه می توانید تعدادی دستمال توالت و یک کیسه پلاستیکی زیپ دار با خود حمل کنید. دستمال های مصرف شده را داخل پلاستیک انداخته و به محض رسیدن به منزل در سطل آشغال دفع کنید.
اگر شب ها در چادر می خوابید و نمیخواهید در سرمای شب برای دستشویی کردن بیرون بروید، کافی است از یک بطری( در صورت لزوم متصل به یک فانل) استفاده کنید. بطری دربسته را خارج از چادر گذاشته و صبح هنگام، آن را دور از مکان چادرزنی جایی در میان بوته ها خالی کنید.
قبل از آنکه سفر خود را آغاز کنید مطمئن شوید تجهیزات زیر را با خود به
همراه دارید و تکنیک های صحیح استفاده از آن ها را یاد بگیرید. تجهیزات لازم: علاوه بر موارد اولیه یعنی دستمال توالت و ژل ضدعفونی کننده دست موارد زیر را نیز همراه داشته باشید:
کیسه پلاستیکی زیپ دار:
دستمال های مصرف شده را در کیسه انداخته و با خود ببرید . برای پنهان کردن
محتویات کیسه می توانید از کیسه مشکی یا آن را با فویل آلومینیومی استفاده
کنید.
بیلچه مسافرتی: اغلب آن ها بسیار سبک وزن بوده و برای کندن یک گودال کوچک بسیار کاربردی هستند.
کیسه یا محفظه مخصوص فضولات جامد:
در برخی مناطق کوهستانی، حساس یا پر رفت و آمد لازم است که فضولات جامد
انسانی را در کیسه یا محفظه ای انداخته با خود حمل کنید. در این صورت باید
برخی لوازم دفع فضولات انسانی را با خود بیاورید. برخی از آن ها کیسه های
پلاستیکی ساده ای هستند که با نام “کیسه آبی” شناخته می شوند و برخی دیگر
کیسه های مهر و موم شده و دولایه ای هستند که حاوی ژل جاذب نیز می باشند.
اگر قرار است با وسایل نقلیه بزرگتری جابجا شوید( مانند کمپ زدن با ماشین
یا قایق سواری در مناطق دورافتاده) می توانید یک سطل فلزی درب دار با یک
کیسه پلاستیکی بزرگ و قابل تجزیه را به عنوان یک دستشویی سیار کاربردی و کم
هزینه با خود حمل کنید.
برای حفر
گودال باید حدود ۲۰۰ فوت (۷۰ قدم) دورتر از محل اتراق و یا آبراه و رودخانه
در نظر یگیرد . برای ایجاد فضای خصوصی تر می توانید از بوته های کوچک
استفاده کنید. همواره به محیط اطراف توجه داشته باشید تا راه برگشت به
چادرها را گم نکنید مخصوص در هوای تاریک . سعی کنید زمینی نسبتا نرم پیدا
کنید که آفتاب گیر هم باشد. این شرایط به تجزیه بهتر و سریعتر فضولات کمک
می کنند. از یک بیلچه، چوب، سنگ یا پاشنه کفش استفاده کرده تا چاله ای به
قطر تقریبی۱۰ سانت و عمق حدودا ۲۰ سانت حفر کنید.
اگر زمین بیش از حد
سفت یا سنگلاخ است، تکه سنگی را بلند کرده و از فضای زیر آن استفاده کنید.
سپس تکه سنگ را سر جایش قرار داده و یا فضولات را در کیسه با خود حمل کنید.
در توالت صحرایی تا حد امکان استفاده از دستمال را کاهش دهید.
در صورتی که دستمال همراه نداشتید یا به اتمام رسید می توانید با اشیاء
طبیعی مانند برگ های بزرگ( که سمی نباشند)، سنگ های گرد و بدون لبه و یا
حتی از گلوله برفی برای تمیز کردن خوداستفاده کنید.
دستمال توالت یا
اشیاء طبیعی استفاده شده را در چاله ای که کنده اید بیندازید.و یا حتی
بهتر، آن ها را در کیسه ای پلاستیکی با خود ببرید.
استفاده از دستمال
های مرطوب می تواند هر از گاهی مفید باشد اما آن ها را در داخل چاله
نیندازید. این دستمال ها باید مانند لوازم مربوط به قاعدگی بانوان در کیسه
پلاستیکی از محیط خارج شوند.
پس از رفتن به توالت صحرایی ،فضولات و زباله (شامل دستمال توالت نیز می شود) درون چاله را مجددا با خاک بپوشانید و چاله را کاملا پر کنید. با کف کفشتان خاک را خوب فشرده کنید و برای اینکه دیگران در آن محل چاله نکنند یک تکه سنگ یا شاخه درخت روی آن قرار دهید. می توانید یک تکه چوب را مستقیما در خاک فرو کنید تا گردشگران بعدی که دنبال یک مکان مناسب برای دستشویی می گردند آن مکان را حفر نکنند.
دست های نشسته می تواند در طی سفر یا بعد از آن منجر
به بیماری های گوارشی شود. در اینجا نکاتی را می آموزید که به شما کمک می
کند در مواقع عدم دسترسی فوری به آب بتوانید دست هایتان را تمیز نگه دارد:
با خود ژل ضدعفونی کننده دست(یا دستمال مرطوب) حمل کنید و همیشه بعد از
مدفوع کردن و قبل از غذا خوردن از آن استفاده کنید. بدون شک، شستشوی دست ها
با آب و صابون و مالیدن آن ها به هم روش بهتری برای تمیز کردن است اما در
مواقع عدم دسترسی به آب، ژل نیز می تواند نقش مشابهی را ایفا کند.
در اقامت های طولانی تر، ممکن است بخواهید از یک
شستشوی کامل بدن در آب لذت ببرید یا لااقل تنی به آب بزنید. در این صورت
لازم است نکات زیر را رعایت کنید:
هیچوقت مستقیما داخل دریاچه یا رودخانه خود را با کف نشویید، حتی با صابون زیست تخریب پذیر. این کار می تواند به آبزیان اسیب جدی وارد کند.
اگر تصمیم به استفاده از صابون گرفتید، دقت کنید که حتما بدون بو و زیست
تخریب پذیر باشد. قبل از ورود به آب هرگونه ضدآفتاب یا کرم دورکننده حشرات
را از پوست خود پاک کنید. این قبیل مواد شیمیایی می توانند یک حوضچه یا
آبراه کوچک را به شدت آلوده کنند. اگر از ظرفی برای در ست کردن کف استقاده
میکنید حتما پس از استفاده آن دورتر از محل کمپ و بر روی خاک بریزید (نه
روی گلسنگ ها و گیاهان ). ترجیحا یک حوله کوچک مسافرتی که سریع خشک شود با خود
به همراه داشته باشید.
امنیت و صعود کردن تجربیات ارزشمندی هستند. از مزیت های کوهنوردی علاوه بر هیجان، دیدن منظره های جالب و منحصر به فرد است با این حال به بعد فیزیکی و سلامتی خود به هنگام کوهنوردی اهمیت دهید. اطلاعات خود را نسبت به خطرات کوهنوردی اقدامات لازم برای حفظ ایمنی افزایش دهید. در این مطلب از با ما همراه باشید تا بیشتر در مورد امنیت در کوهنوردی بخوانید .
لوازم کوهنوردی مناسب را همراه خود داشته باشید
از چوب دستی های( باتوم کوهنوردی) مناسب برای پیاده روی و کوهنوردی استفاده کنید .لباس های مناسب برای حرکت کردن و مانور دادن انتخاب کنید .همچنین کفش هایی مناسب مچ پای تان انتخاب کنید. اگر هدف شما پیاده روی بر روی صخره هاست، از یک یا دو دسته ی بلند برای حفظ تعادل تان برای روی زمین های ناهموار استفاده نمایید. ایده خوبی است که وسایل مورد نیاز متناسب با همه نوع آب و هوا باشد. هوا در ارتفاعات بالا رقیق تر است و منجر به تغییرات شدید و سریع در درجه حرارت می شود. این را هم فراموش نکنید که از لباسهایی با وزن سبک استفاده کنید زیرا گاهی مجبور به عوض کردن لباس می شوید. از وسایلی همچون عینک آفتابی و کلاه برای دور نگه داشتن خورشید در چشم های تان استفاده کنید. کرم ضد آفتاب را هم فراموش نکنید. اشعه خورشید به ویژه در ارتفاعات اگر برف را منعکس کند ،شدیدتر است. دفع حشرات از موارد مهم در ماههای گرم تر است، پس از لباس های رنگی استفاده کنید نه تنها خنک تر از بلکه جذابیتی برای آفات ندارند. در زمان کوهنوردی شما از تمدن و غذا دور هستید حتما آب و غذا همراه خود داشته باشید. تمامی تجهیزات و مواد غذایی اضافی خود را درون کوله پشتی با حداقل دو بند حمل کنید و حتما کوله پشتی تان دارای کمربند کمری محکمی باشد.
جلوگیری از بیماریهای مرتبط با ارتفاع
علاوه بر سختی کوهنوردی خود ارتفاع باعث نگرانی های جدی سلامتی میشود. بیماری ارتفاع زدگی شایع ترین اختلال مربوط به ارتفاع است. نام دیگر آن ،بیماری ارتفاع است. علائم اولیه آن سردرد شدید است اما علائم دیگر عبارتند از:
اختلالات مرتبط با ارتفاع عبارتند از:
بیماری های ناشی از ارتفاع را همیشه جدی بگیرید، زیرا ممکن است در معرض بیماریهای ورم ریوی و مغزی قرار بگیرید. شرایط بسیار خطرناک و تهدیدآمیزی هستند. زمانی که مایع اضافی در ریه های شما جمع شود، ورم ریوی اتفاق میافتد و باعث تنگی نفس، دشواری تنفس و سرخ شدن بزاق دهان می شود.
زمانی که مایع در مغز شما جمع شود و مغزی همراه با سردرد شدید استفراغ اتفاق میافتد. همچنین باعث سردرگمی رفتارهای غیر واقعی ،خوابآلودگی، پیاده روی دشوار و از دست دادن آگاهی فرد می شود .چندین مرحله برای کاهش خطر بیماریهای مرتبط با ارتفاع وجود دارد.
انعطاف پذیری
” بیشتر بیماریهای ارتفاع ناشی از کمبود اکسیژن است. در ارتفاعات بالا اکسیژن هوا کمتر میشود با انعطاف پذیری مناسب ممکن است قادر به جلوگیری بیماری ها شوید.”
در ارتفاعات بالا سفر کنید،به جای رانندگی یا پرواز سعی کنید سفرهای تدریجی در ارتفاع را شروع کنید. یک روز به ارتفاع ۸۰۰۰ فوتی میرسید و بسیاری از کارشناسان بیش از ۱۰۰۰ فوت در روز توصیه نمیکنند. سلامتی افراد در ارتفاعات بسیار محدود میشود. اگر اخیراً حمله قلبی ،سکته مغزی ،لخته شدن خون یا آسم گرفتار شدید، حتماً قبل از سفر به دکتر مراجعه نمایید. الکل ننوشید .گرم بمانید. سیگار نکشید و به طور مرتب بخورید. بعضی از کوهنوردان و تور لیدرها نیز در هنگام مسافرت کپسول های اکسیژن در ارتفاع بسیار بالا همراه دارند.
درمان
داروی استازولامید درمان مناسبی برای بیماریهای ارتفاع است. استازولامید به کلیه های شما کمک می کند تا از بی کربنات ها خلاص شوید و تنفس شما را تحریک میکند. در تنفس و گرفتن اکسیژن و تغییرات فیزیولوژیک مربوط به انعطاف پذیری شما هم کمک می کند. عوارض جانبی این دارو بی حسی خفیف ،سوزن سوزن شدن ، ادرار آوری و از دست دادن آب بدن و تغییر مزه در دهان است. {برای استفاده از این دارو باید حتما با پزشک خود مشاوره بفرمایید}.
دگزامتازون نمی تواند جایگزین استازولامید باشد .خوابیدن در ارتفاعات بالا میتواند دشوار باشد. اکسیژن کم در زمان خوابیدن باعث خستگی در صبح می شود. استازولامید برای بهتر نفس کشیدن در طول شب کمک می کند. ” صعود کردن ،خواب کم “شعار کوهنوردان است. در طول روز کوهنوردی کنید، اما در شب سعی کنید به سمت پایین کوه نوردی کنید. تا سفر در شب برایتان سازگارتر باشد.
مکمل
اگر کمبود آهن دارید ، قبل از سفر از مکمل های آهن دار استفاده کنید. اکسیژن درون بدن شما در سلول های قرمز منتقل میشود. اگر کم خون هستید ، گلبولهای قرمز کمتری برای محل اکسیژن دارید. مکمل های آهن در سفرهای طولانی ۲ تا ۴ هفته ای بیشترین تاثیر در افزایش ذخایر آهن دارند.
فرود
اگر خودتان یا همراهتان علایم بیماری مربوط به ارتفاع را دارید ، سریعا به پایین کوه برگردیدو سعی کنید به هنگام برگشتن به ۳۰۰۰ فوتی یا کمتر برسید. اگر برگشتن فورا برایتان امکانپذیر نیست، اقدامات موقت برای مدیریت بیماری را انجام دهید.
برای مثال فرد باید در یک کیسه تحت فشار ، با توجه به اکسیژن قرار بگیرد. یا داروهایی همچون دگزامتازون مصرف کند.
ایمن بودن در کوه نوردی
با آمادگی مناسب و توجه به اقدامات ایمنی سفر های کوهنوردی و کوهستانی میتواند یک تجربه سرگرمکننده ،چالشبرانگیز و الهام بخش باشد. همیشه وسایل لازم را داشته باشید. برای رسیدن به ارتفاعات بالاتر زبان بندی کنید.از دکتر خودتان در مورد مزایای بالقوه استفاده از استازولامید و مکمل های آهن بپرسید.
تندرستی ، صرفا نداشتن بیماری و ضعف نیست بلکه داشتن سلامتی کامل جسمی، ذهنی ، اجتماعی روحی است.این پیشگفتاری بود برای اینکه چطور خود را برای کوه پیمایی و کوهنوردی آماده کنیم که چند مدتیست پرسش بیشتر همنوردان مخصوصا افراد تازه وارد گروه بوده است.
در ابتدا باید گفت که در خصوص کوهنوردی خیلی تحقیق نشده است و بر اساس جستجوهایی که شده است هر کسی در هر کجای دنیا با توجه به امکانات و اطلاعات بومی خود روشی را برای تمرین انتخاب کرده است اما بطور عموم میتوان تمرینات مناسب برای کوهنوردی را تمرینات مربوط به رشته های دو و میدانی نیمه استقامت همچون دو ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ متر در نظر گرفت.
در طی سالهای گذشته تمرینات مختلفی را در گروه های مختلفی آزمایش کردیم که پس از بررسی های آنها تقریبا یکی از بهترین آنها را در این مطلب از اسپرتان به آگاهی می رسانیم. البته در ابتدا در مورد آمادگی جسمانی کمی توضیح خواهیم داد :
آمادگی جسمانی دو هدف کلی دارد :
١- تندرستی شامل استقامت قلبی -تنفسی، قدرت عضلانی ، استقامت عضلانی ، انعطاف پذیری و ترکیب بدن
۲- مهارت حرکتی شامل سرعت ، توان ، تعادل ، چابکی ، سرعت عمل و هماهنگی بین حرکات
که تعریف هر کدام به شرح زیر است :
استقامت قلبی – تنفسی یا قلبی – عروقی: توانایی مقاومت در یک فعالیت جسمانی که با وجود اکسیژن و بدون خستگی بی مورد انجام می شود.
قدرت عضلانی : توانایی یا ظرفیت یک عضله یا گروه عضلانی برای تولید حداکثر نیرو در یک نوبت علیه مقاومت در سرتاسر دامنه کامل حرکتی
استقامت عضلانی : توانایی عضله یا گروه عضلانی برای تکرار اجرا یا تحمل انقباض عضلانی زیر بیشینه در دوره ای از زمان
انعطاف پذیری : توانایی حرکت آزادانه ، بدون محدودیت و بدون درد در سرتاسر دامنه حرکتی یک مفصل یا گروهی از مفاصل
ترکیب بدن : چگونگی ساختار بدن از نظر عضله ، استخوان ، چربی و مواد دیگر که بیشتر به درصد چربی مربوط است.
سرعت : توانایی اجرای یک حرکت ویژه با سرعت بسیار بالا
توان : توانایی تولید مقدار زیادی نیرو علیه یک مقاومت معین در زمانی کوتاه
تعادل : توانایی حفظ توازن بدن در حال حرکت یا در حالت ایستاده
چابکی : توانایی تغییر مسیر سریع و دقیق بدن در حین فعالیت
سرعت عمل : زمان مورد نیاز برای ایجاد یک پاسخ دقیق و مناسب فیزیولوژیک یا مکانیکی به بعضی تحریکات خارجی
هماهنگی بین حرکات : توانایی تلفیق احساس دیداری، شنیداری و گیرنده های عمقی با عملکرد حرکتی برای ایجاد حرکت دقیق ، روان و ماهرانه
این تعریفی کلی بود از واژه های کلی آمادگی جسمانی که نیاز است برای هر ورزشی تعریف خاص خود را شامل شده و تمرینات خود را برنامه ریزی نمود اما برای کوهنوردی چه کنیم که درگیر اینگونه واژه های علمی نشده و تاثیرات بهتری از تمرین بگیریم.
“نکته مهم : هیچ راه میانبری برای رسیدن به آمادگی جسمانی وجود ندارد.”
مهمترین توانایی که برای کوهنوردی و اغلب ورزشها نیازی اساسی به آن است آمادگی قلبی – تنفسی یا قلبی – عروقی است که به زبان ساده تر به آن آمادگی هوازی هر فرد گفته میشود…
آمادگی قلبی – عروقی قبل از کوهنوردی :
آمادگی قلبی – عروقی معیار خوبی برای تشخیص کار کرد قلب است و سطح بالایی از آن در بیشتر ورزشها ضروری است و می بایست همیشه در تمرینات آنرا حفظ و یا افزایش داد. آمادگی قلبی – عروقی بالا یعنی توانایی راندن حجم خون بیشتر غنی از اکسیژن به عضلات و قلب نیرومندتر و معیار اندازه گیری آن حداکثر اکسیژن مصرفی است که چون محاسبه آن کار راحتی نیست از روش ضربان قلب استفاده میشود تا شدت تمرینات تعیین گردد.
هنگامی که صبح از خواب بیدار میشوید قبل از بلند شدن از رختخواب ، همانطور که دراز کشیده اید ضربان قلب خود را بگیرید یعنی زمانی که قلب در آرامترین فعالیت خود است. این ضربان را استراحت میگویند. که هر چه شما به آمادگی قلبی عروقی بیشتری برسید این عدد کاهش می یابد. در اصل یعنی با حداقل پمپاژ قلب بیشترین خون را به اندامها میرساند.
“هر چند وقت ضربان قلب استراحت را گرفته و با اعداد پیشین مقایسه کنید.”
مرحله بعدی این است که بدانید با چه فشاری تمرینات را ادامه دهید تا اینکه علاوه بر پیشرفت به خود صدمه وارد نکنید.
برای تعیین نیاز است که ضربان قلب ماکزیمم خود را بدست آورید. بصورت یک فرمول عمومی سن خود را از عدد ۲۲۰ کم کنید . عدد بدست آمده ضربان قلب ماکزیمم شما خواهد بود. بعنوان مثال برای یک فرد ۴۰ ساله ، ضربان قلب ماکزیمم ۱۸۰ خواهد بود که معیاری برای تمرینات خواهد بود.
بهترین بازده ورزشی برای تمرینات قلبی – عروقی زمانیست که ضربان قلب شما بین ۷۰ تا ۸۵ درصد ضربان قلب ماکزیمم شما باشد. یعنی برای فرد ۴۰ ساله بین ۱۲۶ تا ۱۵۳ باشد. اما چطور ضربان را تعیین کنیم؟ با دو انگشت اشاره و سبابه دست را بر روی مچ دست چپ محل نبض را پیدا میکنیم. در زمان استراحت در ۱۵ ثانیه تعداد را شمرده و در ۴ ضرب میکنیم و در زمان فعالیت در ۱۰ ثانیه شمرده و در ۶ ضرب میکنیم. عدد بدست آمده ضربان قلب خواهد بود.
البته بدست اوردن ضربان در حین تمرین کار راحتی نیست و میتوان از وسایلی که در بازار است استفاده کرد اما ورزشکار در طی زمان کم کم میتواند از طرز شدت تنفس خویش به یک عدد تقریبی ضربان برسد و به مرور سیستم خود آگاهی او میتواند براحتی شدت تمرینات را تعیین کند. در حالت عام میگویند سرعتی که بتوانی در حال دویدن با حداقل سرعت صحبت نیز بکنی و نفس با مشکل روبرو نشود بهترین سرعت است.
پس معیاری دیگر برای سرعت دویدن در استقامت قلبی – عروقی حداقل سرعت دویدن یا حداکثر سرعت راه پیمایی است.
یک نکته مهم این است که برای آمادگی ویژه یک ورزش ، باید از فعالیتهای همان ورزش استفاده کرد یعنی بعد از مدتی همین روشهای اولیه دویدن و … را در طبیعت و در تپه نوردی ها برای آمادگی طراحی کنید.
“بهترین زمان انجام تمرین بعد از ظهرها میباشد.”
هفته ای حداقل ۳ روز باید تمرین کرد و بین تمرینات بیش از یک روز فاصله نیافتد. برای هر روز تمرین هم میتوان شکلهای متفاوت تمرین را طراحی کرد تا بتوان بیشترین بهره را برد.
در سربالایی ها و سر پایینی ها سرعت خود را کاهش دهید زیرا در سر بالایی ها به سیستم قلبی و در سر پایینی ها به زانوهای شما فشار زیادی وارد میشود.
“سعی کنید در طول تمرین ضربان قلبتان بین ۷۰ تا ۸۵ درصد ضربان ماکزیمم قرار گیرد.”
در زمان استراحت با آهسته راه رفتن و تنفس عمیق و همچنین حرکات کششی ضربان قلب خود را پایین بیاورید.
در صورتی که تمام موارد فوق را رعایت کنید ، سیستم این تمرینات به شکلی است که بعد از تمرین می بایست شاداب و سرحال تر از قبل باشید. پس به این نکته حتما توجه کنید که از تمرینات میبایست لذت ببرید.
تمرینات هوازی یا همان با اکسیژن، تنها با دویدن نیست . راهپیمایی سریع ، شنا کردن ، دوچرخه سواری ، طناب زدن و پله نیز روشهای مختلف دیگر است که میتوانید بطور ترکیبی استفاده کنید.
یک نکته بسیار مهم این است که فکر نکنید اگر فشار بیشتری به خود بیاورید زودتر آماده میشوید. با فشار بیشتر وارد سیستم غیر هوازی میشوید که همان سوخت و ساز بدن بدون اکسیژن است. و همان حالتیست که حتما تابحال تجربه کرده اید که دست و پاها احساس تورم دارند و براحتی حرکت نمیکنند و همراه با گرفتگی و درد هستند.
که این سیستم برای فعالیت کوهنوردی در ابتدا مفید نیست اما با آماده شده بدن از طریق تمرینات قلبی – عروقی توان غیر هوازی نیست افزایش می یابد. پس عجله نکنید که نتیجه ای جز مصدومیت نخواهد داشت.
با آماده شده بدن و بالا رفتن استقامت قلبی – عروقی ضربان استراحت شما کاهش می یابد و این یعنی اینکه قلب با حداقل پمپاژ خون مورد نیاز بدن را می رساند که حتما شما هر چند مدت آنرا حساب کنید.
بر اساس مشاهدات عینی در برنامه های متفاوت و تستهایی که گروه های پزشکی در کوهستان انجام داده اند به این نتیجه رسیده اند که بیشتر کسانی که ورزش کوهنوردی را انجام می دهند قبل از اینکه از نظر قوای جسمی با مشکل مواجهه شوند تنفس آنها مختل میشود و نمیتوانند نفس بکشند و تنها دلیل آن نیز نداشتن سیستم تنفسی و قلبی – عروقی قوی می باشد.
پس دوستان با تمرینات ساده ای چون موارد بالا که براحتی و در هر مکانی امکان پذیر است براحتی مشکلات تنفسی خویش را برطرف نموده و از کوه پیمایی لذت بیشتری ببرید.
انجام ورزش هوازی در خانه از آنچه که فکر میکنید کارآمد و قابل دسترستر بوده و در عین حال مقرون به صرفه است. شما برای اجرای فعالیت ورزش هوازی نیازی به فضای بزرگ و تجهیزات خاصی ندارید. با کمی خلاقیت، به راحتی میتوانید طیف وسیعی از فعالیتهای هوازی موثر را برای ساخت عضله و سوزاندن کالری کنار هم قرار داده و احساس بهتری داشته باشید. در ادامه چند ورزش هوازی در خانه برای لاغری و تناسب اندام را که قابل اجرا در هر زمان و مکانی است را برایتان آوردهایم.
طناب زدن یک فعالیت ورزشی هوازی عالی است که در مدت زمان ۲۰ دقیقه تقریبا ۲۲۰ کالری خواهید سوزاند. طنابهای ورزشی بسیار ارزان قیمت بوده، به آسانی قابل حمل میباشد و نیاز به تخصص خاصی ندارد، شما میتوانید در هر مکان و فضایی از آن استفاده کنید.
تجهیزات مورد نیاز: یک طناب ورزشی، یک جفت کفش ورزشی مناسب، صبر و پشتکار
نکات ایمنی: طناب زدن بسیار موثر میباشد و شاید به ظاهر آسان بوده ولی برای افراد مبتدی ممکن است آسیب زا باشد. طناب را با مچ دستتان بچرخانید تا آسیبی به شانههایتان وارید نکند. هنگام فرود دقت داشته باشید که به آرامی به زمین فرود بیایید و به اندازهای پرش داشته باشید که صرفا طناب از زیر پایتان رد شود.
تغییرات قابل اجرا: پرش تک پا، پرش های متناوب، پرش زانو بلند و پرش جفت
حرکت پرش پروانه که به صورت همزمان با پرش به بالا دستانتان را به سمت بالا برده و هنگام برگشت به پایین می آورید اجرا میشود، در هر ۱۰ دقیقه تقریبا ۱۰۰ کالری میسوزانید و برای اجرا نیاز به مهارت و تجهیزات خاصی ندارد.
تجهیزات مورد نیاز: کفش ورزشی مناسب و یک قلب سالم
نکات ایمنی: حرکت پرش پروانه در کنار موثر بودنش، در صورتی که بر اساس میزان توانایی و آمادگی جسمانی که دارید اجرا نشود، ممکن است به مفاصل شما آسیب بزند. پس با توجه به آمادگی جسمانی خود با شدت مناسب اجرا کنید.
تغییرات قابل اجرا: حرکت پروانه پلایومتریک ( هنگام فرود به صورت چمباتمه نشستن)، تغییر جهت پاها هنکام پرش به بالا، حرکت پروانه با توپ مدیسین بال، ترکیب حرکت پروانه با شنا سوئدی
یک نمونه از فعالیت ورزش هوازی در خانه که ضربان قلب شما را بالا برده و بهترین گزینه برای گرم کردن بدنتان جهت اجرای فعالیتهای ورزشی دیگری نیز است، دویدن درحا است.
تجهیزات مورد نیاز: یک جفت کفش ورزشی
نکات ایمنی: فشار روی بدن ممکن است بالا باشد و شاید روی مفاصل تاثیر منفی بذارید، همچنین به دلیل اینکه درجا و ثابت هستید ممکن است خسته کننده باشد و به اندازه دوی نرم در هوای آزاد موثر نمیباشد.
تغییرات قابل اجرا: بالا بردن دستها، زانو بلند زدن، لگد زدن (باز کردن پاها) به طرفین و روبرو
روش انجام حرکت بورپی اینگونه است که؛ به حالت چمباتمه درآمده، پاهای خود را به عقب پرتاب کنید و در حالت شنا موازی با زمین قرار بگیرید و با برگشت سریع پاهایتان دوباره بلند شده و به حالت ایستاده دربیایید. بورپی یکی از فعالیتهای عالی هوازی شناخته میشوند که در مدت زمان ۱۰ دقیقه بیش از ۱۰۰ کالری را خواهید سوزاند.
تجهیزات مورد نیاز: یک جفت کفش ورزشی مناسب، سابقه تمرینی با شدت بالا، داشتن هدف برای قوی شدن
نکات ایمنی: فعالیتی به شدت سخت میباشد که میتوانید از فرم های آسان تر آن استفاده کنید.
تغییرات قابل اجرا: فرم آسان بدون پرش به بالا میتوانید اجرا کنید. و یا صرفا پاها را به عقب برده بدون اجرای شنا
فرم سخت: با توپ مدیسینبال ، کتلبل و یا روی روی صفحههای تعادلی اجرا کنید.
توجه: با توجه به توضیحات بالا بورپی واقعا حرکتی بسیار سختی بوده پس خودتان رو خوب آماده کنید.
در حالت شنا سوئدی روی دستها قرار بگیربد و زانوهای خود را به سمت جلو و عقب حرکت دهید. چرا؟ حرکتی فوق العاده برای افزایش قدرت و استقامت عضلانی در میان تنه بوده و برای اجرای آن نیاز به مهارت خاصی ندارید.
تجهیزات مورد نیاز: دستهای قوی!
نکات ایمنی: در اجرای این حرکت فشار زیادی بر روی مچ دستتان، شانه و عضلات میان تنهتان احساس خواهید کرد، لذا قبل از اجرا توجه کافی داشته باشید.
تغییرات قابل اجرا : میتوانید از صفحههای روان که روی زمین حالت لغزنده دارند و یا حوله جهت تغییر پاهایتان به صورت کشوی (جلو عقب) استفاده کنید و یا حرکت کوهنوردی را با شنا سوئدی رقتن یا حرکت پلانگ ترکیب کنید.
از حالت اسکوات برخواسته و تا بالاترین حد ممکن پرش کنید. چرا؟ حرکت اسکوات پرشی یک فعالیت پلایومتریک میباشد که موجب افزایش ضربان قلب؛ سوزاندن کالری و افزایش قدرت در عضلات پایین تنه شما میشود و برای اجرا این حرکت نیاز به مهارت خاصی ندارید.
تجهیزات مورد نیاز: داشتن زانوهای قوی و سالم داشتن تجربه تمرینات با شدت بالا و یک جفت کفش ورزشی مناسب .
نکات ایمنی: یک حرکت بسیار موثر و با شدت بالا بوده که برای اجرای آن نیاز به قلب و مفاصلی قوی و سالم دارید.
تغییرات قابل اجرا: هنگام پرش میتوانید جهت دستانتان را پشت سر قرار دهید. یا هنگام چمباتمه زدن زمین را لمس کنید.
چطور؟ به حالت اسکوات درآمده و سپس دستانتان را روی زمین بگذارید( به صورت چهار دست و پا روی زمین) سپس با دستها یه سمت جلو رفته و حرکت شنا سوئدی را کنید و دوباره به حالت اول برگردید. چرا؟ اجرای این حرکت قدرت و استقامت عضلانی شما را به همراه ضربان قلبتان بالا میبرد.
تجهیزات مورد نیاز: داشتن تجربه کافی و آمادگی در اجرای تمرینات با شدت بالا
نکات ایمنی: این حرکت سخت تر از آنچه که به نظر میرسد میباشد. قبل از اجرا حتما بدن خود را گرم کنید.
تغییرات قابل اجرا: در فرم ساده میتوانید حرکت شنا سوئدی را حذف کنید و صرفا با دستها یه سمت جلو رفته و سپس به عقب برگردید.
مشت زدن و ضربه زدن با پا به صورت سایه یا به یک کیسه بوکس. چرا؟ انجام این حرکت کمک میکند در یک دقیقه تا ۱۰۰ کالری بسوزانید، نیاز به مکان و تجیهزات خاصی ندارید به آسانی قابل اجرا است.
تجهیزات مورد نیاز: آشنایی سطحی از ضربه زدن با پا یا مشت زنی
تغییرات قابل اجرا: میتوانید با دو دست همزمان مشت بزنید و یا هنکام مشت زدن رقص پا اجرا کنید.
دویدن نرم یا با شدت بالا روی پلهها راهکاری مناسب برای افزایش استقامت قلبی عروقی و قدرت کل بدن میباشد. چرا ؟ انجام فعالیتهای ورزشی روی پله یکی از در دسترسترین و آسانترین راهها برای اجرای یک تمرین هوازی موثر است که شما نیاز به مهارت خاصی ندارید و کافی است فقط تمایل به ورزش کردن داشته باشید.
نکات ایمنی: هنکام تمرین روی پله مراقب باشید و از پلههای که نرده دارد استفاده کنید.
تغییرات قال اجرا: به جای پله میتوانید باز جعبههای تمرینی نیز استفاده کنید.
تهیه و ترجمه: elmevarzesh.com
شگفتی و زیبایی آبشارهای ایران اندک نیست. اما شاید هیچ کدام به پای آبشار «آب ملخ» نرسند. این آبشار چنان خیالانگیز است که بیش از آنکه پدیدهای طبیعی به چشم بیاید، دست کاری انسان گمان بُرده میشود! در هیچ آبشار دیگری آن همه زیبایی دست به دست هم ندادهاند تا پهنهای چنین دلربا بسازند. اما فریب زیبایی آب ملخ را نباید خورد! در پشت آبشار پرتگاهی هولناک هست که جان آنهایی را که شیفتهی زیباییهای آب ملخ شدهاند، گرفته است.
آبشار آبملخ در شهرستان سمیرم، در استان اصفهان، جای دارد. روستایی زیبا در دامنههای شمالی کوه دنا، در 160 کیلومتری شهر اصفهان و 60 کیلومتری جنوب شهر سمیرم، هست که آب ملخ نامیده میشود. نام آبشار برگرفته از همین روستاست. از روستا تا پای آبشار، نزدیک به یک ساعت پیادهروی نیاز دارد. آب از بالای کوهستان جاری میشود و با گذر از آبشار، در رودخانهی ماربر سرازیر میشود. آب ماربر با رود سمیرم درمیآمیزد و پس از پیوستن به رودی دیگر، در رود خرسان جاری میشود.
اما آن گذر خروشان یک شگفتی طبیعی نیز دارد: آب رودخانهی ماربر به ناگهان
در زمین فرو میرود و از چشمها پنهان میشود. اما اندکی پیشتر از زمین
سربرمیآورد و به راه خود ادامه میدهد. این روی نهان کردن و دوباره
برآمدن، شگفتآور است. گفتهاند که در زمانی دور، ریزش کوه راه آب را بسته
بود. اما آبِ توفنده، در زیر زمین تونلی 80 متری کنده است تا در جایی دیگر
از زمین، خود را نمایان کند. این پدیدهی طبیعی، یکی از زیباییهای آبشار
آبملخ است.
زیبایی دیگر این آبشار یگانه، به پُلی طبیعی بازمیگردد که
پوششی یکسره سبز دارد. آبشار از دو سوی این قطعه سنگِ پُل مانند، سرریز
میشود و به رودخانهی ماربر میپیوندد. از روی پل است که میتوان گذر
رودخانه را دید. اما درست در پشت همین پدیدهی هوشرُباست که پرتگاهی مرگ
آفرین دهان گشوده است. از اینرو، آبشار آب ملخ را خطرناکترین آبشار ایران
نامیدهاند. آنهایی که بی هوا و شیفتهوار محو تماشای آبشار شدهاند و
پرتگاه را برای آن و لحظهای از یاد بردهاند، در کام آن حفره افتادهاند و
جان خود را از دست دادهاند.
باز هم شگفتی دیگری هست که آبشار آب ملخ دیدنیتر میسازد. این آبشار
«آفتکُش» است! آب آبشار ویژگی و ترکیباتی دارد که ملخها را از میان
میبرد. از اینرو، روستاییان از این آب برای آبیاری کشتزارهای خود بهره
میبرند. این را هم به همهی آن شگفتیها بیفزاییم که در روستا و پیرامون
آبشار آبملخ تنها 3 ساعت در روز خورشید روشنایی خود را بر آن گستره
میافکند.
اینها، و بسیارانی دیگر، از آبشار آبملخ تفرجگاهی برای
گردشگران ساخته است. در گذشتههای دور نیز شاهان صفوی و قاجار به آنجا
میرفتند. پیرامون این آبشار داستانهای استورهای سینه به سینه بازمانده
است.
آبشار طاقدیس مانندِ آبملخ، بیگمان یکی از زیباترین آبشارهای ایران به شمار میرود. دیدن آن به یادماندنی خواهد بود و دلپذیر. به ویژه هوای خنک آن گستره و چشماندازهای دلانگیزش تنها به شرط آنکه در بازدید از این آبشار دلربا مراقب پرتگاه آن باشیم.
همچنانکە راشل کارسون در کتاب «بهار خاموش» بیان میکند، تاریخ زندگی در کره زمین تاریخ تاثیر موجودات زندە بر محیط خود بودە و گونەای از این موجودات زندە کە همانا انسان است، با دستیابی بە نیرویی شگرف، توانستە ماهیت دنیای خویش را تغییر دهد.
آثار منفی فعالیتهای انسانی و در نتیجه نابودشدن بخش عمدهای از ساختار و عملکرد اکوسیستمهای مهم در سطح جهان از مهمترین مباحث زیست محیطی عصر حاضر است. امروزه، شواهد زیادی مبتنی بر وجود مقادیر بسیار بالای تنش در بیشتر اکوسیستمهای تحت سلطه انسان، و از دست رفتن تدریجی کارایی آنها وجود دارد.
این تکدرخت جایی در وسط جنگلهای آمازون ایستاده و سرتاسر دور و بر آن از درختان مشابه خالی شده است. آمازون هر دقیقه به اندازه دو زمین فوتبال جنگل از دست میدهد ــ عکس: AFP
اکوسیستم های تحت استرس، در نتیجه تداوم فشار، به آهستگی اما شدیداً تخریب میشوند.
اکوسیستمها با داشتن قابلیت هموستازی (خودـتنظیمی) سعی میکنند سیستمی کە از تعادل خارجشدە را بە تعادل بازگرداند. هموستازی ویژگی اصلی پایداری هر سیستم بیولوژیکی (از ارگانیسم تا اکوسیستم) است. سیستم هموستازی در محدودە دو بازخورد (فیدبک) منفی عمل میکند و بازخوردهای مثبت آن را از تعادل خارج میکنند. بازخوردهای منفی که باعث تثبیت خواص سیستم میشوند، اغلب به عنوان مکانیسم هموستاتیک شناخته میشوند.
روند تغییرات اکوسیستمهای کرە زمین در صد سال اخیر نشان میدهد کە فعالیتهای انسان پیامدهای جبرانناپذیری بر آن گذاشته و انسان بهجای آنکە درک درستی از جایگاە خود در طبیعت بهعنوان عضوی از آن داشتە باشد، با تصور اینکە ارباب و صاحب طبیعت است، بهعنوان فیدبک مثبت و خارجکنندە تعادل سیستم عمل کرده است. به عبارت دیگر، انسان با خودبرتربینی در طبیعت حتی زنجیرەهای غذایی را بر هم زدە و طبیعت را در مسیر نابودی تدریجی قرار دادە است.
اکوسیستمها با مکانیسم هموستازی پس از هر گونه تغییر در آنها ابتدا سعی بر مدارا و تحمل دارند و بعد ناگهان از خود واکنش نشان میدهند. اغلب اوقات این واکنشها غیر قابل جبران است و نمونههای فراوانی از آن را این روزها شاهد هستیم، مانند: تغییر اقلیم، خشکشدن دریاچهها، تالابها، و رودخانهها، از بین رفتن درختان و درختچههای جنگلها، شور شدن آبها، بروز سیل و سیلاب، کمآبی، آلودگی آب، هوا و خاک و وجود ریزگردها. از طرف دیگر نیز ازدیاد جمعیت، فراوانی محصولات مصرفی، افزایش تقاضای مردم و بالارفتن ردپای اکولوژیک بشر (Ecological footprint) را داریم.
این روزها بشر درگیر ویروس جدید کرونا ــعامل بیماری کووید ١٩ ــ شدە است و شواهد حاکی از آن است کە دخالت بشر در زنجیرە غذایی کە خارج از حلقە مربوط بە انسان بودە، منشا این ویروس است. این نمونە بارزی از فعالیت انسانی خارج از فیدبک منفی است که سیستم را از تعادل خارج کرده و پیامد آن هم برای نوع بشر ناگوار است.
از سوی دیگر، بیماری کووید ١٩ فعالیتهای مخرب انسان را در بسیاری از نقاط جهان بە تعلیق درآوردە است. همچنانکە تصاویر ماهوارەای نشان میدهند، میزان غلظت NO۲ در آسمان بسیاری نقاط جهان از جملە تهران نسبت بە سال گذشتە کاهش چشمگیری داشتە است. فعالیت صنایع آلایندە از جملە صنایع وابستە بە زغالسنگ در اغلب کشورها یا بە حالت تعلیق درآمدە و یا آنکە کاهش چشمگیری داشتە است. سفرهای هوایی، دریایی و زمینی کاهش زیادی داشتە، و شکار بیرویە بە حالت تعلیق در آمدە است. درست زمانیکە بشر با کرونا دست و پنجە نرم میکند، طبیعت نفسی تازە میکند.
شرایط پیشآمده بر اثر شیوع بیماری کووید ١٩ میتواند آغاز پایان فعالیتهای مخرب انسان در زمین باشد. به این شرط که انسان با تامل بە نقش و جایگاە خود در طبیعت بە سمت همراهی و هماهنگی با طبیعت گام بردارد، در اخلاق و رفتار خویش تجدید نظر کند، بهسوی اخلاق اکولوژیک برود، دولتمردان و صاحبان صنایع برنامەهای توسعەای خود را با طبیعت همگام و همسو سازند و مسیر توسعەهای نامتوازان و غیر پایدار را بە سمت پایداری و اقتصادی سبز هدایت کنند.
آیندە حیات در کرە زمین مستلزم این ضرورت است کە نوع بشر اعمال و رفتار خود را تغییر دهد، در غیر این صورت، تباهی و نابودی در انتظار انسان و طبیعت خواهد بود.
بوم گردی یا اکوتوریسم چیست و چه تفاوتی با گردشگری سبز، گردشگری مسئولانه و طبیعتگردی دارد؟
علیرغم همه بحث های که در تعریف بوم گردی وجود دارد، هیچ شکی نیست که علاقه و توجه به بوم گردی یا همان اکوتوریسم در دنیا افزایش یافته است. این یک علاقه زودگذر نیست، آمارها و تحقیقات نشان می دهد تمایل به بوم گردی در حال افزایش است. بوم گردی یا اکوتوریسم چیست و چه تفاوتی با گردشگری سبز، گردشگری مسئولانه و طبیعتگردی دارد؟ در این مقاله به این سوالات پاسخ داده می شود.
اکوتوریسم چیست؟
اکوتوریسم یک مفهوم جدید در گردشگری است که بیشتر وقت ها به درستی درک نمی شود یا برداشت های غلطی از آن می شود. امکان دارد همین برداشت های اشتباه از بوم گردی موجب شود افراد یا شرکت هایی با استفاده از این نام شروع به جذب گردشگر کنند اما در عمل اتفاقی که می افتد مشابه طبیعت گردی معمول شود که به طبیعت و اکوسیستم طبیعی آسیب وارد می کنند.
بوم گردی و اکوتوریسم
لغت اکوسیستم که معادل آن بوم گردی می شود، اولین بار در سال های ۱۹۸۰ به کار رفت. اولین تعریف خلاصه و مفید بوم گردی در سال ۱۹۹۰ توسط انجمن اکوتوریسم به این صورت منتشر شد:
با گذشت زمان و گسترش بیشتر بوم گردی، نیاز به یک تعریف دقیق تر . کامل تر احساس شد. در سال ۱۹۹۹، مارتا هانی (Martha Honey) تعریف دقیق تری از اکوتوریسم ارائه داد:
اکوتوریسم یا بوم گردی سفر به مناطقی با محیط زیست شکننده و به طور معمول محافظت شده است که در آن تاثیرگذاری کم بر محیط در اولویت باشد. با این سبک از سفر می توان به گردشگران آموزش داد، برای حفاظت از بوم تامین سرمایه کرد، به اقتصاد و سیاست گذاری محلی قدرت بخشید و در نهایت احترام به تفاوت های فرهنگی و حقوق بشر را ترویج داد.
هنوز هم در تعریف اکوتوریسم اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد اما امروزه در چگونگی اجرا و بهره بردن از این سبک گردشگری نقطه نظرات مشترک زیادی به وجود آمده است. در ادامه به چند مورد اشاره می شود.
بوم گردی باید شامل این فاکتورها باشد:
تاثیرگذاری کم روی منابع طبیعی و محیط زیست
افراد و نهادهای مرتبط در تمام مراحل دخیل باشند. این افراد و نهادها می
تواند شامل مردم بومی، اجرا کنندگان تور، سازمان های دولتی، آژانس های
مسافرتی و … باشند.
احترام به فرهنگ و سنت های بومی
ایجاد درآمد مناسب و پایدار برای جوامع محلی و دیگر کسب و کارهای دخیل در گردشگری
تامین سرمایه برای محافظت و بهبود بوم
آموزش همه افراد و کسب و کارهای تاثیر گذار و دخیل برای آگاهی از نقشی که در حفظ محیط زیست دارند.
انقلاب اکوتوریسم
بوم گردی در گذشته هم وجود داشت اما در ۲۰ سال اخیر به یک مفهوم مستقل تبدیل شده است. در واقع بوم گردی یک معامله برد-برد را فراهم کرده است تا هم جوامع محلی و هم گردشگران از آن منتفع شوند.
تبیین این مفهوم باعث شد نقش آفرینان تاثیرگذار و منتفع دور هم جمع شوند و مسیرهایی را برای توریست هایی که خواستار این نوع سفر هستند ایجاد کنند.
صنعت گردشگری و بوم گردی
تقاضای بالا برای گردشگری طبیعت باعث شد حافظان محیط زیست این تمایل به سفر را با راهکارهای حفاظت از محیط زیست ترکیب کنند. در واقع گردشگران نیروی محرکه انقلاب بوم گردی هستند و کسب و کارها این نیرو را به سمت حفاظت از محیط زیست هدایت می کنند.
طبق آمار منتشر شده در سال ۲۰۰۱ از سوی سازمان جهانی گردشگری (World Tourism Organization) نرخ رشد اقتصاد گردشگری به طور متوسط ۷/۴ درصد افزایش داشت که بالاترین نرخ رشد در یک دهه قبل از آن بود و نسبت به سال قبل از آن (۱۹۹۹) رشد دو برابری داشته است.
نزدیک به ۷۰۰ میلیون نفر در سال ۲۰۰۰ حداقل یک بار به یک کشور خارجی سفر و حدود ۴۷۶ میلیارد دلار خرج کردند. طبق آمار منتشر شده در سال ۲۰۱۰، از هر ۱۱ شغل دنیا یک شغل به نوعی مرتبط با صنعت گردشگری است. یعنی حدود ۲۵۰ میلیون شغل.
مناطق شرق آسیا و اقیانوسیه با نرخ رشد ۱۴.۵ درصد در جذب توریست بیشترین رشد را در سال های اخیر داشته اند.
آمار دقیقی از بوم گردی در دسترس نیست چون سازمان یا نهادی نیست که داده های مربوطه را جمع آوری کند اما شاخص هایی وجود دارد که نشان می دهد بوم گردی به عنوان زیرشاخه ای از سفر رشد قابل توجهی نسبت به رشد کل گردشگری دارد.
یک آمار منتشر شده (Ceballos-Lascuráin) نشان می دهد که سهم بوم گردی از گردشگری حدود ۷ درصد است. آمار گردشگری کشورهای مختلف هم به طور مشابه افزایش تمایل به اکوتوریسم را نشان می دهند.
چرا مردم به بوم گردی علاقه مند شدند؟
مردم وقتی به فروشگاه ها مراجعه می کنند تمایل بیشتری برای خرید محصولات ارگانیک دارند و در سال های اخیر تمایل به مشارکت در کارهایی مثل بازیافت زباله از مبدا هم افزایش یافته است. همین موارد نشان می دهد مردم نسبت به محیط زیست خود احساس مسئولیت می کنند و نسبت به خطرات آگاهی دارند. مردم علاقه دارند درباره زندگی مردم سایر مناطق اطلاعات کسب کنند و حتی تجربه واقعی از چالش های زندگی آنها داشته باشند.
گردشگری سبز
آنهایی که سفر را به صورت جدی در برنامه زندگی خود دارند علاقه کمتری برای سفر به جاذبه های گردشگری مشهور و شلوغ دنیا نشان می دهند. در مقابل، خواستار سفر به مناطق کمتر شناخته شده، رفتن به قلب جنگل های استوایی و ارتباط نزدیک با مردم هستند.
مردم حاضرند برای شرکت در دوره های آموزشی مرتبط با حفاظت از منابع طبیعی هزینه پرداخت کنند و حتی به صورت داوطلبانه در فعالیت های مرتبط مشارکت داشته باشند.
نسل های جدید به دنبال سبک های جدید سفر هستند و کمپانی های گردشگری هم این نیاز جدید را درک کرده اند. شرکت ها و آژانس های گردشگری به جای پیشنهاد مقصد هایی مثل ساحل دریاها و … گردش در میان حیات وحش، نقاط دور افتاده، تجربه های جدید و فرصت های تعامل با مردم محلی را فراهم می کنند.
مفاهیم مرتبط با بوم گردی
با توجه به تنوع بالا و جمعیت زیاد در دنیا، اکوتوریسم هم دارای نفاهیم زیر مجموعه یا مرتبطی است که گاهی اوقات تمایز بین آن ها دشوار می شود. در ادامه به چند مورد که به مفاهیم بسیار نزدیکی با بوم گردی هستند اشاره می کنیم.
گردشگری طبیعت (Nature tourism)
گردشگری طبیعت به زبان ساده یعنی بازدید از مناطق طبیعی. گردشگری طبیعت بسیار مرتبط با بوم گردی است اما امکان دارد شامل مشارکت در حفظ منابع طبیعی و گردش مسئولانه نباشد. اگر اصول اکوتوریسم در گردشگری طبیعت اعمال شود، تاثیرگذاری گردشگران در محیط هم تغییر می کند و حتی می توان آن را به نوعی زیر مجموعه اکوتوریسم دسته بندی کرد.
گردشگری مسئولانه در طبیعت
این نوع از گردشگری هم به شدت با اکوتوریسم مرتبط است اما تمام اصول و فاکتورهای بوم گردی را شامل نمی شود. برای مثال، یک تله کابین که از بالای جنگل های انبوه عبور می کند شاید برای تامین هزینه های حفاظت از محیط زیست مفید باشد و به گردشگران هم آموزش های لازم را بدهند اما در هر صورت فاصله زیادی بین بازدیدکننده ها و محیط زیست ایجاد می کند و به همین دلیل شامل تعریف اکوتوریسم نمی شود.
سافاری در آفریقا
یا در مثال دیگری می توان به احداث اقامتگاه های بزرگی اشاره کرد که با عنوان «اکو» تبلیغ می شوند اما در روند ساخت و سازشان به تاثیرات زیست محیطی توجه نمی شود.
مرز بین طبیعتگردی مسئولانه و بوم گردی بسیار باریک اما بسیار مهم است. یک پروژه بوم گردی باید شامل تمام اصول ذکر شده باشد تا بتوان نام بوم گردی را به آن داد. هر پروژه ای که یکی از اصول اساسی را نداشته باشد یا به درستی موجب انتفاع جوامع محلی و حفظ منابع طبیعی نشود نمی توان به آن بوم گردی گفت.
گردشگری علمی و تحقیقاتی
این نوع گردشگری ابعاد محدودی دارد اما از نظر تعریف و جزئیات بسیار شبیه اکوتوریسم است. اکثر این نوع گردش ها را دانشجویان و علاقه مندان به محیط زیست انجام می دهند و با توجه به آگاهی این افراد نسبت به حفاظت از محیط زیست، همه اصول اکوتوریسم رعایت می شود.
گردشگری میراث فرهنگی و قومی
در این نوع گردشگری تمرکز بر سنت های محلی و مردم به عنوان جاذبه اصلی است. بازدید از موزه ها و آشنایی با میراث فرهنگی از طریق ارائه افراد با تجربه و متخصص یا جشن موسیقی و رقص در هتل ها، سالن های همایش یا درون همین جوامع جزو این نوع گردشگری است. در نوع دیگری از همین دسته بندی، گردشگران ترجیح می دهند به صورت مستقیم وارد جوامع محلی شوند.
گردشگری سبز یا مسئولانه و تفاوت آن با اکوتوریسم چیست؟
اصطلاح سبز در همه صنایع به معنی سازگاری با محیط زیست و استفاده از منابع طبیعی است. گردشگری سبز همه به همین اصل اشاره دارد. برای مثال، هواپیماهایی ساخته می شوند که مصرف انرژی آنها بهینه شده باشد یا کشتی های کروز تفریحی که پسماند و پساب های تولیدی را بازیافت می کنند.
سبزسازی صنعت گردشگری هم دچار مشکلات فراوانی است. برای مثال هتلی در یک منطقه کم آب ساخته می شود و در شعار آن گفته می شود که یک هتل سبز است و به مسافران اعلام می شود دفعات شستشوی ملافه و حوله ها به یک روز درمیان کاهش داده می شود تا آب کمتری مصرف شود. شاید کل صرفه جویی در آب از این روش ۱۵ درصد باشد اما اگر این هتل در این منطقه ساخته نمی شد ضرر بسیار کمتری داشت.
نتیجه گیری
شاید بهتر باشد اینطور بیان کنیم اکوتوریسم (با هدف حفظ منابع طبیعی از طریق توریسم) و گردشگری مسئولانه (با هدف سازگاری بیشتر صنعت گردشگری با محیط زیست) هر دو ماموریت با ارزش اما متمایزی دارند.
منبع: Ecotourism Development
میزان پلاستیک تولیدی در ایران ۱۷ هزار تن است و اگر روند رها کردن آنها در طبیعت به همین شکل ادامه پیدا کند، دیگر برگشتن به نقاطی که تا دیروز دیدنی بودند، ناممکن میشود. سفر به جزیره هرمزی که زیر خلوارها زباله و پلاستیک مدفون شده، چه فایدهای خواهد داشت؟
استفاده نکردن از پلاستیک سخت است، به خصوص اگر در سفر باشیم. شاید فکر کنیم یک پلاستیک ضرر چندانی به طبیعت نمیزند، ولی باید بدانیم خیلیها مثل ما فکر میکنند و مسئولیت را بر گردن دیگری میاندازند.
احساس تعلق نداشتن به یک نقطه باعث میشود، چندان در قبالش احساس مسئولیت نکنیم، ولی ما قرار نیست فقط یک بار به هرنقطه سفر کنیم.
مواد پلاستیکی فقط طبیعت را نازیبا نمیکنند. براساس مطالعات انجام شده، تجزیه پلاستیک در دریا، دریاچه و رودخانه ممکن است تا صدها سال طول بکشد. روند تجزیه آنها در مراکز دفن هم بسیار طولانیست.
باید بدانیم زمینی که در آن زندگی میکنیم متعلق به فرزندانمان هم هست. آنها هم حق دارند به اندازه ما از زندگی در این زمین لذت ببرند و به جای زبالههای رها شده در هر نقطه، تصویری شفاف و تمیز ببینند.
بنابراین هرکدام از ما با انجام کارهای سادهای میتوانیم میزان پلاستیک مصرفیمان را کم کنیم و مسئولیتمان را در قبال طبیعت انجام دهیم.
این روزها و با گرم تر شدن هوا، فصل مسافرت به مناطق ییلاقی و خوش آب و هوا فرا می رسد.بسیاری از مسافران در این سفرها از چادر به عنوان وسیله ای اقامتی استفاده می کنند .
به همین دلیل اگر این روزها سری به مناطق شناخته شده و مشهور بزنید، با انبوهی از چادرها مواجه می شوید که در گوشه و کنار منطقه نصب شده اند، اما بعد از خالی شدن این مناطق، منظره روز چندان دیدنی نیست؛ انبوه آشغال و آسیب های فراوانی که به محیط زیست منطقه وارد شده، بسیار تاسف بار است. به همین دلیل در این مطلب شیوه های کمپینگ در سفر بدون آسیب زدن به طبیعت، را مرور می کنم.
چگونه بار سفر ببندیم؟
تا آنجا که می توانید سبک سفر کنید. از بردن وسایل اضافی خودداری کنید. ظروف یکبارمصرف و پلاستیک همیشه بهترین راه حل نیستند. اگر با ماشین شخصی به سفر می روید، سبدی تهیه کنید و وسایل سفر و ظروف دائمی را در آن قرار دهید. به این ترتیب، از تولید زباله تا حد امکان جلوگیری کرده اید. ظروف یکبارمصرف علاوه بر تهدید بلندمدت زندگی همه، در کوتاه مدت و در زمان استفاده هم برای ما ضرر دارند.
اقامت در طول سفر
در بیشتر شهرها و مناطق مسافرتی معروف، مکان های رسمی و مشخصی برای چادرزدن وجود دارد. در این مکان ها، امکاناتی از قبیل آب آشامیدنی، سرویس بهداشتی و دکه هایی جهت تهیه مایحتاج اولیه و سطل های زباله برای ریختن آشغال پیش بینی شده است. اقامت در این مکان ها، به متولیان آن منطقه نیز کمک می کند تا بهتر بتوانند برای سامان دهی گردشگران و برنامه ریزی برای جمع آوری پس ماندهای ناشی از حضور آنها اقدام کنند.
چگونگی اقامت در طبیعت
اگر قصد اقامت در مناطق عمومی و چادرزدن در آنجا را ندارید و می خواهید در طبیعت چادر بزنید، باید نکاتی را رعایت کنید. بهتر است محلی را برای چادرزدن انتخاب کنید که به امکاناتی نظیر سرویس های بهداشتی نزدیک باشد. بهتر است از یک نفر بومی درباره محل انتخابی تان سوال کنید. در بسیاری از مناطق دیدنی و تفریحی، طبیعت اطراف شما بخشی از زمین های زراعی و مراتع دامداران است که حضور در آنها باعث ضرر و زیان به دیگران خواهد شد لذا قبل از حضور، از جزئیات این موضوع مطلع می شوید.
آب را گل نکنید
حتما هنگام حضور در طبیعت، جایی را انتخاب می کنید که به آب نزدیک باشد. اگر رود یا نهر آبی از نزدیکی تان می گذرد در حفاظت از آن کوشا باشید. این آب به احتمال بسیار زیاد، یا صرف مقاصد کشاورزی می شود یا به سیستم آب آشامیدنی می رود. بنابراین باید آن را از آلودگی هایی هم چون مواد شوینده و باقی مانده مواد غذایی دور نگاه دارید. ممکن است کسی در محلی بالاتر از شما و کسانی در منطقه ای پایین تر از شما در حال استفاده از آب باشند. شاید هم در فرودست، کفتری می خورد آب! پس آب را گل نکنید.
محافظت از طبیعت و محیط زیست
به هر منظوری، اعم از افروختن آتش یا درست کردن سرپناه، درختان را نشکنید. درختان بسیار باارزش هستند و از بین رفتن آنها به معنی از بین رفتن یک سرپناه برای جانداران دیگر آن محیط است. برای درست کردن آتش بهتر است از مردم محلی هیزم بگیرید یا با خودتان زغال ببرید. برای پخت و پز هم استفاده از غذای پخته بهتر است، اما اگر اصرار به طبخ غذا در طبیعت دارید، گازهای کوچک سفری گزینه خوبی هستند که هم سبک اند هم کمتر باعث آلوده شدن محیط اطراف می شوند.
چطور آتش درست کنید؟
برای روشن کردن آتش بهتر است محل افروختن آتش به دور از مواد سوختنی دیگر (مخصوصا درختان و علفزار) باشد. دورتادور آتش را با سنگ محصور کرده آتش تان را به همان منطقه کوچک محدود کنید. حتما از چوب های خشک برای افروختن آتش بهره بگیرید و درختان زنده را نسوزانید. بعد از تمام شدن کارتان، مخصوصا اگر در جنگل هستید، مطمئن شوید که آتش به طور کامل خاموش شده و هیچ قسمت برافروخته ای وجود ندارد که به مناطق دیگر سرایت کند.
لانه حیوانات را خراب نکنید
طبیعت محل زندگی جانداران دیگر است، بنابراین وقتی در آن حضور پیدا می کنید، باید کمترین تاثیر را روی دیگر موجودات زنده داشته باشید. خوب به اطراف تان دقت کنید، لانه جانوران را تشخیص دهید و سعی کنید روی آنها چادر نزنید. لانه پرندگان روی درختان اطراف را هم پیدا کرده و سعی کنید از آنها فاصله بگیرید. چوب های خشکی را که پرندگان روی آنها لانه ساخته اند، نشکنید و نسوزانید و به کودکان تان بیاموزید که لانه موجودات دیگر مثل موش ها را خراب نکنند.
زباله های تان را جمع کنید
اگر در طبیعت اقامت می کنید، هر شب زباله های تان را جمع کرده و به درون چادر ببرید تا حیوانات وحشی را به سمت خودش نکشد. این کار، علاوه بر تامین امنیت خودتان باعث می شود آنها زباله ها را پاره و در محیط پراکنده نکنند. در آخرین روز هم همه زباله ها را جمع و با خودتان از منطقه خارج کنید. یادتان باشد زیبایی یک منطقه به تمیزی آن است و تمیز نگاه داشتن آن، جزئی از وظایف شماست. زباله ها را حتما در سطل زباله بیاندازید و در کوچه های شهر یا روستای نزدیک محل اقامت تان رها نکنید.
منبع: انتخاب